قیمت گاز در داخل کشور یک پنجم هزینه تولید آن است

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو_ ندا زارعی: بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط اندیشکده سولوشن، تولید و تامین هر مترمکعب گاز طبیعی در کشور در پنج سال گذشته به طور میانگین حدود ۵.۴ سنت هزینه داشته است. حدود ۴۳ درصد از این ۵.۴ سنت مربوط به هزینه تولید از میادین پارس جنوبی و سایر میادین گازی، ۲۰ درصد مربوط به هزینه‌های سرمایه‌ای و جاری پالایشگاه‌ها و مابقی هزینه‌ها از انتقال تا خرده فروشی و حدود ۲۰ درصد نیز هزینه سربار پالایش تا خرده فروشی است.

با توجه به اینکه یک دلار برابر است با ۱۰۰ سنت، اگر میانگین نرخ ارز در پنج سال ۱۳۹۷ الی ۱۴۰۱ را حدود ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان درنظر بگیریم، برای تولید هر مترمکعب گاز در کشور حدود هزار و ۲۰۰ تومان، معادل ۱۲ هزار ریال هزینه شده است.

بر اساس این گزارش هر مترمکعب گاز طبیعی در کشور به طور میانگین با قیمت ۱.۱ سنت به فروش رفته است. اگر همچنان میانگین قیمت دلار را ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان درنظر بگیریم، مصرف‌کنندگان تنها ۲۳۶ تومان از هزینه تولید را پرداخت می‌کنند. یعنی فقط یک پنجم از هزینه‌ای که برای تولید گاز صرف شده، از مصرف‌کننده دریافت می‌شود و ۸۰ درصد از هزینه‌های تولید برای این حامل انرژی توسط دولت پرداخت می‌شود.

با این وجود نه تنها هیچ سودی از طریق فروش گاز به بخش‌های داخلی کشور، عاید دولت نمی‌شود بلکه باید حدود هزار تومان از هزینه مورد نیاز برای تولید هر مترمکعب گاز را هم پرداخت کند.

تقریبا دو سوم از گاز تولیدی در کشور در بخش خانگی و نیروگاهی مصرف می‌شود. قیمت گاز فروخته شده به این بخش‌ها به ترتیب برابر است با ۱ و صفر سنت. یعنی عملا این دو بخش برای مصرف گاز خود هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند و دولت ۶۰ درصد از گاز تولیدی خود را به صورت رایگان در اختیار این بخش‌ها قرار می‌دهد.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که مجموع هزینه‌های جاری و سرمایه‌ای انجام شده از گذشته تا به حال با هدف رسیدن به ظرفیت روزانه فعلی حدود ۱ میلیارد مترمکعبی انجام شده است. اما در حال حاضر با توجه به نیاز سرمایه گذاری ۷۱ میلیارد دلاری اعلام شده برای توسعه ظرفیت فعلی تولید به حدود ۱.۵ میلیارد مترمکعب، هزینه تمام شده هر مترمکعب گاز با افزایش حدود ۳ سنتی از حدود ۵.۴ سنت به حداقل ۸.۳ سنت افزایش پیدا خواهد کرد.

در سال ۱۴۰۱، با وجود اینکه هزینه تولید هر مترمکعب گاز همچنان ۵.۴ سنت (۱۲۰۰ تومان) بوده است، این گاز در داخل کشور با قیمت ۲.۱۷ سنت/ مترمکعب به فروش رسیده است. اگر میانگین نرخ ارز در سال ۱۴۰۱ را ۴۰ هزارتومان درنظر بگیریم، قیمت هر مترمکعب گاز در داخل کشور برابر است با ۸۷۰ تومان. با اینکه در سال ۱۴۰۱ قیمت گاز در داخل کشور افزایش یافته است، اما همچنان حدود ۳۰۰ تومان کمتر از هزینه فروش آن است.

بر اساس نمودار بالا، ۶۵ درصد از گاز تولیدی در کشور توسط بخش نیروگاهی و خانگی مصرف می‌شود. نگاهی به مبالغ پرداختی این دو بخش در مقابل میزان گازی که مصرف می‌کند نشان از قیمت بسیار پایین یا به اصطلاح رایگان گاز برای این دو بخش دارد. هزینه پرداخت شده توسط این دو بخش برای مصرف گاز در مجموع ۰.۵ سنت یعنی یک دهم هزینه تولید است.