قطع حقابه‌های طبیعی و مدیریت نادرست منابع آبی مهم‌ترین دلیل ایجاد گرد و غبار در قم

به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، علی طهماسبی دبیر ستاد ملی مدیریت پدیده گرد و غبار امروز در همایش ملی راهبرد‌های تبیین پایداری اکوسیستم دریاچه نمک و کنترل گرد و غبار در قم که در دانشگاه قم درحال برگزاری است، اظهار کرد: تخریب دریاچه «اُونز» در کالیفرنیا به دلیل استخراج بی‌رویه، نمونه آشکاری از پیامد‌های مدیریت نادرست است.

وی افزود: تجربه ناموفق کشور‌هایی مانند ایالات متحده در بهره‌برداری از منابع طبیعی را باید درست عبرتی قرار داد تا بدین گونه به منابع طبیعی کشور آسیب نزنیم.

طهماسبی با هشدار نسبت به اجرای طرح‌هایی نظیر استحصال نمک و عناصر معدنی از دریاچه نمک گفت: گرچه این دریاچه در حال حاضر منشأ اصلی گرد و غبار نیست، اما بهره‌برداری غیراصولی از آن می‌تواند تعادل اکوسیستم را به هم زده و آن را به یکی از خطرناک‌ترین کانون‌های غبارخیز کشور تبدیل کند.

دبیر ستاد ملی مدیریت پدیده گرد و غبار با اشاره به ضرورت اتخاذ رویکردی متعادل در مدیریت دریاچه نمک اظهار کرد: هر اقدام در این حوزه باید دو شرط اصلی داشته باشد؛ نخست، ارزیابی دقیق پیامد‌های اکولوژیک و دوم، جلوگیری از هرگونه تغییرات مخربی که امکان مقابله مؤثر با گرد و غبار را سلب کند.

وی یادآور شد: در گذشته، گرد و غبار تنها چند روستای محدود را تحت تأثیر قرار می‌داد، اما امروز کلانشهر‌هایی مانند تهران، اصفهان و اهواز نیز به کانون‌های بحران تبدیل شده‌اند.

دبیر ستاد ملی گرد و غبار، منشأ اصلی گرد و غبار در استان قم را «داخلی» دانست و توضیح داد: قطع حقابه‌های طبیعی و مدیریت نادرست منابع آبی، بیابان‌زایی را در این منطقه تشدید کرده است. هم‌اکنون ۵۰ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور مستعد تولید گرد و غبار است و طی هفت سال گذشته، وسعت مناطق غبارخیز ۴۷ درصد افزایش یافته است.

طهماسبی با اشاره به نابودی ۶۵ درصدی تالاب‌های کشور ادامه داد: تالاب‌هایی که زمانی مانعی در برابر گرد و غبار بودند، امروز خود به کانون‌های تولید آن تبدیل شده‌اند.

وی عوامل انسانی را محرک اصلی این فاجعه برشمرد و گفت: از بین رفتن پوشش گیاهی طی دهه‌ها، چرای بی‌رویه دام، تخریب خاک و مدیریت ناکارآمد آب در کنار تغییرات اقلیمی، بیابان‌زایی را سرعت بخشیده است. حتی پنج میلیون هکتار از زمین‌های کشاورزی نیز اکنون غبارخیز شده‌اند.

دبیر ستاد ملی گرد و غبار در پایان راه برون‌رفت از این بحران را در دو گام اصلی دانست و افزود: نخست باید اشتباهات گذشته مانند سدسازی‌های غیرکارشناسی، حفر چاه‌های غیرمجاز و پروژه‌های معدنی مخرب را متوقف کنیم. دوم، با احیای پوشش گیاهی و بازگرداندن حقابه‌های طبیعی، اکوسیستم را به تعادل پیشین نزدیک کنیم.