به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کاربران فضای مجازی و داوطلبان کنکوری چند ماه است که بر سر موضوع سهمیهها بحث و گفتگو میکنند. این مسئله جدیدی نیست، اما بعد از انتشار یک کلیپ از آقای ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بحث پیرامون این گفته که «۷۵ درصد دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران سهمیهای هستند» بالا گرفت.
مصطفی معین، وزیر علوم دولت اصلاحات نیز هفته گذشته در نشستی به ماجرای قبولی افراد دارای سهمیه در گروه علوم پزشکی دانشگاهها اشاره کرد و گفت: اخیراً گفته شد که ۷۵ درصد رشته پزشکی دانشگاه تهران سهمیهها هستند، اینها بر چه اساسی آمدند پزشکی میخوانند، با رتبه ۱۰۰ هزار وارد میشوند و رتبه دو رقمی نابغه و مستعد ما نمیتواند وارد دانشگاه شود.»
این ماجرا به جلسه هیئت دولت هم کشیده شد، محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت در جلسه اخیر هیئت دولت با حضور میان خبرنگاران درباره قبولی سهمیهدارها در رشته پزشکی گفت: «همه اذعان دارند که سهمیههای رشته پزشکی بیش از حد است حتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم این موضوع مطرح شد.»
او بیان کرد: «آقای رئیس جمهور هم دستور دادند که یک کارگروهی از وزارت علوم، وزارت بهداشت و سازمان سنجش تشکیل شود و بازبینی در سهمیهها صورت گیرد.»
وزیر بهداشت پیش از این با تاکید بر اهمیت عدالت آموزشی خاطر نشان کرده بود: انتظار میرود در عدالت آموزشی و ورود به آموزش عالی یک بازبینی صورت بگیرد. اگر عدالت آموزشی را برای دانشجویان بسیار هوشمند، توانمند، ساعی و پرتلاشمان تأمین نکنیم، آنها را از دست خواهیم داد.
رئیس جمهور نیز همزمان با این اظهارات برای بازنگری در سهمیهها ضربالاجل تعیین کرد، مسعود پزشکیان نوشت: «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موظف حداکثر است ظرف مدت ۳ ماه با همکاری سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی و کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نسبت به بازنگری تمامی سهمیههای سنجش و پذیرش دانشجو اقدام و طرح تفکیک استانی سهمیهها را جهت تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و اجرا از سال ١٤٠٥، به ستاد علم و فناوری دبیرخانه این شورا پیشنهاد نماید.»
سخنگوی دولت: سهمیه ایثارگران در مقابل باقی سهمیهها بسیار اندک است
این مسئله باعث شد تا خبرنگار خبرگزاری دانشجو نظر قطعی دولت را در این خصوص جویا شده و از سخنگوی دولت این پرسش را مطرح کند که «اگر سهمیهای بودن دو سوم دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ حقیقت دارد این سهمیهها از چه نوعی هستند و دولت برای حذف سهمیههایی مانند هیئت علمی و مناطق چه برنامهای دارد؟»
فاطمه مهاجرانی در پاسخ به دانشجو گفت: اینکه این عدد دقیقا همین هست یا نه نیاز به بررسی بیشتر دارد؛ ولی در اینکه حجمی از ورودیها سهمیه هستند تردیدی وجود ندارد.
وی در رابطه با نقش نهادهای قانون گذاری در سهمیهها افزود: این سهمیهها بهصورت تصادفی تعیین نمیشوند، بلکه طی فرآیندی مصوب شده و در برخی نهادها مثل مجلس شورای اسلامی تأیید میشوند.
سخنگوی دولت همچنین بر عدالت آموزشی تاکید کرد و گفت: موضوع سهمیهها نیاز به کار کارشناسی بیشتری دارد، همچنین رئیسجمهور نیز بر اجرای عدالت آموزشی اصرار دارد.
سخنگوی دولت افزود: زمانی که ما میگوییم سهمیه در ذهن مخاطب سهمیه خانواده معزز شهدا و ایثارگران میآید، اما ما وامدار این خانوادهها هستیم و تلاش ما این است که همه اقشار به حق خود برسند و افراد بدون سهمیه مورد بی عدالتی قرار نگیرند.
مهاجرانی در صحبتهای خود به این موضوع تاکید کرد که سهمیه ایثارگران در مقابل باقی سهمیهها بسیار اندک است.
