رقابت اقتصادی کمپانی‌های نظامی خصوصی

 به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، (Private Military Contractors) PMC بخشی از یک صنعت پر رونق در سطح جهان محسوب می شوند که ایالات متحده آمریکا در کنار بریتانیا از آن به منظور ارتقاء منافع ملی خود حداکثر استفاده را می برند. این صنعت به ویژه پس از حملات 11 سپتامبر2001 و به لطف روابط قوی کهنه سربازان با نهادهای سیاسی رشد چشمگیری داشته است. به طور کلی ارزش این صنعت بیش از 100 میلیارد دلار تخمین زده می شود که سالانه بر آن افزوده می گردد. 

پایان جنگ سرد و اصطلاحا سندروم موگادیشو در افزایش استفاده از شرکتهای نظامی خصوصی در سه دهه گذشته نقش برجسته ای داشته است. با از بین رفتن جنگ، کشورهای جهان برای جلوگیری از بار مالی، نیروهای نظامی خود را تعدیل کردند به طور مثال ایالات متحده امریکا نیروهای مسلح خود را سی و پنج درصد کاهش و هزینه آن را به بیش از 100 میلیارد دلار کاهش داد. به همین دلیل بسیاری از افراد که قبلاً در دستگاه های نظامی استخدام بودند، بیکار و در جستجوی فرصت های شغلی جدید قرار گرفتند و بدین شکل شرکتهای نظامی خصوصی بوجود آمد.

شرکتهای نظامی خصوصی در برگیرنده اشخاص حقوقی و حقیقی هستند که خدمات حرفه ای ارائه می دهند، یعنی سربازانی را آموزش می دهند که بعدا به عنوان متخصصان برجسته نظامی در جهان شناخته می شوند. این شرکت ها به عنوان واسطه ای بین دولت و سربازان حرفه ای عمل می کنند به طوری که سربازان به شکل مجزا و به طور مستقیم با دولت یا کارفرما های خود روبرو نمی شوند. این شرکتها خدمات گسترده ای از جمله پشتیبانی دیپلماتیک، عملیات تجاری، بازیابی و فعالیتهای نظامی و امنیتی، امکانات نگهبانی، محافظت از مردم، مشاوره به نیروهای امنیتی، بازجویی از زندانیان و..ارائه می دهد

سازمان ملل متحد شرکت‌های خصوصی امنیتی و خدمات نظامی را شرکت‌هایی با شخصیت حقوقی تعریف می‌کند که خدمات نظامی-امنیتی را توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی، از جمله برنامه‌ریزی استراتژیک، جمع‌آوری اطلاعات، تحقیقات، شناسایی زمینی، دریایی یا هوایی و هوانوردی با هزینه‌ای ارائه می‌کنند. در مورد خدمات امنیتی هم شامل نگهبانی یا حفاظت از ساختمان‌ها، تأسیسات، اموال و افراد توسط نگهبانان مسلح، هر نوع انتقال دانش از طریق برنامه‌های امنیتی یا برنامه‌های اجرای قانون و اتخاذ و اجرای اقدامات امنیتی برای اهداف کنترلی است.

این تعریف باعث می‌شود که تعریف «مزدوران» مندرج در ماده یک کنوانسیون بین‌المللی منع استخدام، استفاده و تامین مالی مزدوران، صادر شده در سال ۱۹۸۹، در مورد کارکنان این شرکت‌ها قابل صدق نباشد، اما همیشه اینطور نیست.

طبق نوشته المیادین، مفهوم شرکت‌های نظامی و امنیتی خصوصی به طور کلی به شرکت‌های تجاری اطلاق می‌شود که قراردادهای حقوقی منعقد می‌کنند که هدف اصلی آنها کسب سود در ازای خدماتی است که در زمینه امنیتی ارائه می‌دهند.

برخی از این ارتش ها و شرکت های امنیتی

1.بلک واتر:  شرکت «بلک واتر» در ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۷ توسط «ال کلارک»، تاجر آمریکایی و « اریک پرینس» افسر سابق تفنگداران دریایی، در کارولینای شمالی، برای ارائه آموزش برای سازمان‌های نظامی تشکیل شد.

پرینس در توضیح اهداف بلک واتر گفته است: «ما تلاش می‌کنیم همان کاری را که فدرال اکسپرس با سرویس پست انجام داد با سرویس امنیت ملی انجام دهیم.»

به نوشته المیادین، این شرکت به ارائه پول به مزدوران بازنشسته و نیروهای ویژه از سراسر جهان متکی است و خدمات نظامی و امنیتی خود را پس از تایید دولت آمریکا به دولت‌ها و افراد ارائه می‌دهد.

