ایران سیزدهمین کشور دارای «پول دیجیتال بانک مرکزی» در حوزه پرداخت خرد است/ کم اثر کردن تحریم‌ها با استفاده از ریال دیجیتال

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی، در آیین رونمایی از ریال دیجیتال با اشاره به شمولیت و گستردگی خدمات بانکداری الکترونیک در کشور گفت: به گواه مراجع معتبر بین‌المللی در زمینه استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک ایران جزء کشور‌های سرآمد در دنیا و در منطقه به لحاظ شمول مالی در رتبه نخست قرار دارد. این موضوع به خوبی توسعه دانش و ابزار در این حوزه را نشان می‌دهد و ریال دیجیتال گامی دیگر در توسعه این ابزارهاست.

فرزین با شاره به سهم ۹۸.۷ درصدی ابزار‌های پرداخت الکترونیک در مبادلات پولی گفت: سهم اسکناس و مسکوک از پول تنها ۱.۳ درصد است و این آمار ایران را در زمره بهترین کشور‌ها در شمولیت و گستردگی خدمات بانکی قرار داده است.

وی افزود: یکی از مقامات بانکی کشور‌های حوزه خلیج فارس در سفر به یکی از مناطق روستایی و دورافتاده در مواجهه با دسترسی اشخاص به خدمات بانکداری الکترونیک در این مناطق اظهار تعجب کرده بود که این موضوع نشان از شرایط رضایت بخش و گستردگی ارائه این خدمات توسط شبکه بانکی در سطح استاندارد‌های جهانی دارد.

فرزین اظهار داشت: ریال واحد پول ملی ماست و ما از این واحد در تمام مبادلات پولی استفاده خواهیم کرد و چیزی جایگزین ان نخواهد بود؛ بنابراین ریال دیجیتال نیز همان اسکناس است و انتشار آن در انحصار بانک مرکزی است.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اجرای فاز آزمایشی ریال دیجیتال در جزیره کیش گفت: با اجرای پایلوت پروژه ریال دیجیتال در جزیره کیش، ایران سیزدهمین کشور دارای «پول دیجیتال بانک مرکزی» در حوزه پرداخت خرد است که به فاز پایلوت (آزمایشی) و با امکان دسترسی عمومی رسیده است و امیدواریم با اجرای موفق فاز آزمایشی به زودی وارد مرحله عملیاتی استفاده از این ابزار شویم. در پروژه ریال دیجیتال از QR_CODE استفاده می‌شود و گام بعدی حرکت به سمت NFC است.

رئیس هیئت عالی بانک مرکزی در خصوص فواید استفاده از ریال دیجیتال در شبکه پرداخت گفت: تنوع بخشی به ابزار‌های پرداخت خرد، مدیریت پدافند غیرعامل در زیرساخت‌های پرداخت کشور، بسترسازی اقتصاد دیجیتال و آماده سازی اقتصاد جهت توسعه ظرفیت‌ها بر اساس قرارداد‌های هوشمند از مهمترین منافع ابزار ریال دیجیتال است.

فرزین با اشاره به حرکت کشور‌ها برای استفاده از پول دیجیتال بانک مرکزی برای کاهش استیلای دلار در مبادلات پولی بین المللی گفت: می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های ریال دیجیتال در مبادلات منطقه‌ای و بین المللی در مراوده با سایر کشور‌ها گام موثری در کم اثر کردن تحریم‌ها برداریم. همچنین از ظرفیت این ابزار در ریال افشور که به زودی استفاده از آن در مبادلات مالی با کشور روسیه عملیاتی می‌شود نیز بهره خواهیم برد.

رئیس کل بانک مرکزی بهره گیری از فناوری‌های نوین در ایجاد نظارت دقیق و منظم بانک مرکزی بر شبکه بانکی را از مهمترین برنامه‌های این بانک عنوان کرد و گفت: راه اندازی و عملیاتی سازی سامانه نظارت هوشمند امکان نظارت یکپارچه و متمرکز بر عملیات پولی و بانکی را برای بانک مرکزی فراهم می‌کند که این ابزار به زودی از سوی این بانک راه اندازی خواهد شد.

فرزین با اشاره به لزوم بهره گیری از فناوری در مدیریت بازار ارز نیز گفت: سامانه ارز توافقی اشخاص که امکان مبادله ارز اشخاص را فراهم می‌کند به زودی در بستر مرکز مبادله ارز و طلا راه اندازی می‌شود. همچنین سامانه بازار سلف ارزی که امکان معاملات ارزی آتی را برای فعالان این حوزه فراهم می‌کند نیز به زودی در مرکز مبادله اجرایی خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی توسعه چک دیجیتال و طرح نظام اعتبار سنجی که پوشش صد در صدی برای تمام شهروندان در راستای استفاده از تسهیلات نظام بانکی را فراهم می‌کند را از دیگر فعالیت در دست اقدام بانک مرکزی برشمرد و گفت: چک دیجیتال نیز در ۱۲ بانک وجود دارد که به زودی در تمام شبکه بانکی توسعه یافته و قابل استفاده خواهد شد.

