تضمین امنیت عرضه گاز نیازمند سرمایه‌گذاری کافی است

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، محمد حامل امروز شنبه (۱۷ آذر) در نشست کارشناسی و کارگاه‌های سه‌گانه تخصصی دبیرخانه مجمع کشور‌های صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) که در حاشیه بیست‌وششمین نشست وزارتی این نهاد در تهران برگزار شد، اظهار کرد: ابتدا به نیابت از مجمع کشور‌های صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف)، درگذشت برادر محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران را صمیمانه تسلیت می‌گویم.  

وی با اشاره به اینکه در طول تاریخ، ایران در شکل‌دهی آینده انرژی جایگاهی مهم داشته است، افزود: سیر انرژی در ایران به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان، با کشف نفت در مسجدسلیمان در سال ۱۹۰۸ میلادی آغاز شد و وجود نخستین چاه نفت را در خاورمیانه رقم زد.

دبیرکل مجمع کشور‌های صادرکننده گاز با بیان اینکه با ملی شدن صنعت نفت ایران در سال ۱۹۵۱ میلادی این کشور بار دیگر تاریخ‌ساز شد، ادامه داد: این اقدام گامی جسورانه الگویی برای کشور‌های تولیدکننده شد تا مدیریت دارایی‌های نفتی کشور خود را در اختیار گیرند و راه را برای تصویب قطعنامه مهمی درباره حاکمیت دائم بر منابع طبیعی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دسامبر ۱۹۶۲ هموار کرد.

حامل تصریح کرد: نقش محوری ایران با تأسیس اوپک (سازمان کشور‌های صادرکننده نفت) در سال ۱۹۶۰ میلادی ادامه یافت؛ اقدامی مهم که کشور‌های صادرکننده نفت را متحد و توانمند کرد تا به‌اتفاق بازار‌های جهانی نفت را ایجاد کنند.  

وی تأکید کرد: در سال میلادی ۲۰۰۱ ایران نقشی مهم را در تأسیس مجمع کشور‌های صادرکننده گاز در تهران ایفا کرد و توسعه آن در زمان ریاست توانمند محمدحسین عادلی به‌عنوان دبیرکل و نمایندگان کارگروه و کارمندان شایسته و سخت‌کوش این کشور ادامه یافت.

استقامت ایران در غلبه بر اقدام‌های زورگویانه یکجانبه

دبیرکل جی‌ئی‌سی‌اف با تأکید بر اینکه امروز ایران با برخورداری از منابع عظیم، تخصص فناورانه و چشم‌انداز آینده‌نگر، سنگ‌بنای پیشرفت در بازار‌های جهانی نفت و گاز است، بیان کرد: استقامتی که ایران در غلبه بر چالش‌های پرشمار از جمله اقدام‌های زورگویانه یکجانبه نشان داد، به‌راستی قابل‌توجه و شایسته بیشترین تحسین است.

حامل با اشاره به اینکه جی‌ئی‌سی‌اف مجمعی میان‌دولتی متشکل از ۲۰ کشور از چهار قاره است که در مجموع ۷۰ درصد از ذخایر گاز طبیعی جهان و ۴۰ درصد از تولید بازار را در اختیار دارند، اظهار کرد: سه بخش فنی مسئول انجام پژوهش و تجزیه‌وتحلیل است. همه مدیران این سه بخش در این نشست کارشناسی حضور دارند و شما را از طریق یافته‌های تازه خود و چهار نشریه گزارش سالانه بازار‌های گاز جهان (AGMR)، چشم‌انداز جهانی گاز در ۲۰۵۰ (GGO)، بولتن آماری سالانه (ASB) و سازوکار تبادل داده (DEC) راهنمایی خواهند کرد.

وی تصریح کرد: انرژی از دیرباز رکن اصلی توسعه اقتصادی بوده است. از آغاز تمدن تا عصر دیجیتال مدرن، دسترسی به انرژی مقرون‌به‌صرفه و قابل‌اعتماد سبب پیشرفت بشر شده است؛ بدون انرژی، اقتصاد متوقف می‌شود.

جی‌ئی‌سی‌اف از واقعیت حمایت می‌کند، نه خیالبافی

دبیرکل مجمع کشور‌های صادرکننده گاز، انرژی را فراتر از یک محرک اقتصادی دانست که در توانمندسازی و رفاه انسان نقشی اساسی دارد و گفت: دسترسی به انرژی به‌معنای دسترسی به غذا، آب پاکیزه، سرپناه، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، شغل، خانه‌های گرم و بسیاری دیگر از نیاز‌های ضروری و خدمات جدید است.