این شرکت امنیتی آمریکایی نقش مهمی در جنگ عراق به عنوان پیمانکار دولت آمریکا داشت. در سال ۲۰۰۳، بلک واتر اولین قرارداد کلان خود را با دریافت قراردادی ۲۱ میلیون دلاری برای محافظت از «پل برمر» فرمانده آمریکایی عراق منعقد کرد. در ژوئن ۲۰۰۴، این شرکت بیش از ۳۲۰ میلیون دلار از بودجه ۵ ساله یک میلیارد دلاری وزارت امور خارجه را برای سرویس جهانی حفاظت شخصی که از مقامات ایالات متحده و برخی از مقامات خارجی در مناطق درگیری محافظت می‌کند، دریافت کرد. در سال ۲۰۰۶ نیز، بلک واتر موفق به عقد قراردادی برای حفاظت از دیپلمات های سفارت ایالات متحده در عراق شد.

2.واگنر: درروسیه  یک گروه  شبه نظامی  وجود دارد که اسم آنها همراه با قتل . غارت . تجاوزبه زنان. شکنجه و اعدام های خود سرانه است ادعا ها در خصوص جنایات این گروه بسیار زیاد است وتمامی ندارد.تمامی اعضای این گروه افراد خطرناک وخلافکاراند که درقبال دریافت پول حاضربه انجام هرکاری هستند تشکیل می دهند .این گروه هشت سال قبل یعنی در سال 2014توسط یک سرهنگ  دوم بازنشسته ارتش روسیه به نام دیمیتری اوتکین تاسیس شد. با در کنارهم جمع شدن تعدادی از افسران ارشد روسیه و با حمایت های الیگارش های روسی نزدیک به پوتین مانند یوگنی پریکوژین که به آشپز پوتین معروف است.یک گروه شبه نظامی خطرناک به نام واگنرکه قابلیت انجام عملیات های نظامی در هر نقطه ازجهان را دارند شکل گرفت. با حمایت های زیاد مالی  الیگارش های روسی اوتکین خیلی زود زیرساخت های لازم را  برای تشکیل یک گروه نظامی مانند پادگان های سری وتسلیحات وامکانات آموزشی را فراهم کرد وتصمیم گرفت تا آن را به صورت یک شرکت خصوصی دربیاورد مانند شرکت بلک واترآمریکاعضای گروه واگنر برای هرمأموریت بین 1000تا 5000 دلار حقوق دریافت می کنند واین پول قبل از شروع عملیات به آنها پرداخت می شود.زمانی که نام این گروه به زبان می آید اولین چیزی که به ذهن متخصصان نظامی کشورها می رسد قابلیت تغییر هویت و استتار اعضای این گروه است به نحوی که بعد از اعلام جذب جنگجویان خارجی توسط اوکراین  میتوان حدس زد که بسیاری از اعضای این گروه موفق شدند تا به درون ارتش اوکراین نفوذ کنند.

• شرکت گروه آرمو(ARMO)با نه هزار پرسنل از کاروانهای غیرنظامی در عراق محافظت می کردند. این گروه  در بیش از 125کشور جهان از جمله در مناطق پرتنش افریقا و امریکای لاتین حضور فعال دارد.

