جابجایی ۹۰ درصد کالا‌های دنیا از طریق دریا/ بخش خصوصی واقعی در بنادر وجود ندارد

علیرضا چشم جهان؛ مدیر اجرایی مجتمع آستارا در گفتگو با خبرنگار اقتصادی دانشجو اظهار کرد: یکی از شاخصه‌های توسعه و قدرتمندی کشور‌ها به تجارت و مبادلات کالا با سایر کشور‌ها بازمی‌گردد؛ بیش از ۹۰ درصد کالا‌های دنیا از طریق دریا‌ها جابه‌جا شده و از لحاظ ارزش نیز شامل ۷۰ درصد کالا‌ها می‌شود بخاطر همین است که اتصال به دریا و استفاده از ظرفیت‌های حمل‌ونقل دریایی برای همه کشور‌هایی که قصد به دست آوردن جایگاه در تجارت و ایفای نقش را دارند حائز اهمیت است، برای همین کشور‌هایی که از قابلیت دریا استفاده می‌کنند قدرت بیشتری دارند.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم اقتصاد دریا را در حوزه تجارت تعریف کنیم بخشی از آن به ماهگیری، صنایع وابسته، گرفتن آب از دریا برای آب شیرین‌کن‌ها و احداث کارخانجاتی در کنار دریا اختصاص دارد؛ بخش دیگر نیز به تبلیغات، توریست و جذابیت‌های اقامتی بازمی‌گردد و البته تجارت مهم‌ترین بحث است که به واردات، صادرات، ترانزیت، حمل‌ونقل بین ساحلی درون کشوری و ترانشیپ مرتبط می‌شود.

۸۰ تا ۹۰ درصد مبادلات تجاری از طریق دریا اتفاق می‌افتد
مدیر اجرایی مجتمع بندری آستارا خاطرنشان کرد: ۸۰ تا ۹۰ درصد مبادلات تجاری از طریق دریا اتفاق می‌افتد، اما در حال حاضر به‌دلیل تحریم‌ها، اقتصاد ایران کوچک‌تر از گذشته شده است و متأسفانه سهم زیادی از مبادلات تجاری دریایی نداریم، اصطلاحاً به مبادلات سایر کشور‌ها که از طریق دریا‌های ایران عبور کند ترانشیپ گفته می‌شود و متأسفانه سهم زیادی در این بخش نداریم، اما برای واردات و صادرات کشورمان و ترانزیت کالا به کشور‌های همسایه و همجوار، فعالیت داریم.

وی تشریح کرد: شاخصه‌های زیادی در اقتصاد دریا وجود دارد، یک بخش به ارتباط ما با جامعه جهانی بازمی‌گردد، چون تحریم‌ها باعث شده است ما نتوانیم نقش و جایگاه ویژه‌ای که به‌خاطر موقعیت جغرافیایی داریم را به دست آوریم. بخش دیگر به این بازمی‌گردد که چقدر بنادر خود را خصوصی‌سازی کردیم، در بنادر ما چقدر بخش خصوصی واقعی فعالیت می‌کنند و این بخش تا چه اندازه در طراحی مدل‌های کسب و‌کار موفق است که بتواند خطوط، کشور‌های کشتیرانی و صاحبین کالا و کانتیر‌ها را قانع کند تا از طریق بنادر ایران واردات، صادرات و یا ترانزیت داشته باشند بنابراین از همه این ظرفیت‌ها می‌توانیم برای بهبود این وضعیت و خروج از رکود استفاده کنیم.

چشم جهان اشاره کرد: ایران از سیستم مبادلات جهانی بیرون است و هر شرکتی که بخواهد در ایران سرمایه‌گذاری کند باید از کانال‌های جاری مالی دنیا استفاده کند که به‌خاطر تحریم‌ها خیلی از شرکت‌ها عملاً نمی‌توانند سرمایه‌گذاری آشکاری در ایران داشته باشند و سرمایه‌گذاری موجود محدود و پنهان انجام می‌شود که آن‌ها هم عدد بزرگی را دربرنمی‌گیرند.

وی گفت: تنها مورد سرمایه‌گذاری آشکار خارجی در بخش بنادر، پروژه مشترک ایران و هند در بندر چابهار است که هندی‌ها با توجه به معافیتی که از تحریم‌های آمریکا دارند حدود ۲۵ میلیون دلار سرمایه وارد این بندر کردند.

مدیر اجرایی مجتمع بندری آستارا بیان کرد: وقتی کشور ما و بقیه دنیا ۹۰ درصد مبادلات تجاری خود را از طریق دریا انجام می‌دهند طبیعتاً وجود بنادر می‌تواند ارتباط با دریا‌ها را فراهم و مسیری را برای مبادله کالا را باز کند.

وی در خصوص توان ایران در بهره‌مندی از گردشگری دریا بیان کرد: حتماً امکانات و تأسیساتی که بتواند کشتی‌های کروز را بپذیرد در مقوله گردشگری دریایی مفید خواهد بود البته کشورمان محدودیت‌هایی دارد که مربوط به دین مبین اسلام بوده و ممکن است همه جهانگردان از آن‌ها تبعیت نکنند، بخاطر همین باید بیشتر روی گردشگری داخلی تمرکز کرده و مردم را با دریا و لذت دریانوردی و مواهب دریا آشنا کنیم.

عدم وجود زیرساخت در بخش گردشگری دریایی
چشم جهان افزود: در مقوله پذیرش گردشگران دریایی باید یک نکته را نیز متذکر شویم، زیرساخت‌های گردشگری نظیر هتل‌ها و مراکزتفریحی و سیاحتی قدیمی است و هیچ یک از این مراکز به استاندارد‌های دنیا نزدیک نیستند و به‌ندرت می‌توان مجموعه‌هایی را پیدا کرد که چنین قابلیتی را داشته و با استاندارد‌های روز دنیا مطبق باشند.

مدیر اجرایی مجتمع بندری آستارا متذکر شد: باید یک استراتژی تعریف کنیم که آیا اقتصاد دریا محورمان برای پاسخگویی به نیاز‌های داخلی کشور است یا قرار است در عرصه مبادلات تجاری کالا در عرصه بین‌المللی سهم و نقش داشته باشیم؛ برای این امر باید الگوبرداری درست از سایر کشور‌هایی که در این مقوله موفق بودند انجام دهیم و آن‌ها را در کشورمان پیاده کنیم و به روز باشیم، چون به روز بودن و تکیه بر بخش خصوصی واقعی بسیار مهم است.

چشم جهان یادآور شد: وقتی در بنادر بخش خصوصی دقیق می‌شویم می‌بینیم که بخش خصوصی واقعی نیستند، چون بخش خصوصی واقعی بهتر از این ظرفیت‌ها استفاده خواهد کرد. دولت، مجلس و سایر قوا و نهاد‌ها باید حمایت‌های لازم را انجام دهند تا بخش خصوصی واقعی در بنادر ایفای نقش کرده و مدل‌های کسب‌وکار ایجاد کنند؛ مدل‌های کسب‌وکار باید جذابیت داشته باشند تا بنادر نه تنها در عرصه داخلی بلکه در عرصه بین‌المللی نقش‌آفرین باشد.