به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مرتضی اشرفی، قائم مقام اندیشکده مطالعات راهبردی کریمه (س) و کارشناس مسائل اوراسیا در افتتاحیه ویژه برنامه فاز سوم دوره تاریخی «استغلال» با محور مروری بر مولفههای اصلای انقلابهای مخملی که از سوی بسیج دانشجویی دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: در کشورهایی که انقلاب مخملی رخ داد، بحرانی که از نظر اقتصادی و هویتی، مردم دچارش بودند باعث شد تا به دنبال قدرت برتری باشند. غرب از همین فرصت استفاده کرد و نفوذش را گسترش داد.
وی با بیان اینکه انقلابهای مخملی از چک اسلواکی شروع شد و تا صربستان پیش آمد، افزود: یک سری از کشورها در حیات خلوت روسیه بودند، اما با این حال حدود ۲۰۰۳ در گرجستان و بعدتر اوکراین و دیگر کشورها انقلاب مخملی اتفاق میافتد.
اشرفی با اشاره به اینکه موسسهای در این سالها وجود داشته که وظیفهاش پیگیری انقلابهای مخملی بوده است، اظهار کرد: این بنیاد به اسم همایش و دورههای دانشافزایی و بورسیههای تحصیلی افراد را میبرد و در کشور دیگر تعلیم میداد. این افراد، به خاطر امکانات رفاهی که به آنها میدادند، هویت افتخارآمیز کشور مادرشان تحتالشعاع قرار میگرفت و اینگونه توقع فرد بالا رفته و خودبهخود بدون آموزش، به عنوان روشنفکر، روی جامعه خود اثرگذار میگذاشت.
وی بیان کرد: نارضایتیها عمدتا در زمان انتخاباتها رخ میدهد. باید انتخابات مهمی باشد که بشود انقلاب مخملی را طرحریزی کرد؛ و این نقش اصلی و کلیدی و تئوریهای پیریزی شده توسط افراد دانشگاهی شکل میگرفته است.
اشرفی تصریح کرد: اولین مرحله انقلابهای مخملی قبل از انتخابات تصویرسازی آرمانی از وضعیت بحرانزده، نزد افکار عمومی است.
این تصویر معمولا کمک میکند حرفِ افراد با پتانسیلهای شخصیتی بین مردم شکل بگیرد؛ خصوصا در جوامعی مثل جوامع کمونیستی که سطح معیشتی چالش برانگیز است. مرحله دوم فاز کاندیداتوری است. افرادی که کاندیدا میشوند غالبا از چهرههای دانشگاهی هستند. این الگوها را در کشورهایی مثل چکاسلواکی و اوکراین میشود دید.
در مرحله بعد تصویر آرمانیشان را به عنوان برنامهی خود معرفی میکنند. در مرحله بعد نیز نوبت تعیین صلاحیتهاست؛ در هر کشوری با فیلترهای خودش.
وی افزود: طراحی انقلاب مخملی به گونهای است که نهادهای متولی تایید صلاحیت را در معذوریت اخلاقی میگذارد. یعنی یا طیف گستردهای رد صلاحیت میشوند که خودبهخود به مشروعیتشان ضربه میزند و یا تبلیغات گسترده علیه این نهادها شکل میگیرد؛ لذا امکان دارد یکی از این افراد به دلیل جو جامعه و پیشینهشان تایید صلاحیت شود. همچنین بعد از انتخابات دو حالت پیش میآید، یا فرد موردنظرشان رای میآورد و دولت طرفدار غرب وارد کار میشود، یا وارد فاز تقلب در انتخابات میشوند.
اشرفی اضافه کرد: در جریان انقلابهای مخملی معمولا اعتراضات بدون خشونت است و این نکته به شدت هم برایشان مهم است. در برنامهها و ایدههایشان سطح قابلتوجهی از جامعه را در نظر میگیرند؛ لذا سعی میکنند با اعتراضات صلحآمیز و استفاده از نمادهای خاص، گل سرخ و گل لاله در قرقیزستان کار را پیش ببرند. به این ترتیب اگر انتخابات باطل شود، به پیروزی نزدیک میشوند و خودبهخود فرد موردنظر مطرح میشود و این بار رسما و قانونا قدرت را به دست میگیرد. در این روند هم عوامل داخلی هم خارجی تاثیر دارند و از طریق مالی و اطلاعاتی جریان را پشتیبانی میکنند.
وی اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب مخملی هم، دولت مدنظر با گرفتن وام کلان یا کمک کلان از کشورهای حامی، به اصلاح وضعیت معیشتی میپردازد که فاز تصویرسازی در ذهن مردم شکل بگیرد و مردم ببینند واقعا اتفاق مثبتی میافتد.
اشرفی با طرح این سوال که آیا اتفاقی که در سال ۸۸ افتاد، انقلاب مخملی یا براندازی نرم بود؟ بیان کرد: با توجه به نکاتی که عرض کردم، اتفاقات سال ۸۸ مولفههای انقلاب مخملی را داشت و اثبات هم شد. حالا اینکه بازوهای این انقلاب خودشان به این روند واقف بودند یا خیر، خودشان چیزی را قبول نکردهاند.
وی تصریح کرد: با وجود اینکه برخی جریانهای داخلی حامی انقلاب مخملی بودند و بستر طبیعی، برخی از آسیبهای فرهنگی، وضعیت معیشتی و تلاش کشورهای غربی خصوصا آمریکا برای انجام انقلاب مخملی در کشورمان وجود داشت، اما این اتفاق در سال ۸۸ و نیفتاد با شکست مواجه شد؛ اگر چه گرچه هزینه داشت، نتیجهای نداشت.
اشرفی اظهار کرد: غرب با مقایسه ایران با وضعیت شوروی و همچنین نقصهایی که در کشورمان داشتیم تصور میکرد میتواند انقلاب مخملی را نیز در ایران محقق کند؛ اما این شرطها لازم بوده، اما کافی نبوده است. به هر روی نوع دیدگاهی که در داخل کشور ما نسبت به مسائلی در حوزه مبارزه با بیگانه و معنای "غیر خودی" وجود دارد در طی هشت سال جنگ تحمیلی به ما ثابت شد چه دیدگاهی است. این دیدگاه همچنان وجود دارد و در ۸۸ هم زنده بود. با این اوصاف اعتراض مردم به حاکمیت به منزله سرنگونی نبوده است.
وی بیان کرد: تجربه حاکمیت اسلامی در کشور هم نشان داده که پیوند عقلانی و عاطفی مردم با انقلاباسلامی به چه نحوی است. در واقع با توجه به این پیوند عاطفی و عقلانی حتی اگر مردم ما منتقد باشند، اما اجازه دخالت بیگانه و ضربه زدن به حیثیت ملی را نمیدهند.
اشرفی با بیان اینکه بر خلاف جامعه ما، آگاهی سیاسی در بین مردم کشورهایی که انقلاب مخملی در آنها اتفاق افتاده وجود نداشته است و این کشورها از وجود رهبری و مرجعیت شیعه و سرمایه اجتماعی قوی محروم بوده اند، افزود: با اینکه علمای جامعهشناسی سرمایه اجتماعی را وابسته به شرایط اقتصادی میدانند، اما در کشور ما این الگو وجود نداشته است.