رونمایی از سکوی ملی هوش مصنوعی ایران: گامی راهبردی به‌سوی استقلال فناوری +فیلم

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو،  مراسم رونمایی از سکوی ملی متن باز هوش مصنوعی در مرکز همایش‌های بین‌المللی رایزن برگزار شد.

با رونمایی از سکوی ملی هوش مصنوعی ایران که با تلاش ۱۰۰ محقق ایرانی توسعه یافته، کشور وارد مرحله‌ای جدید در مسیر توسعه و استقلال فناوری‌های پیشرفته شده است. این پروژه که با مشارکت دانشجویان، پژوهشگران پسادکترا و توسعه‌دهندگان دانشگاهی طراحی شده، می‌تواند تحولی بزرگ در حوزه تحقیقات، کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و زیرساخت‌های پردازش هوش مصنوعی در کشور ایجاد کند.

هرمزی نژاد مدیر امور پژوهشی دانشگاه و مدیر طرح سکوی ملی هوش مصنوعی در ابتدای این همایش گفت: درابتدا از تیم توسعه‌دهنده این سکو تشکر کنم که شامل حدود ۱۰۰ نفر از دانشجویان، محققین پسادکترا و دولوپر‌هایی است که از دانشگاه به ما ملحق شدند. همچنین، از ۱۵ نفر از اعضای دانشگاه که به‌طور مستقیم در این پروژه مشارکت داشتند، قدردانی می‌کنم.

وی گفت: تشکر ویژه‌ای دارم از جناب آقای دکتر افشین، معاون محترم علمی ریاست جمهوری، که تمرکز ویژه‌ای بر این حوزه داشته‌اند و کمک شایانی به زیست‌بوم این حوزه کردند.

هرمزی نژاد گفت: من به‌عنوان کسی که هشت سال است مدیر امور پژوهشی دانشگاه هستم و درگیر این پروژه بوده‌ام، باید بگویم که هیچ‌گاه در هیچ زمانی این‌قدر تمرکز بر حوزه‌ای استراتژیک مانند هوش مصنوعی در این کشور وجود نداشته است. الحمدلله، مطمئنم به زودی همه محققین، دانشگاهیان و کسب‌وکار‌های مرتبط با این حوزه از این سکو به‌خوبی بهره‌مند خواهند شد.

چرا این پروژه اهمیت دارد؟

هوش مصنوعی امروزه یکی از حوزه‌های کلیدی در تحول دیجیتال، صنایع پیشرفته، امنیت سایبری، پزشکی، اقتصاد، و حتی سیاست بین‌الملل محسوب می‌شود. کشورهایی که بتوانند در این عرصه پیشرو باشند، علاوه بر تقویت اقتصاد دانش‌بنیان، توانایی‌های امنیتی و دفاعی خود را نیز ارتقا می‌دهند.

• تمرکز استراتژیک بر هوش مصنوعی در کشور
  مدیر طرح سکوی ملی هوش مصنوعی تأکید کرده که هیچ‌گاه در هیچ زمانی این‌قدر تمرکز بر هوش مصنوعی در ایران وجود نداشته است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی تغییر رویکرد سیاست‌گذاران به‌سوی اقتصاد دیجیتال و فناوری‌های نوظهور است.
• توانمندسازی محققان و کسب‌وکارها
  این سکو قرار است بستری را فراهم کند که محققین، دانشگاهیان و کسب‌وکارهای مرتبط بتوانند از ابزارهای پردازشی، داده‌ای و الگوریتمی بهره ببرند. این اقدام می‌تواند موانع تحقیقاتی و عملیاتی را کاهش داده و سرعت نوآوری در این حوزه را افزایش دهد.
• استقلال و کاهش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی
  بسیاری از کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه ایران، با محدودیت‌هایی در دسترسی به پلتفرم‌های پیشرفته پردازش هوش مصنوعی مواجه‌اند. با توسعه این زیرساخت، وابستگی به شرکت‌های بین‌المللی کاهش یافته و کشور می‌تواند مدل‌های بومی خود را توسعه دهد.

