«محفل»؛ تحول در برنامه‌سازی قرآنی

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو- زهرا قربانی رضوان؛ جای خالی برنامه تلویزیونی آن هم با محتوای قرآنی در تلویزیون احساس می‌شد. از سال گذشته و در ماه مبارک رمضان برنامه‌ای با عنوان محفل روی آنتن شبکه سوم سیما رفت. این برنامه پیش از افطار پخش می‌شد. اکنون بعد گذشته یک سال شاهد رشد و تقویت این برنامه تلویزیونی هستیم. محفل با ظاهری متفاوت از دیگر برنامه‌های تلویزیونی قرآنی و سوژه‌ها و مهمانان خود توانست مخاطبان با سلایق گوناگون را پای برنامه‌ای دینی و قرآنی بکشاند.

حامد شاکرنژاد، احمد ابوالقاسمی، حجت الاسلام غلامرضا قاسمیان، رضوان درویش از سوریه و حسنین حلو از کشور عراق کارشناسان و میزبانان این فصل از برنامه محفل هستند.

در این برنامه شاهد تنوع فرم و محتوا بودیم که کنار یکدیگر قالبی جدید از برنامه سازی رمضانی را تشکیل داده‌اند. اولین بخشی که به چشم میخورد دوری از فضای غمبار برنامه‌های مذهبی است. اینبار با انرژی سرشار و فضایی متفاوت روبه‌رو هستیم که در فضای چیدمان دکور و محتوای گروه نویسندگان به وضوح مشخص است. فضایی که صرفا نمایانگر حزن و غم نیست و ورای دیگری از مفاهیم قرآنی را با ظاهری جذاب و مخاطب پسند ارائه می‌دهد. دکور عظیم و مهمانان که تعداد آن‌ها از فصل‌های گذشته بسیار شده به زیبایی بصری و حس و حال معنوی برنامه تلویزیونی افزوده است.

دوری از نمایشی شدن و به روایتی تبدیل به تلنت شدن، لبه باریکی است که محفل از آن عبور کرده است. دکور و فرم سبب نشده که گرفتار ظواهر شویم. گا‌ها برنامه‌ها در فضا و قالب دکور باقی می‌مانند و مخاطب این دست برنامه‌ها را پس می‌زند، اما محفل در کنار ظاهر، محتوایی غنی دارد و به عبارت دیگر قرآن و تلاوت آیات به برنامه ارزش می‌دهد نه دکور و ظاهر!

محفل در شکل باقی نماند و پیشرفت در محتوا که بازوی دیگر برنامه‌سازی است را همپای فرم پیش برد. تنوع در سوژه‌ها و مهمانان و بررسی دقیق ظرفیت‌های موجود برنامه قرآنی سبب شد تا در سی قسمت پخش شده در ماه مبارک رمضان شاهد تکرار و عدم ریتم نباشیم. بررسی سه هزار سوژه و انتخاب ۱۲۰ سوژه نهایی نشان از دقت و وسواس در برنامه است. به واسطه تفاوت‌ها و گستردگی مخاطبان و جذب تمام ذائقه‌ها شاهد مهمانان متفاوتی بودیم. علاقه نوجوانان امروزی به هنرمندان کره‌ای بر کسی پوشیده نیست. حال خواننده‌ای کره‌ای به نام داوو کیم در برنامه‌ای قرآنی حضور پیدا میکند. این نشان از اتاق فکر پویا است که تمام جوانب و مخاطبان را در نظر می‌گیرد. حضور مشاور و روانشناس که در قالب طنز و سرگرمی مفاهیم زندگی و دینی و احکام و موضوعات این دست را بیان می‌کند از جذابیت‌های دیگر محفل است.

ما شاهد معرفی و تماشای سلبریتی‌هایی قرآنی از میان مردم هستیم. درست برعکس دهه‌های گذشته که برنامه‌های تلویزیونی با مهمانان و سلبریتی‌هایی از میان هنرمندان و یا نمایشی از غم و فراق و دوری بود و بیشتر لحظات پایانی افطار حال و هوایی غمبار از زندگی را شاهد بودیم. البته این دست برنامه‌ها نیز در برهه خود مخاطبان خاصی داشت که علاقه به تماشای این برنامه‌ها داشتند. اما اکنون یک برنامه مذهبی با روایت‌هایی از جنس قرآن باری دیگر مخاطبان را پای تلویزیون کشاند.

از خلاقیت‌های دیگر این برنامه سفر به شهر‌های دیگر بود. استقبال مردم از این برنامه و تماشای تلاوت قرآن در میان مردم تصاویری ماندگار را خلق کرد. محفل قرآنی امام حسنی‌ها هم در هفتم فروردین ماه در ورزشگاه آزادی همزمان با میلاد امام حسن مجتبی (ع) برگزار شد که به عنوان بزرگترین جشن محفل قرآنی در حافظه مخاطبان باقی ماند.

امسال شاهد انس با قرآن و مشاهده زیبایی‌های کتاب آسمانی از یک برنامه تلویزیونی حساب شده بودیم. این نشان از این امر دارد که برنامه سازان و مسئولان رسانه ملی ظرفیت‌های لازم برای ساخت برنامه‌های مخاطب پسند و حرفه‌ای را دارند. مفاهیم قرآنی نیز با گستردگی بسیار همراه است که پرداخت به آن باز هم دریچه‌ای دیگر از عظمت‌های کتاب آسمانی را به نمایش می‌گذارد. باید دید این تحول در برنامه سازی در رسانه ملی در دیگر آثار به چه صورت پیش می‌رود و در سال‌های پیشرو شاهد بازگشت مخاطب کوچ کرده و دوری از برنامه سازی کلیشه‌ای رسانه ملی خواهیم بود یا خیر!

محفل ثابت کرد که با دقت و توجه به ظرفیت‌های تصویری و اتاق فکر و حساسیت در معرفی سوژه‌ها میتوان برنامه‌ای مخاطب پسند آن هم با مفاهیم قرآنی راهی آنتن رسانه ملی شود.