دیپلماسی نوروز در خدمت سیاست همسایگی

 به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، دومین همایش بین‌المللی دیپلماسی نوروز با مشارکت موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر ایران، وزارت امور خارجه و صدا، سیمای جمهوری اسلامی و منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد با موضوع «دیپلماسی نوروز و سیاست همسایگی» در تماشاخانه «کوشک باغ هنر» اراضی عباس‌آباد با حضور مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت خارجه، مدیرکل امور بین‌الملل سازمان صدا و سیما، دبیر همایش و مدیر عامل موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، مدیرعامل شرکت نوسازی عباس‌آباد و جمعی از دیپلمات‌ها، سفرا و رایزن‌های فرهنگی کشور‌های حوزه نوروز صبح روزسه‌شنبه 17 اسفند ماه 1400 برگزار شد.

در ابتدای ابتدای همایش همایش عابد اکبری، مدیرعامل موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران و دبیر علمی این همایش، منطقه‌گرایی و شکل‌گیری اتحاد‌های منطقه‌ای را یکی از موضوعات مهم و کلیدی در روابط بین الملل دانست و گفت: طبق آمار‌های جهانی بیش از 50 درصد تبادلات اقتصادی جهان میان کشور‌ها در تبادلات درون منطقه‌ای انجام می‌شود و این روند، طی سی سال گذشته روندی رو به رشد بوده است بر همین اساس دولت جمهوری اسلامی ایران استراتژی خود را بر مبنای تقویت منطقه‌گرایی و تقویت سیاست همسایگی بنا نهاده است و این سیاست را به عنوان یک استراتژی بلندمدت در سیاست خارجی دنبال می‌کند و همانطور که رییس جمهور محترم عنوان نمودند این یک سیاست مقطعی و ناشی از فضای تحریمی نیست و یک انتخاب در اولویت تعامل با کشور‌های دیگر است.

وی با بیان اینکه منطقه‌گرایی به دو صورت سخت و نرم صورت می‌گیرد، ادامه داد: در منطقه‌گرایی سخت یک نهاد شکل می‌گیرد و آن نهادی که شکل گرفته سعی می‌کند تا بین کشور‌های آن منطقه یک هویت مشترک ایجاد کند که نمونه بارز آن اتحادیه اروپا است طی سال‌های شکل گیری، این اتحادیه تلاش داشت به توعی هویت اروپایی را برسازی نماید که به نظر می‌رسد امروز در اروپا ما شاهد چالش‌های هویتی زیادی هستیم و یکی از طنز‌های تلخ این روز‌ها موضوعی به نام «ارزش‌های اروپایی» است. اما نوع دیگر منطقه‌گرایی، منطقه‌گرایی نرم است که کشور‌ها به واسطه درکی که از یک هویت مشترک دارند به سمت منطقه‌گرایی سوق پیدا کرده و از این طریق تبادلات خود را افزایش می‌دهند. در این نوع از منطقه‌گرایی استحکام بیشتری وجود داشته و دارای عمر درازتر و پایدارتری است. نوروز یک هویت مشترک است که باعث شده منطقه‌گرایی به واسطه آن شکل گیرد. حوزه تمدنی نوروز از ظرفیت‌های بالقوه زیادی برای تقویت منطقه گرایی برخوردار است که باید به همت رهبران این کشور‌ها بالفعل شود.

در ادامه. سید محمدحسین حجازی، مدیرعامل شرکت نوسازی عباس آباد با اشاره به اینکه پهنه گسترده و فراگیر نوروز، موجب شده است تا مفهوم جدیدی در جغرافیای فرهنگی شکل بگیرد که از آن می‌توان به جغرافیای جشن نوروز تعبیر کرد، گفت: امروزه این پهنه گسترده، مرز‌ها را در نوردیده و شمار زیادی از کشور‌ها را در بر می‌گیرد؛ تا آنجا که سازمان ملل متحد نیز 21 مارس را روز «نوروز» نام‌گذاری کرده است.

