اجرا روی صحنه رنج / بودجه ۱۴۰۰ روزنه امیدی برای حمایت از تئاتر خواهد بود؟

گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو- رعنا مقیسه؛ عرصه هنر روز‌های سختی را می‌گذارند. در طول سال‌های متوالی بی مهری‌های بسیاری به هنر و هنرمندان روا داشته شده. از نادیده گرفته شدن‌ها و بی‌توجهی‌های اصلی‌ترین نهاد‌های متولی فرهنگ در شرایط سخت گرفته تا نداشتن تسهیلات اجتماعی مثل بیمه، حقوق ایام بیکاری، حقوق بازنشستگی و بسیاری از موارد دیگر. در این سال‌ها هنرمندان کمی نبوده‌اند که بعد از سال‌ها فعالیت در عرصه فرهنگی در سال‌های بازنشستگی مورد بی توجهی مسئولین و متولیان فرهنگ قرار گرفته‌اند و بعضا در همین شرایط تنهایی و بی‌مهری از دنیا رفته‌اند.

بخشی از هنر‌ها بعد از گذشت چهل و یک سال از انقلاب اسلامی همچنان در وزارت کار ثبت نشده‌اند و در واقع هنر‌های نمایشی و هنرهای تجسمی و بسیاری از حرفه‌های هنری مربوط به این رشته‌ها همچنان شغل محسوب نمی‌شوند و هزاران نفر فعال در این عرصه‌ها از حقوق اجتماعی و مدنی رسمی برخوردار نیستند.

کرونا، اما این آش را شورتر هم کرد. از زمان شیوع کرونا تا الان بسیاری از فعالیت‌های هنری عملا امکان فعالیت را از دست داده‌اند. تعطیل بودن سال‌های سینما و تئاتر، گالری‌ها، آموزشگاه‌های فرهنگی هنری و تاثیراتی که شیوع کرونا روی بازار نشر و کتاب گذاشته باعث شده‌اند که بیماری مزمن فرهنگ و هنر در کشور رو به وخامت بگذارد. شرایطی که بیش از ده ماه است ادامه دارد و در این بین هنرمندان حمایتی جدی از سمت سازمان‌ها و نهاد‌های متولی فرهنگ هم دریافت نکرده‌اند.

این شرایط در هفته‌های گذشته هنرمندان تئاتر را مقابل مجلس شورای اسلامی کشاند. تئاتری‌ها که پس از ده ماه بیکاری و پیگیری کردن از نهاد‌های مختلف دولتی برای بهبود وضعیت و دریافت حمایت‌های حداقلی در شرایط تعطیلی سالن‌ها به نتیجه‌ای نرسیده بوند؛ در مقابل مجلس تجمع کردند و بیانیه‌ای شش بندی را قرائت کردند که مطالباتی برای حمایت و بهبود وضعیت هنرمندان در این ده ماهه اخیر بود. شهرام گیل آبادی رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر در این تجمع گفت که این بیانیه به دست رئیس مجلس و نمایندگان کمیسیون فرهنگی و تلفیق رسیده است و اهالی تئاتر منتظر به نتیجه رسیدن مطالباتشان خواهند بود.

پس از این تجمع، دوشنبه ۲۲ دی ماه جلسه‌ای بین نمایندگان کمیسیون فرهنگی، کمیسیون نلفیق، کمیسیون اجتماعی و بزرگان تئاتر از جمله ایرج راد رئیس هیئت مدیره و شهرام گیل‌آبادی مدیر عامل خانه تئاتر و حمیدرضا نعیمی بازیگر پیشکسوت تئاتر برای پیگیری مطالبات آن‌ها برگزار شد.

شهرام گیل آبادی درباره صحبت‌هایی که در این جلسه انجام شد به خبرنگار خبرگزاری دانشجو گفت: «رئیس مجلس آقای دکتر قالیباف دستور داده بود که کمیسیون فرهنگی، تلفیق و اجتماعی مجلس شورای اسلامی روی این موضوع کار کنند. به همین دلیل دوشنبه ۲۲ دی جلسه‌ای برگزار شد و ما مطالباتمان را کاملا تشریح کردیم.

بعد از مطرح شدن این شش مطالبه قرار بر این شد که در بودجه تمهیدات لازم برای رفع این مشکلات دیده شود و بر اساس قولی که داده شد سی درصد بودجه تولید تئاتر افزایش پیدا کند. سی درصد هم بودجه خدماتی برای تامین اجتماعی افزایش پیدا کند. همینطور قرار شد تا کمیسیون فرهنگی و اجتماعی جلساتی را با حضور نمایندگان خانه تئاتر، وزیر ارشاد، وزیر تعاون و مدیر عامل تامین اجتماعی بابت رفع برخی از مشکلاتی که وجود دارد، برگزار کنند.»