حامل بیان کرد: در جی‌ئی‌سی‌اف سیستم‌های انرژی و تکامل آنها را از طریق دریچه توسعه پایدار با سه رکن به‌هم‌پیوسته توسعه اقتصادی، پیشرفت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست تجزیه‌وتحلیل می‌کنیم.

وی با اشاره به اینکه موضعی که جی‌ئی‌سی‌اف از آن حمایت می‌کند، برمبنای واقعیت است، نه خیالبافی افزود: برای دستیابی به ۱۷ هدف توسعه پایدار تعیین‌شده در دستور کار توسعه سازمان ملل متحد برای سال ۲۰۳۰ و تحقق اهداف کنوانسیون چارچوب تغییر اقلیم سازمان ملل متحد، جهان باید از همه منابع انرژی و فناوری‌های موجود استفاده کند. راه‌حلی وجود ندارد که همه موارد را دربرگیرد. مسیر‌های انرژی باید متناسب با شرایط، قابلیت‌ها و اولویت‌های ملی باشند.

گذار انرژی، فرآیند تکاملی و دگرگون‌کننده

دبیرکل مجمع کشور‌های صادرکننده گاز با یادآوری اینکه برای ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون انسانی که از دسترسی به پخت‌وپز بهداشتی محروم هستند، استفاده از گاز مایع (ال‌پی‌جی) به جای زیست‌توده قدیمی نشان‌دهنده پیشرفتی قابل‌توجه است که مزایای بهداشتی، زیست محیطی و اقتصادی بسیار مهمی را در برمی‌گیرد، افزود: برای افرادی که مرفه هستند و در بالای نردبان انرژی قرار دارند، گذار به سوخت‌های پاک‌تری مانند هیدروژن می‌تواند مسیری امیدوارکننده باشد، مشروط به اینکه تأثیری قابل‌توجه بر قدرت خرید نداشته باشد. اطمینان از اینکه گذار انرژی عادلانه، منظم و از نظر اقتصادی امکان‌پذیر باشد برای پذیرش گسترده و پایداری بلندمدت بسیار اهمیت دارد.

حامل با بیان اینکه این دیدگاه بیشتر با این حقیقت که جهان در آینده حتی به انرژی بیشتری نیاز خواهد داشت، تقویت می‌شود، گفت: جی‌ئی‌سی‌اف پیش‌بینی می‌کند که تقاضای اولیه انرژی طی سه دهه آینده با رشد ۲۰ درصدی به‌ویژه در کشور‌های در حال توسعه همراه خواهد بود، زیرا جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ میلادی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر بیشتر می‌شود، شهرنشینی گسترش می‌یابد، اقتصاد جهان بیش از دو برابر افزایش خواهد داشت و تقاضای جهانی برای استاندارد‌های بالاتر زندگی شتاب می‌گیرد.

وی تصریح کرد: گذار انرژی را نمی‌توان همانند کلید ساده روشن و خاموش در نظر گرفت، بلکه فرآیندی تکاملی و دگرگون‌کننده است که به زمان نیاز دارد تا تضمین کند منظم، منصفانه، عادلانه و مقرون‌به‌صرفه است و همه از آن بهره‌مند می‌شوند.

کاهش سهم منابع هیدروکربوری در ترکیب انرژی جهان

دبیرکل مجمع کشور‌های صادرکننده گاز با بیان اینکه منابع هیدروکربوری همچنان بخشی از ترکیب انرژی جهان برای دهه‌های آینده خواهد بود، تصریح کرد: با این حال، سهم این منابع در گسترش سیستم انرژی به‌تدریج از ۸۰ درصد امروز به ۶۳ درصد در سال ۲۰۵۰ کاهش می‌یابد.

حامل با اشاره به اینکه پیش‌بینی می‌شود گاز طبیعی پس از انرژی‌های تجدیدپذیر دومین جایگاه را از نظر سرعت رشد داشته باشد، ادامه داد: گاز به‌عنوان پاک‌ترین انرژی هیدروکربوری، در دسترس، انعطاف‌پذیر و چندمنظوره است. این منبع انرژی جایگزینی پایدار برای سوخت‌های قدیمی مورداستفاده در پخت‌وپز و گرمایش است که آلودگی محیط داخلی را به‌طوری قابل‌توجه کاهش می‌دهد، بهره‌وری اقتصادی را افزایش می‌دهد و جنگل‌زدایی را مهار می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه گذار از زغال‌سنگ به گاز طبیعی کیفیت هوای شهری را افزایش می‌دهد، کارایی انرژی را بهبود می‌بخشد و انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را به‌طور خیره‌کننده‌ای کاهش می‌دهد، تصریح کرد: گاز طبیعی با ایجاد انعطاف‌پذیری و ثبات در سیستم‌های نوظهور برق، مکملی برای انرژی‌های تجدیدپذیر است، هنگامی که خورشید نمی‌تابد، باد نمی‌وزد یا نیروی آب در زمان خشکسالی‌های مکرر کافی نیست.