سکوی ملی هوش مصنوعی چه قابلیت‌هایی دارد؟

هنوز جزئیات فنی زیادی از این پلتفرم منتشر نشده، اما انتظار می‌رود که این سکو امکانات زیر را برای محققان و صنایع فراهم کند:

- زیرساخت پردازش داده‌های بزرگ
توسعه مدل‌های یادگیری عمیق و هوش مصنوعی نیازمند پردازش حجم عظیمی از داده‌هاست. این سکو احتمالاً مجهز به پردازنده‌های گرافیکی (GPU) و مراکز داده پیشرفته خواهد بود.

- دسترسی به مجموعه داده‌های آموزشی
یکی از چالش‌های اصلی در توسعه مدل‌های هوش مصنوعی، داده‌های باکیفیت و متنوع است. این سکو می‌تواند دیتاست‌های بومی را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.

- مدل‌های از پیش‌آموزش‌دیده (Pre-trained AI Models)
این قابلیت به محققان اجازه می‌دهد که به‌جای آموزش مدل‌ها از صفر، از مدل‌های آماده استفاده کرده و آن‌ها را برای نیازهای خاص خود تخصیص دهند (Fine-tuning).

- بستر آزمایش و ارزیابی الگوریتم‌های هوش مصنوعی
دانشگاهیان و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند مدل‌های خود را روی این پلتفرم آزمایش و بهینه‌سازی کنند.

- امنیت داده و حاکمیت فناوری
با توجه به اهمیت امنیت داده‌ها و نگرانی‌های مرتبط با ذخیره‌سازی اطلاعات در سرورهای خارجی، این پلتفرم امکان پردازش امن داده‌ها را فراهم خواهد کرد.

چالش‌ها و الزامات موفقیت این پروژه

با وجود اینکه رونمایی از این سکو یک گام مثبت محسوب می‌شود، اما برای موفقیت پایدار آن، باید چالش‌های زیر نیز موردتوجه قرار گیرد:

- زیرساخت سخت‌افزاری و قدرت پردازشی
برای رقابت با پلتفرم‌های جهانی مانند OpenAI، Google DeepMind و NVIDIA AI، این سکو باید زیرساخت سخت‌افزاری قدرتمندی داشته باشد. تأمین و بهینه‌سازی پردازنده‌های قوی (مانند GPUهای پیشرفته) و مراکز داده، یکی از مهم‌ترین چالش‌های فنی خواهد بود.

- جذب استعدادهای برتر و سرمایه‌گذاری پایدار
نگه داشتن نخبگان و متخصصان این حوزه نیازمند حمایت‌های مالی، امکانات تحقیقاتی و همکاری‌های بین‌المللی است. عدم تأمین بودجه کافی می‌تواند مانعی برای رشد پایدار این پلتفرم باشد.

- همکاری دانشگاهی و صنعتی
موفقیت این سکو تا حد زیادی به همکاری میان دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و نهادهای دولتی بستگی دارد. بدون حمایت گسترده، این پلتفرم ممکن است به‌مرور به یک پروژه نیمه‌فعال و کم‌اثر تبدیل شود.

- دسترسی‌پذیری برای همه محققان و کسب‌وکارها
اگر این سکو قرار است به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد، باید روند ثبت‌نام، استفاده از منابع پردازشی و دسترسی به داده‌ها شفاف و تسهیل‌شده باشد.

- قابلیت رقابت با فناوری‌های بین‌المللی
یکی از سوالات کلیدی این است که آیا این سکو می‌تواند با پلتفرم‌های بین‌المللی رقابت کند؟ برای این منظور، باید به‌طور مداوم به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری، توسعه مدل‌های جدید و بهینه‌سازی عملکرد سیستم در دستور کار قرار گیرد.