مطالبه عدالت آموزشی
یکی از کاربران فضای مجازی در صفحه شخصی خود نوشت «این درصد چرا تنها برای رشته علوم پزشکی است؟» و کاربر دیگری در پاسخ به نوشته این فرد گفت: «ناعدالتی تا کجا! چرا هیچ یک از مسوولان برای این موضوع کاری نمیکند». این بحث و گفتگو ساعتها بین کاربران فضای مجازی والبته داوطلبان کنکور سراسری در فضای مجازی انجام میشود، اما در نهایت به نتیجهای نمیرسند.
بازار سهمیهها پس از اعلام نتابج نهایی کنکور سراسری دوباره داغ شد و این موضوع باعث ناراحتی بسیاری از داوطلبان کنکوری گردید، از طرفی برخی از داوطلبان کنکوری نسبت به سهمیهها اعتراض میکنند و مجدد موضوع ۷۵ درصد سهمیه دانشجویان علوم پزشکی به تیتر اول اخبار تبدیل میشود.
همچنین؛ آنها این مسئله را یک ناعدالتی آموزشی میدانند و انتظار دارند که این موضوع تنها برای دانشجویان علوم پزشکی نباشد بلکه اگر توزیع ناعادلانه و افزایش سهمیهای هست برای همه داوطلبان کنکوری مورد توجه باشد تا عدالت آموزشی برای همگان برقرار شود.
مسئله سهمیهها و تاثیر آنها بر عدالت آموزشی مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفت؛ بسیاری از منتقدان معتقدند که سهمیههای زیاد در رشتههای پرطرفداری مانند پزشکی، میتواند منجر به کاهش کیفیت آموزشی و ایجاد نابرابری میان دانشجویان شود، از سوی دیگر، حامیان سهمیهها بر این باورند که این سیاستها میتواند به بهبود شرایط برای گروههای محروم و اقشار خاص کمک کند.
اما نکتهای که باید مسئولان نسبت به آن توجه کنند موضوع «ناعدالتی آموزشی» است. داوطلبی که با تلاش خود به رتبه دو رقمی میرسد برابر با داوطلبی که با استفاده از سهمیه به دو رقمی میرسد نیست. همانطور که سخنگوی دولت گفتند: رئیس جمهور بر عدالت آموزشی اصرار دارند و امیدواریم در دولت چهاردهم این مسئله مورد بررسی ونقد قرار گرفته و امیدواریم که حق داوطلبان کنکوری پایمال نشود.
حقیقت ماجرا چیست؟
تاثیر سهمیه ۲۵ درصد در کنکور به این صورت است که در واقع ۲۵ درصد از ظرفیت هر کد رشته محل به افرادی که این سهمیه را دارند به شرط کسب نمره حد نصاب، تعلق میگیرد. یعنی افردای که سهمیه ۲۵ درصد را شامل میشوند در کنکور فقط با داوطلبین گروه خود که این سهمیه را دارند رقابت میکنند.
در موضوع سهمیهها یکی از نقاط چالشی اساسی شاید بهرهمندی مشمولین سهمیه ۵ درصد ایثارگران از ظرفیت ۲۵ درصد ورود به دانشگاهها در صورت خالی ماندن ظرفیت (دادنامه شماره ۲۰۴۵ مورخ ۱۲/۱۲/۱۳۹۸ هیئت تخصصی دیوان عدالت اداری) باشد. پیش از این اگر داوطلب سهمیه ایثارگران حداقل نصاب تراز آخرین نفر را کسب نمیکرد ظرفیت ۲۵ درصد خالی مانده و توسط داوطلب آزاد پر میشد.
در نتیجه این تصمیم شاهد اثرگذاری منفی نسبی در کیفیت سنجش و پذیرش دانشجویان بودیم. این نکتهای بود که ابراهیم سوزنچی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در یکی از مناظرات تلویزیونی با موضوع آزمون سراسری بر آن تاکید کرد.
سوزنچی گفت: موضوع سهیمهها را تبصره ماده نود قانون پنجم توسعه تحت تاثیر قرار داد و آن اختصاص سهمیه ۵ درصد مازاد بر ظرفیت به افراد خاص بوده است که تصریح شده است در صورتی که سهمیه ۲۵ درصدی خانواده شهدا و ایثارگر پر نشود از این سهمیه ۵ درصد پر شود در حالی که پیش از باقیمانده سهمیه ۲۵ درصد با دانش آموزان عادی پر میشد.
اصلاح و بازبینی سهمیههای کنکور، آنچه باید کرد!
مسئله سهمیه در پذیرش دانشگاه باید یک بار برای همیشه مورد بازبینی و ارزیابی قرار بگیرد. سهمیههای متعدد در آزمونهای سراسری؛ از جمله سهمیه مناطق، هیئتهای علمی و... لازم است تا بصورت شفاف و منطقی مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد تا یک گام دیگر به تحقق عدالت آموزشی نزدیک شویم.
.