نتیجه پیگیری مسائلی که در جلسه نمایندگان خانه تئاتر با نمایندگان مجلس برگزار شد را از منتظری نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس جویا شدیم. او با اشاره به جلساتی که نمایندگان پس از آن با معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و قادر آشنا مدیر کل هنر‌های نمایشی داشته اند به دانشجو گفت: «این جلسات با هدف ساماندهی مشکلات هنرمندان برگزار شد تا بتونیم با کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، این مسائل را که در بین قشر هنرمندان هم عمومی است کاهش دهیم.»

منتظری درباره نتیجه این جلسات هم اضافه کرد: «حاصل این نشست‌های مقدماتی، جلساتی در کمیسیون فرهنگی بود. در کمیسیون تلفیق هم در حال پیگیری هستیم که بتوانیم حمایت‌هایی را حول ایمنی هنرمندان و به ویژه بیمه بیکاری که یکی از دغدغه‌های جدی، خصوصا در شرایط فعلی است ایجاد کنیم. مقرر شد پس از اینکه کمیسسیون تلفیق به پایان برسد و تکلیف بودجه در صحن مجلس روشن شود، مساعدتی به صندوق حمایت از هنرمندان داشته باشیم که بتوان گام‌های موثری برای مسائل رفاهی، بیمه و خصوصا بیمه بیکاری محسوب برداشت.

مسئله دومی هم که در جلسه با نمایندگان خانه تئاتر قول دادیم پیگیری کنیم، حمایت از تولید آثار هنری بود. درباره این مباحث هم در کمیسیون فرهنگی و تلفیق صحبت شده، اما ارقام نهایی اختصاص یافته به آن به وضعیت نهایی بودجه بر میگردد و تا در صحن علنی مجلس مطرح و تصویب نشود، نمیشود درباره آن‌ها رقم دقیقی اعلام کرد.».

اما در مدت ده ماهه‌ای که از شیوع ویروس کرونا می‌گذرد اندک حمایت موجود از هنرمندان سه ماه حق بیمه و یک میلیون تومان کارت هدیه از طرف بنیاد مستضعفان وهمینطور یک و نیم میلیون تومان کمک هزینه نقدی از طرف صندوق اعتباری هنر بوده است. دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عملا تصمیم به نادیده گرفتن هنرمندان گرفته‌اند.

شهرام گیل آبادی درباره مکاتباتی که با بخش‌های مختلف دولت برای حل معضلات جدی هنرمندان تئاتر در این مدت داشته‌اند به دانشجو می‌گوید: «در این مدت یازده بار با مسئولین کشور مکاتبه داشتیم. اولین مکاتبه بعد از کرونا ۲۴ اسفند بوده با وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی که ضمن آن مشکلات را تشریح کردیم. بعد ازآن در تاریخ ۶ فروردین با رئیس جمهوری برای تشریح وضعیت مکاتبه داشتیم و پس از آن با آقای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه مکاتبه کردیم و بسیاری از نهاد‌های دیگر، اما پاسخی که گرفته شده محدود به اختصاص صد و بیست میلیارد تومان از سمت سازمان برنامه و بودجه بوده که بین هفتاد و سه هزار و دویست و هشتاد نفر توزیع شد. همینطور ده ماه بیکاری هنرمندان که ماهی صد و پنجاه هزار تومان به هنرمندان داده شد. در حالی که کلام مشخص رهبری این است که کسانی که حتی تامین اجتماعی پرداخت نکردند، حقوق بیکاری بگیرند، اما حتی کلام رهبری را هم زمین گذاشتند.»

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حتی پس از تجمع هفته گذشته اهالی تئاتر هم تلاشی برای پیگیری و حل مشکلات این حوزه نداشته است. گیل آبادی درباره پیگیری نشدن مطالبات هنرمندان از سوی نمایندگان دولت خصوصا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم می‌گوید: «جای تاسف است که اعلام شد وزارت فرهنگ و ارشاد تا الان پیگیری نکرده است. بر اساس گفته‌های نمایندگان مجلس دستگاه‌های متعدد پیگیر مستمر بودجه خودشان هستند و ضمن دفاع از میزان فعلی بودجه خواستار افزایش در سرفصل‌های مربوط هستند. اما گویا وزارت ارشاد فقط بابت حقوق و دستمزد پیگیری کرده و نه قبل از تجمع و نه بعد از آن هیچ نامه رسمی برای تسهیلات هنرمنان به دست مجلس نرسیده است.»

با این حساب به نظر می‌رسد در یکی از سخت‌ترین زمان‌ها برای فرهنگ و هنر کشور و شرایط سخت معیشتی هنرمندان، دولت قصدی برای حمایت از این قشر مهم جامعه و پیگیری حداقلی مشکلات آنان ندارد و همه مشکلات را به مجلس شورای اسلامی حواله می‌دهد. باید دید آیا مجلس می‌تواند نقش موثری برای بهبود شرایط فعلی فرهنگ و هنر داشته باشد و دولت را واردار بهری مسئولیت‌های خود نماید یا خیر؟