نقش بسیج در جنگ اقتصادی

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مردمی سازی اقتصاد یکی از راهبر‌های اصلی است که از ابتدای شکل گیری انقلاب اسلامی به آن توجه ویژه‌ای شد و برای تحقق یافتن آن برنامه ریزی‌های زیادی انجام و به اجرا در آمد.

اقتصاد مقاومتی به‌عنوان یک راهبرد کلیدی برای مقابله با فشار‌های خارجی و ایجاد استقلال اقتصادی در کشور، نقشی مهم در سیاست‌گذاری‌های ایران داشته است. این موضوع زمانی اهمیت آن بیش از گذشته شناخته شد که تحریم‌های اقتصادی علیه ایران افزایش پیدا کرد.

مفهوم اقتصاد مقاومتی بیشتر به عنوان مقاوم‌سازی اقتصاد کشور در برابر تهدید‌ها و فشار‌های خارجی و تأمین نیاز‌های داخلی با تکیه بر منابع و توانمندی‌های داخلی شناخته می‌شود. این مفهوم، نخستین بار توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح شد و در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تاکیدی به آن شده است.

اهداف اصلی این رویکرد که توسط رهبر انقلاب به آن اشاره شده است شامل کاهش وابستگی به نفت، افزایش تولید داخلی، گسترش عدالت اجتماعی، و ارتقای توانمندی‌های اقتصادی کشور است.

در این میان بسیج مستضعفین که به عنوان یک گروه مردم نهاد و چند بعدی شناخته می‌شود نقش بسیار مهمی را می‌تواند برای تحقق یافتن اقتصاد مقاومتی ایفا کند چرا که بسیج با توجه به ظرفیت‌های مردمی و توانمندی‌هایی که خود دارد در زمینه‌هایی همچون تولید ملی، توسعه کشاورزی، کارآفرینی، و محرومیت زدایی قابلیت نقش‌آفرینی‌های زیادی را دارد.

بسیج از چند دهه قبل تا کنون به صورت مستقیم و غیر مستقیم در بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی و عمرانی نقش داشته که باعث شده در سطح ملی بسیاری از پروژه‌های مهم را به آن واگذار کرد.

کارنامه بسیج در توسعه کارآفرینی و تولید ملی

همانطور که به آن اشاره شد یکی از اساسی‌ترین محور‌های اقتصاد مقاومتی، توسعه تولید ملی و حمایت از کالا‌های ایرانی است. طی چند سال گذشته با توجه به تاکید رهبر انقلاب در خصوص حمایت از تولید ملی، بسیج سازندگی با اجرای طرح‌های مختلف، از جمله طرح‌های جهادی و کارگاه‌های تولیدی کوچک، نقش قابل‌توجهی در این زمینه داشته است.

بسیج سازندگی با ایجاد کارگاه‌های تولیدی کوچک در مناطق محروم و روستا‌ها علاوه بر اشتغال‌زایی، به افزایش تولید داخلی کمک کرده است. این کارگاه‌ها در زمینه‌هایی مانند تولید پوشاک، صنایع‌دستی، و مواد غذایی فعالیت دارند که به اندازه خود نقش قابل توجهی در اقتصاد کشور داشته است.

بسیج با برپایی نمایشگاه‌های محلی و ملی، زمینه را برای معرفی و فروش کالا‌های تولید داخل فراهم کرده و فرهنگ مصرف محصولات بومی را در جامعه ترویج داده است.

علاوه بر آن بسیج با ارائه آموزش‌های کاربردی و تأمین تسهیلات برای راه‌اندازی مشاغل خانگی به توانمندسازی اقتصادی خانواده‌ها و کاهش وابستگی به واردات کمک شایانی داشته است.

نقش بسیج در توسعه کشاورزی و امنیت غذایی

امنیت غذایی، یکی از پایه‌های اصلی استقلال اقتصادی است که در اقتصاد مقاومتی به آن اهمیت ویژه‌ای شده است. در این خصوص بسیج با اجرای برنامه‌های گسترده در حوزه کشاورزی، گامی اساسی در راستای تقویت این بخش برداشته است.

گفتنی است بسیج سازندگی با شناسایی زمین‌های بدون استفاده در مناطق مختلف و ارائه تسهیلات و آموزش‌های لازم به کشاورزان، به بهره‌برداری از این منابع کمک کرده است همچنین با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، فناوری‌های نوین در کشاورزی، مانند سیستم‌های آبیاری هوشمند و کشت گلخانه‌ای، را به کشاورزان آموزش داده است.

گفتنی است که این اقدامات باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هدررفت منابع می‌شود.