• 4. گروه امنیتی آسیا( (Asia Security Group (ASG)که قبلاً متعلق به حشمت کرزی، اولین پسر عموی حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان بود با پرسنل بومی 600 نفری در افغانستان فعال است. این ارتش خصوصی که مقر اصلی آن در کابل است، قراردادهای به ارزش میلیون ها دلار با ایالات متحده به امضا رسانده و گفته می شود که از کاروانهای تأمین ائتلاف که در جنوب افغانستان فعال هستند محافظت می کنند. البته سربازان گروه امنیت آسیا نیز توسط دین-کرپ ، پیمانکار متعلق به ایالات متحده استخدام شده اند.
• 5. گروه ارینیس( Erinys International ): با پرسنلی حدودا شانزده هزار نفر از امنیت لوله ترانزیت نفت و مخازن انرژی در عراق پشتیبانی می کنند. این گروه همچنین حضور خود را در آفریقا مستحکم کرده است، جایی که به طور سنتی فعالیت های خود را متمرکز می کند. ارینیس اخیرا در جمهوری کنگو دو قرارداد به خاطر پشتیبانی امنیتی در پروژه های بزرگ سنگ آهن و نفت و گاز به امضا رساند.
• 6.دین-کرپ(DynCorp): مستقر در ویرجینیا ایالات متحده امریکا، یکی از هشت شرکت نظامی خصوصی است که به طور خاص توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده انتخاب شد تا با خروج نیروهای رسمی آمریکایی در عراق بماند. این گروه بزرگ که سالانه حدود 3.4 میلیارد دلار درآمد کسب می کند با بیش از 10 هزار پرسنل در سراسر آفریقا، اروپای شرقی و آمریکای لاتین نیز فعال است. سربازان این شرکت هنگامی که در اوایل دهه 2000 در کلمبیا با گروه های شورشی می جنگیدند، شهرت خوبی به دست آورند. سربازان این کشور همچنین در پرو مشغول مأموریت های مبارزه با مواد مخدر بوده و برای خلع سلاح جنگجویان در سومالی، لیبریا و جنوب سودان اعزام شده اند.
• یکی دیگر از هشت پیمانکاری که برای جایگزینی نیروهای رسمی ایالات متحده در عراق استخدام شده است، Triple Canopy است که دارای 1800 سرباز عمدتا از اوگاندا و پرو است و قراردادهای به ارزش1.5 میلیارد دلار با ارتش رسمی ایالات متحده دارند.
• 7. سازمان یونیتی(Unity Resources): بیش از هزار و دویست پرسنل حضور فعالی در جنگ عراق داشته است. مدیریت این سازمان استرالیایی متشکل از پیشکسوتان نظامی استرالیا،انگلیس و ایالات متحده است. این شرکت نظامی خصوصی بیشتر به خاطر محافظت از سفارت استرالیا در بغداد مشهور است. پرسنل یونیتی مسئول دو مورد تیراندازی بحث برانگیز در عراق بودند که یکی باعث کشته شدن یک استاد استرالیایی و دیگری منجر به مرگ دو زن غیرنظامی شد. این شرکت در هنگام انتخابات لبنان به امنیت انتخابات کمک نمود، همچنین به تخلیه شرکت های خصوصی نفت از مناطق بحرانی بحرین کمک کرده است. این شرکت در سراسر آفریقا، آمریکا، آسیای مرکزی و اروپا فعال است.

8. جی۴ااس: یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خدمات امنیتی چندملیتی با منشأ بریتانیایی است که به‌عنوان بزرگ‌ترین «ارتش خصوصی» در جهان توصیف می‌شود که مقر آن در «کراولی»، جنوب لندن در غرب «ساسِکس» است و در بیش از ۱۲۵ کشور با بیش از ۶۵۰ هزار کارمند فعالیت می‌کند و اعتقاد بر این است که این شرکت پس از «والمارت» دومین شرکت خصوصی بزرگ جهان است. این سازمان مسئول امنیت بیش از ۱۵۰ فرودگاه در جهان است و همچنین دارای بزرگترینیگان نیروهای مسلح خصوصیجهان می‌باشد که برای نمونه مسئولیت اصلی امنیت بازی‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن را بر عهده داشت.

این شرکت پس از گسترش فعالیت‌های خود در اروپا و آمریکا به عنوان پایگاه اصلی خود، شروع به گسترش کرد که خاورمیانه یکی از اهداف اصلی آن بود و تاکنون ۴۱۰ میلیون دلار در این منطقه هزینه کرده است.

زمانی که دخالت اعضای این شرکت در شکنجه زندانیان در انگلیس فاش شد، زوایای تاریک این شرکت نیز مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت؛ سپس شواهد قطعی در مورد نقش این شرکت در حمایت از اشغالگری رژیم اسرائیل در کرانه باختری در سال ۲۰۱۲ و ارائه تجهیزات و خدمات امنیتی به این رژیم منتشر شد؛ خدماتی از قبیل حفاظت از زندانیان فلسطینی و حضور در پست‌های ایست و بازرسی و ارائه خدمات امنیتی برای شرکت‌های تجاری در شهرک‌های صهیونیست‌نشین از جمله فعالیت‌های این شرکت در سرزمین اشغالی بود. بعدها شرکت «هاشمیرا» که در سال 1937 به عنوان زیر مجموعه شرکت جی۴اس در فلسطین اشغالی 

زیرا تجهیزات و خدمات امنیتی را به آنها ارائه کرد. زندان‌هایی که زندانیان در آن نگهداری می‌شوند، فلسطینی‌ها، خدمات امنیتی برای شرکت‌های تجاری در شهرک‌ها، و خدمات نگهداری پست‌های بازرسی نظامی اسرائیل در کرانه باختری. بعدها شرکت «هاشمیرا»، اولین شرکت امنیتی خصوصی که توسط رهبران «اسرائیل» در سال ۱۹۳۷ تأسیس شده بود و در حال حاضر ۱۵۰۰۰ کارمند دارد، به شعبه شرکت غول پیکر جی فورااس تبدیل شد.

محمدحسین واحدی اصل

کارشناس علوم سیاسی