۹۳.۵ درصد از افراد بالای ۱۸ سال در ایران به خدمات بانکداری الکترونیک دسترسی دارند

در ادامه این مراسم، مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با اشاره به اینکه در زمینه استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک، ایران جزو کشور‌های سرآمد در دنیا و در منطقه به لحاظ شمول مالی در رتبه نخست قرار دارد، گفت: یکی از هدفگذاری‌های بانک مرکزی در حوزه فناوری‌های نوین توسعه و ارتقای شمول مالی و میزان بهره‌مندی مردم از خدمات مالی و به طور اخص استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک است.

وی اظهار کرد: با توجه به این توسعه و فراگیری خدمات الکترونیک شبکه بانکی در بین آحاد مردم شاهد ادامه رشد سالانه تراکنش‌ها هستیم که به صورت فزاینده در حال افزایش است و امروزه عملاً مردم به صورت روزانه برای برخی تراکنش‌های خرد از فیزیک اسکناس استفاده نمی‌کنند. در حال حاضر، نسبت اسکناس و مسکوک به نقدینگی در کشور ایران به ۱.۳ درصد رسیده است که از بهترین‌های دنیا هستیم و در منطقه هم رتبه اول را داریم.

به گفته محرمیان، حدود ۹۳.۵ درصد از افراد بالای ۱۸ سال در ایران به خدمات بانکداری الکترونیک دسترسی دارند این موضوع نشان می‌دهد ایران در زمینه شیوه‌های نوین بانکی جزو کشور‌های پیشرو است. تمام این موفقیت‌ها با وجود تحریم‌های صورت گرفته انجام شده و مهندسان ایرانی هیچ وقت این موضوع را مانع پیشرفت نمی‌دانند.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: ایران با این اقدام سیزدهمین کشور دارای پول دیجیتال بانک مرکزی با امکان پرداخت خرد در دنیا است. در دنیا ۷۶ کشور در حال بررسی و تلاش برای ایجاد پول دیجیتال بانک مرکزی هستند که از این تعداد ۱۶ کشور در مرحله مطالعات مقدماتی و پیش آزمایشی، ۱۰ کشور پایلوت و آزمایشی و ۳ کشور در مرحله عملیاتی قرار دارند.

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی اظهار کرد: به طور میانگین هر ایرانی روزانه ۵ تراکنش بانکداری الکترونیک انجام می‌دهد. علاوه بر این، سالانه در شبکه شتاب ۵۰ میلیارد تراکنش به میزان ۱۴ هزار همت انجام می‌شود. این میزان در ساتنا حدود ۱۰۰ میلیون تراکنش و به مبلغ ۴۰ هزار همت است. همچنین ۱۲۰ میلیون تراکنش از طریق چک به میزان ۸ هزار همت در سال انجام می‌شود.

وی افزود: لزوم دستیابی به زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال، خصوصاً در حوزه قرارداد‌های هوشمند، شمول مالی و استفاده از ابزار‌های پرداخت نوین همگام با دستاورد‌های جهانی، هزینه بالای چاپ اسکناس و... نیاز به توسعه یک ابزار پرداخت مبتنی بر قرارداد‌های هوشمند با تمرکز روی جابه‌جایی مبالغ خرد را می‌طلبد که ضمن کاهش بار شبکه پرداخت و تسویه بانکی، هزینه تمام شده کاربر نهایی را نیز کاهش دهد.

محرمیان با بیان اینکه، ریال دیجیتال می‌تواند این مشکلات را برطرف سازد و به عنوان یک جایگزین تدریجی پول نقد در پرداخت‌های خرد قرار گیرد، تاکید کرد: ریال دیجیتال همان اسکناس است که فاقد فیزیک اسکناس است، اما همه اطلاعات آن در گوشی موبایل مشتری خواهد بود. به‌علاوه اسکناس را نمی‌توان به واحد‌های کوچکتر تبدیل کرد، اما در ریال دیجیتال ارقام ریز هم قابل پرداخت است و مشکلی که در زمینه پرداخت‌های خرد وجود داشت نیز برطرف خواهد شد.

به گفتۀ معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی با راه‌اندازی ریال دیجیتال فواصل و محدودیت‌های مکانی برای انتقال اسکناس حذف شده و افراد می‌توانند در دو نقطۀ مختلف از کشور در کمترین زمان پول‌را جا‌به‌جا کنند.

وی با اشاره به جزئیات پرداخت با ریال دیجیتال بیان کرد: با ریال دیجیتال انتقالات به سرعت انجام می‌شود. روش اول این است که با استفاده از کد دو شخص پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده وجه منتقل می‌شود و در روش دوم بارکد QR پرداخت انجام خواهد شد. در این پروژه، تراکنش در مرحله نخست با کد دیجیتال و بارکد انجام می‌شود و در مراحل بعدی با nfc نیز انجام می‌شود.

محرمیان ادامه داد: در جزیره کیش بانک‌های ملت و تجارت دستگاه‌های پوز را مجهز کردند، در تاکسی‌ها هم به صورت نزدیک کردن موبایل‌ها با هم یا اسکن Qr پرداخت انجام می‌شود. اکنون سامانه اعتبارسنجی مراحل نهایی آزمایشی را طی می‌کند و به زودی اجرایی خواهد شد.

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در پایان با بیان اینکه یکی دیگر از اهداف بانک مرکزی تقویت سامانه‌های نظارتی ارزی است، گفت: در ادامه پروژه‌ای دیگری نیز رونمایی خواهد شد به طوری که پرداخت حسابی امکان پذیر خواهد بود.