در بسیاری از مناطق محروم، کمبود آب یکی از موانع اصلی کشاورزی به حساب می‌آید. بسیج با اجرای پروژه‌های آبرسانی، شامل حفر چاه و ساخت کانال‌های انتقال آب، توانست زمینه را برای توسعه کشاورزی پایدار فراهم کند که بسیار گام مهمی در حوزه کشاورزی کشور محسوب می‌شود.

در حوزه خودکفا شدن محصولات کشاورزی بسیج کشاورزی با تمرکز بر کشت محصولاتی که نقش کلیدی در امنیت غذایی کشور دارند، مانند گندم، برنج، و حبوبات، گامی مؤثر در تامین محصولات استراتاژیک برداشته است.

گامی به سوی عدالت اقتصادی

یکی از رسالت‌های اصلی بسیج، محرومیت‌زدایی از مناطق کم‌برخوردار و کاهش شکاف اقتصادی و اجتماعی در کشور است که در این راستا بسیج اقدامات متعددی انجام داده است.

ساخت و بازسازی مسکن در مناطق محروم و روستاها، شرایط زندگی بسیاری از خانوار‌های نیازمند را بهبود بخشیده به طوری که در دولت سیزدهم محمد آیینی معاون وزیر راه تصمیم گرفت برخی از پروژه‌های نوسازی در بافت فرسوده را به این گروه واگذار کند و از ظرفیت آنها استفاده کنند.

بسیج در زمینه توسعه عمرانی تجربیات و ظرفیت‌های زیادی دارد چرا که با ادبیات راه اندازی اردو‌های جهادی توانسته است نقش اثر گذاری را در مناطق محرم ایفا کند.

فارغ از این موضوعات همانطور که گفته شد بسیج با راه‌اندازی طرح‌های اشتغال‌زایی در حوزه‌های مختلف، از جمله کشاورزی، صنایع‌دستی، و خدمات، سهم بزرگی در کاهش بیکاری داشته است.

برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف، از جمله صنایع‌دستی، خیاطی، و فناوری‌های جدید برای توانمندی اقتصادی اقشار ضعیف یکی دیگر از فعالیت‌هایی است که این گروه مردم نهاد برای خود ثبت کرده است.

البته که اقتصاد مقاومتی به عنوان یک سیاست راهبردی برای بخش‌های مختلف حاکمیتی شناخته شده، اما باتوجه به آنچه که از فعالیت بسیج گفته شد می‌توانیم بگوییم که این گروه مردم نهاد هم توانسته است گم‌های بزرگی در این حوزه برداشته باشد.

برای ادبیات سازی و فرهنگ سازی اقتصاد مقاومتی بسیج در این حوزه همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی بسیاری برگزار کرده است و علاوه بر آن تولید محتوای رسانه‌ای درباره ضرورت حمایت از تولید داخلی و مدیریت مصرف ارائه کرده است.

حمایت از بسیج برای توسعه اقتصادی بیشتر

اگرچه بسیج در حوزه اقتصاد مقاومتی دستاورد‌های چشمگیری داشته است، اما چالش‌هایی نیز در این مسیر بر سر راه آن وجود داشته است.

یکی از موانع اصلی اجرای پروژه‌های گسترده بسیج، کمبود منابع مالی و نیاز به تأمین بودجه برای پروژوه‌های مختلف بوده، اما در سالیان اخیر توجه ویژه‌ای به آن نشده و باعث کندی برخی از پروژه‌ها شده است.

بروکراسی پیچیده در برخی دستگاه‌ها، اجرای به‌موقع طرح‌های بسیج را با مشکلاتی مواجه کرده است که به آن به عنوان موانع اداری یاد می‌شود. همچنین در برخی موارد، کمبود هماهنگی بین نهاد‌های مختلف، از جمله دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی، روند پیشرفت پروژه‌های بسیج را کند کرده است.

برای رفع این چالش‌ها، اقداماتی نظیر تقویت همکاری بین نهادها، جذب سرمایه‌گذاری از بخش خصوصی، و تسهیل قوانین و مقررات اجرایی ضروری است و لازمه آن توجه ویژه مسئولین و وزارت خانه‌های مختلف به این گروه است.

نقش بسیج در اقتصاد مقاومتی، فراتر از یک فعالیت اقتصادی بوده بلکه به‌عنوان یک الگوی موفق از مشارکت مردمی و روحیه جهادی قابل‌توجه است. به طور کلی بسیج با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی، توسعه تولید داخلی، حمایت از کشاورزی پایدار، محرومیت‌زدایی، و ترویج فرهنگ اقتصادی جدید، سهمی بزرگ در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی داشته است.