وی افزود: بسیاری از این کشور‌ها همسایه یکدیگر هستند و بدین جهت دیپلماسی نوروز می‌تواند در کانون توسعه سیاست همسایگی این کشور‌ها قرار گیرد و جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از موهبت همسایگی با 15 کشور، توسعه همه جانبه روابط مبتنی بر ظرفیت‌های ریشه دار فرهنگی و تاریخی را اولویت مهمی در سلسله مراتب منافع ملی خود می‌داند.

به گفته مدیرعامل شرکت نوسازی عباس‌آباد، امروزه پیشبرد و تحقق بخش مهمی از دیپلماسی عمومی، در چارچوب حکمرانی محلی و به‌ویژه مسئولیت جمعی شهرداری‌ها و سازمان‎های شهری تعریف می‌شود.

حجازی با ارائه پیشنهادی به منظور همکاری جمعی برای تقویت گردشگری شهری با اولویت تبدیل شهر‌های منتخب جغرافیای نوروز به مقصد گردشگری گفت: در این مسیر، منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد با تجربه چندین ساله آماده هرگونه همکاری با دیگر مجموعه‌های گردشگری شهری در همه کشور‌های حوزه جشن نوروز است.

تدارک فستیوال‌های بین‌المللی در روز‌های نوروز

علیرضا دلخوش، مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت خارجه در ادامه این همایش با اشاره به اینکه وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم به عنوان دستگاه سیاست خارجی در راستای سیاست‌های همسایه‌پروری اولویت‌های فعالیت‌هایش را مبتنی بر گفتمان مشترک بین کشور‌های همسایه قرار داده است، گفت: مناسبت نوروز به عنوان یکی از مصادیق عینی و باستانی گفتمان مشترک بین کشور‌های همسایه خودنمایی می‌کند که البته در زمینه نوروز، تنها کشور‌های همسایه به کشور‌هایی که از نظر جغرافیایی همجوار محسوب می‌شود خلاصه نشده و کشور‌هایی که از نظر فرهنگی مشترکاتی دارند را نیز فارغ از مرز جغرافیایی شامل می‌شود.

وی افزود: یکی از آن موضوعات مشترکی که می‌تواند باعث همگرایی کشور‌ها باشد بحث فرهنگی است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان دومین کشور پر همسایه جهان که به لحاظ جغرافیایی دارای 15 کشور همسایه است از بعد فرهنگی، همسایگان‌اش به 21 کشور می‌رسد. چون ایران علاوه بر داشتن مرز‌های مشترک با کشور‌های همجوار خود، دارای پیوستگی فرهنگی با اقصی نقاط جهان از جمله کشور هند، بوسنی و هرزگوین، چین و بسیاری کشور‌های دیگر است.

دلخوش با اشاره به اینکه با رویکرد‌های فرهنگی می‌توان میان کشور‌ها همگرایی به وجود آورد، اظهار کرد: با رویکرد‌های فرهنگی می‌توان میان کشور‌های مختلف ارتباط برقرار کرد. بارزترین آن سازمان کنفرانس اسلامی است که بسیاری از کشور‌های مسلمان جهان که از نظر جغرافیایی، زبان، گرایش‌های سیاسی و... با هم تفاوت دارند را کنار یک دیگر قرار داده و به این بهانه تعاملات میان آن‌ها به شکل مستحکم‌تری شکل گرفته است.

راه‌اندازی «سازمان نوروز» برای پیشبرد دیپلماسی نوروز

معروف جان عبدالرحمان اف، معاون سفیر و دبیر اول سفارت جمهوری تاجیکستان دیگر سخنرانی بود که در این مراسم پیشنهاد راه‌اندازی «سازمان نوروز» داد و گفت: یکی از راهکار‌هایی که می‌توان به وسیله آن کشور‌های حوزه نوروز را در زمینه فرهنگی، ورزشی، گردشگری و... معرفی کرد تاسیس و راه‌اندازی سازمانی به نام «سازمان نوروز» است که نماد کشور‌های حوزه نوروز در آن حضور داشته باشند تا بتوان دیپلماسی‌های نوروز را به شکل قاعده‌مندی توسعه داد.