امنیت عرضه و تقاضا دو روی یک سکه‌اند

دبیرکل مجمع کشور‌های صادرکننده گاز با بیان اینکه گاز طبیعی به‌عنوان ماده اولیه اصلی در تولید کود، امنیت غذایی ایجاد و به ریشه‌کنی گرسنگی کمک می‌کند، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود تقاضای گاز طبیعی تا سال ۲۰۵۰ میلادی ۳۴ درصد افزایش یابد و سهم آن در ترکیب انرژی جهان از ۲۳ درصد امروز به ۲۶ درصد در سال ۲۰۵۰ افزایش یابد. در حقیقت چنانچه تقاضای قابل‌توجه برق به‌دلیل گسترش مراکز داده هوش مصنوعی به‌طورکامل در نظر گرفته شود، این ارقام حتی ممکن است بالاتر رود.

حامل با تأکید بر اینکه امنیت عرضه و تقاضا اهمیت یکسانی دارند و دو روی یک سکه هستند، افزود: تضمین امنیت عرضه به سرمایه‌گذاری به‌موقع و کافی بستگی دارد. پیش‌بینی می‌شود که سرمایه‌گذاری تجمیعی مورد نیاز در بخش‌های بالادستی و میان‌دستی به‌منظور تأمین تقاضای روبه‌رشد گاز و تضمین امنیت عرضه گاز طبیعی از ۹ تریلیون دلار فراتر رود.

وی ادامه داد: امنیت تقاضا هم به همان اندازه اهمیت دارد. یک محیط سیاستی پایدار و تقاضای قابل‌پیش‌بینی در بلندمدت، تولیدکنندگان را قادر می‌سازد فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خود را به‌طوری مؤثر برنامه‌ریزی کنند. این امنیت همچنین مستلزم دسترسی مداوم به بازار‌ها و تأمین مالی کم‌هزینه، حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی و ثبات اقتصادی، نظارتی و قراردادی است.

نقش اساسی فناوری در افزایش امنیت و پایداری گاز

دبیرکل مجمع کشور‌های صادرکننده گاز بر نقش اساسی فناوری در افزایش امنیت، مقرون‌به‌صرفه بودن و پایداری گاز طبیعی تأکید کرد و گفت: فناوری‌های پیشرفته در حوزه استخراج و تولید مانند شکست هیدرولیک و حفاری افقی امکان دسترسی به ذخایر عظیمی را ایجاد کرده است و عرضه پایدار و مطمئن را تضمین می‌کند.

حامل با بیان اینکه نوآوری‌ها در حوزه حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی از جمله فناوری ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع‌شده)، گاز طبیعی را در سراسر بازار در دسترس‌تر و از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر کرده است، افزود: افزون بر این، پیشرفت‌های فناوری در جذب، استفاده و ذخیره‌سازی کربن برای کاهش آثار محیط زیستی حیاتی هستند و امکان کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای مربوط به با استفاده از گاز طبیعی را فراهم می‌کنند.

وی ادامه داد: افزون بر این، سیستم‌های نظارتی پیشرفته از جمله با استفاده از ماهواره هم می‌تواند به کاهش گاز‌های همراه و انتشار متان کمک کند. در پایان، هوش مصنوعی توانی بالقوه برای کارآمدترسازی عملیات‌های گاز طبیعی دارد.

همکاری اعضای جی‌ئی‌سی‌اف در زمینه گسترش فناوری

دبیرکل مجمع کشور‌های صادرکننده گاز با بیان اینکه کشور‌های عضو جی‌ئی‌سی‌اف تصمیم گرفته‌اند همکاری خود را در زمینه فناوری گسترش دهند و مؤسسه تحقیقات گاز را در الجزیره تأسیس کرده‌اند، اظهار کرد: در همین باره، من در ماه مارس گذشته از پژوهشگاه صنعت نفت بازدید کردم و تحت‌تأثیر قابلیت‌ها و تحقیقات باکیفیت آن قرار گرفتم. آرزوی ما این است که مؤسسه تحقیقات گاز (GRI) را به زمینه‌ای برای همکاری میان مؤسسه‌های تحقیقاتی مدیر طرح (MC) تبدیل کنیم و گروه‌های فناوری تخصصی ایجاد کنیم تا از منابع MC ما استفاده کنند و از طریق شبکه‌سازی، فعالیت‌های پژوهشی مشترک و توسعه حرفه‌ای از قابلیت‌های آنها بهره ببریم. این آرزوی ما برای سال آینده است. ان‌شاءالله.