امانالله قرائی مقدم جامعه شناس در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، اظهار کرد: جمعیت فعال یک جامعه را افراد بین ۲۵ تا ۶۰ تشکیل میدهند و اولین و بدترین اثر پیری جمعیت این است که اصولا نیروی انسانی فعال را از جامعه خارج میکند.
وی اضافه کرد: وقتی که سن نیروی انسانی یک جامعه از ۶۰ سال بالاتر میرود، جامعه وارد کهنسالی شده و علاوه بر اینکه نیروی انسانی فعال کاهش پیدا میکند، اثرات اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی به همراه خواهد داشت.
این جامعه شناس همچنین خاطرنشان کرد: از طرف دیگر هزینه ارائه خدماتی چون خدمات بهداشتی، درمانی و نگهداری به قشر سالمند افزایش پیدا میکند و تبعات زیادی را به دنبال خود خواهد داشت.
قرائیمقدم در ادامه یادآور شد: نیروی انسانی فعال جامعه با سالمند شدن جمعیت به کنار میرود و به جز در موارد اندکی که چون استفاده فکری، آموزشی، دانشگاهی و ... از اینگونه افراد و از بینش و تجربه آنها و در برخی رشتهها برای توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مورد استفاده قرار میگیرند و هدایت کننده جوامع به سمت توسعه هستند، مابقی سالمندان کنار گذاشته میشوند.
وی اضافه کرد: با وضعی که کشورهایی چون کشور ما و کشور ژاپن دارند و البته ما هنوز به ژاپن نرسیدهایم و به دلیل بالا رفتن سطح بهداشت و امیدِ به زندگی که در کشور ما برای مردان به حدود ۷۵ سال و برای زنان به حدود ۷۸ تا ۷۹ سال برآورد میشود، جزو کشورهایی هستیم که در اثر بالا رفتن فرهنگ بهداشت و بهبود اقدامات مراکز بهداشت با تلاش دولتها محقق شده است، همچنان شاهد افزایش امید به زندگی هستیم.
این جامعه شناس تصریح کرد: پیش از انقلاب، سن امید به زندگی مردم حدود ۵۵ سال بوده است و میانگین متوسط این امید به زندگی از آن زمان تا کنون، امروزه با افزایش خوبی همراه بوده است و در نتیجه با هین وضع باید به فکر اقداماتی شامل ایجاد مراکز نگهداری از سالمندان و افزایش مددکاران اجتماعی و پرستاران و ... باشیم تا از جمعیت عظیمی که دچار کهنسالی و پیری میشوند بتوانند نگهداری کنند.
قرائی مقدم همچنین یادآور شد: هزینه نگهداری از سالمندان و رسیدگی به آنها بر عهده دولت است و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان بهریستی باید به فکر آینده نگهداری از سالمندان باشند که اینکار هم نیاز به بودجه زیادی خواهد داشت.
وی تأکید کرد: جامعه مکانیزمی دارد و نمیشود گفت که کهنسالان را از بین ببریم و سالمندی برای جامعه هزینهبر است و باید از مدتها قبل و همچنین از همین الان مراکز خصوصی و دولتی نگهداری از سالمندان باید افزایش پیدا کنند.
این جامعهشناس اضافه کرد: شکی نیست که نیروی جوان آیندهساز جامعه است و بنابراین برای پرورش نیروی جوان باید ازدواج صورت بگیرد و ازدواج هم نیازمند تسهیلاتی است که دولت اقداماتی از قبیل دادن وام، مسکن و ... به عمل میآورد و فرزندآوری پس از آن مستلزم حمایتهای دیگری است که باید صورت بگیرد.
قرائی مقدم در ادامه خاطرنشان کرد: بخشی از نیروی انسانی مفید هم از کشور رفتهاند و ما بخشی از نیروی انسانی را هم به این شکل از دست دادهایم.
وی اضافه کرد: مسئله فرزندآوری به تغییر ذهنیت مربوط میشود و مسئله جمعیت مربوط به امروز و هزار سال قبل نیست و از سال ۵۵۰ قبل از میلاد مسئله جمعیت مطرح بوده است و افلاطون ابتدا آن را مطرح کرد که گفت جمعیت باید ثابت باشد و البته حرف درستی نبود.
این جامعه شناس خاطرنشان کرد: آنچه در خصوص افزایش جمعیت مهم است "فرهنگسازی" است و ما باید از طریق آموزش و پرورش مستقیم و غیرمستقیم، صدا و سیما و ... ذهنیت جوانان را به سمتی تغییر بدهیم که به فرزندآوری تشویق شوند و این فرزندآوری هم خودش سوالات مختلفی را مطرح میکند.
قرائی مقدم یادآور شد: امروزه در جامعه میبینیم که کسانی هم که توانایی مالی خوبی دارند، از آوردن تعداد بچه زیاد خودداری میکنند و تمایلی به این مسئله ندارند و این ذهنیت باید تغییر کند و فکر دختر و پسر جوان باید به سمت فرزندآوری و تعداد زیاد بچه داشتن تغییر پیدا کند.