با دیپلماسی نوروز، زندگی آرام را به کشور‌های منطقه هدیه دهیم

عبدالقیوم سلیمانی، سرپرست سفارت افغانستان در تهران نیز در این مراسم گفت: نوروز می‌تواند به عنوان سنبل وحدت باشد و بهانه خوبی در منطقه خواهد بود برای آنکه یک زندگی بهتر را در آینده به وجود آورد و ما در جایی از نظر جغرافیایی قرار گرفته‌ایم که تنش در آن زیاد است و راهی جز کار مشترک نداریم. چون تجربه‌هایی که کشور افغانستان طی 20 سال گذشته خود نشان داد تنش در این کشور به چه میزان افزایش داشته است و باید دنبال یک تعریف جدید از امنیت و زندگی در منطقه بود.

وی افزود: نوروز گزینه خوبی در این زمینه است که اگر کار بیشتر پژوهشی در این زمینه صورت گیرد و مسئولان دولتی نیز در این زمینه کار‌های جدی‌تری انجام دهند نشان خواهند داد که چطور می‌توان با دیپلماسی نوروز، فرهنگ مشترک را به پروژه مشترک و زندگی مشترک تبدیل کرد که نتیجه‌اش می‌تواند دیپلماسی اقتصادی، دیپلماسی عمومی یا دیپلماسی سیاسی هم باشد و در نهایت دستاورد امنیتی را نیز به همراه می‌آورد.

فرهنگ نوروز، فرهنگ مشترک تمام ملل منطقه است

امجد المظفر، رایزن فرهنگی سفارت عراق در ایران نیز گفت: عید نوروز یک مناسبت فرهنگی و تمدنی مشترک بین ملل‌هایی همچون ایران، عراق و اکثر کشور‌های آسیای غربی است و ملت عراق هم جشن نوروز و مناسبات آن را به‌ویژه در شمال این کشور و منطقه کردستان برگزار می‌کند. ضمن اینکه این جشن در دیگر نقاط کشور عراق نیز تحت عنوان‌های دیگر همچون عید بهار، عید درخت، عید ورود به بهار نیز گرامی داشته می‌شود.

وی افزود: این عید در تمدن سومری عراق هم مهم است. این مسئله تمدنی بر این اصل دلالت دارد که فرهنگ نوروز، فرهنگ مشترک تمام ملل منطقه است.

با همکاری صمیمانه مانع دخالت نیرو‌های خارجی شویم

رامین مهمانپرست، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه نیز در این همایش با اشاره به اینکه در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که شاهد رقابت قدرت‌های بزرگ برای به دست آوردن منافع بیشتر هستیم، گفت: رقابت قدرت‌های بزرگ باعث ظلم به ملت‌ها شده است و کشتار مردم بی‌گناهی که مفهوم انسانیت را زیر سوال برده است و یکی از راه‌های نجات کشور‌های مستقل این است که همکاری‌های منطقه‌ای را افزایش دهند.

وی ادامه داد: لازم است تا کشور‌ها تلاش کنند تا با به هم پیوستگی بیشتر در جهت تأمین صلح و امنیت و آرامش و آبادانی کشور‌ها گام‌های موثری بردارد و اگر کشور‌های منطقه با هم همکاری صمیمانه داشته باشند، می‌توانند جلوی دخالت نیرو‌های خارجی که باعث ناامنی و عقب افتادگی کشور‌ها می‌شود را بگیرد. چون آن‌ها هم برای منافع خودشان دنبال بهانه هستند تا در کشور‌های منطقه باقی بمانند که باید جلوی آن را با همکاری یکدیگر بگیریم.

در پایان این همایش نیز طی مراسمی با حضور مدعوین و مقامات رسمی از کتاب «سیاست همسایگی» در مرکز همایش‌های «کوشک باغ هنر» منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد رونمایی شد.