لزوم همکاری و خلاقیت جمعی در جشنواره «آسمون»/ نوجوان امروز ده سال دیگر فردی مستقل است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، داوران دومین جشنواره «آسمون» در روز گذشته ۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در نشستی صمیمانه به بحث و تبادل نظر درباره مسائل مهم فرهنگی و اجتماعی نسل جدید و همچنین آثار ارسال شده به این دوره از جشنواره پرداختند. در این گردهمایی، حمید امامی دبیر جشنواره، محمدرضا شریفی نیا رییس هیات داوران، مهراوه شریفی نیا رییس هیات انتخاب، رسول صدرعاملی، آزیتا حاجیان و امین زندگانی به عنوان اعضای هیات داوران حضور داشتند و به بیان دیدگاه‌های خود در زمینه تربیت، آموزش و چالش‌های مرتبط با نوجوانان امروز پرداختند.

حمید امامی دبیر جشنواره آسمون در ابتدای این نشست با تاکید بر مشکلات موجود در تربیت نسل جدید، به فقدان الگو‌ها و مدل‌های مناسب اشاره کرد و گفت: «ما نمی‌دانیم چه مدلی باید برای کودکان و نوجوانان امروز ارائه کنیم. آموزش‌های ما محدود به گفت‌و‌گو و مراقبت‌های پایه‌ای در فضای مجازی و سواد رسانه‌ای شده است، اما همچنان راهکار جامعی وجود ندارد. اینستاگرام به محلی برای گپ و گفت نوجوانان ما تبدیل شده که شاید برای نسل ما همچنان با تعارف همراه باشد، اما نوجوانان دهه هشتاد واقعاً بدون تعارف صحبت می‌کنند و حرفشان درست است؛ می‌گویند واتساپ رفع فیلتر شده، اما همچنان فیلتر شکن داریم و از یوتیوب، تیکتاک، اینستاگرام و تلگرام استفاده می‌کنیم و در نهایت با سختی فیلتر شکن را خاموش می‌کنیم تا بتوانیم از واتساپ استفاده کنیم. ولی چند نفر از آن‌ها اخوان را می‌شناسند؟ حتی شهریار را هم نمی‌شناسند و این نام‌ها با اینکه در کتاب درسی شان هم هست، اما حتی به گوششان هم نخورده بود. پس به یک نقطه رسیدیم که باید عقب‌نشینی کنیم و دیگر الگوسازی کنیم.

وی اذعان داشت: در نشست‌هایی که در طی دو سال گذشته با مسئولین محترم داشتیم، همیشه با این چالش مواجه بودیم که واقعاً ارتباط و تفاهم وجود ندارد. من سعی می‌کنم به عنوان یک کاتالیزور، حرف‌های آنها را به گوش بقیه برسانم. سال گذشته به وزیر آموزش و پرورش گفتم که من برای صدا و سیمای کشور ده سال برنامه ساخته‌ام، همگی موضوعاتی با محوریت امید و جشنواره‌هایم نیز موضوعشان امید بوده است و هیچ کس بیشتر از من درباره امید صحبت نکرده است. اما امید جایگاه خودش را دارد.

در ادامه امین زندگانی یکی از اعضای هیات داوران این رویداد، با اشاره به نیاز به اعتمادسازی و حل چالش‌های ارتباطی همراه با آزمون‌وخطا برای رسیدن به مدل‌های موفق، عنوان کرد: نسل امروز به تفکری نیاز دارد که بتواند آینده‌ای روشن و مطمئن برای خود بسازد. بخشی از امیدی که به دنبال آن هستیم، باید امروز کاشته شود و این فرآیند نیازمند تلاش و هم‌اندیشی مستمر است. در حال حاضر، ما در آموزشگاه خودمان علاوه بر آموزش، جایی داریم که روان‌شناس با بچه‌ها گفت‌و‌گو می‌کند. اما واقعاً مدل مشخصی نداریم و در حد همان گفت‌و‌گو باقی می‌مانیم. ما سواد مالی و سواد فضای مجازی آموزش می‌دهیم و حداقل تلاش می‌کنیم بچه‌ها در این فضا مراقب باشند. اما این که چرا شناختی وجود ندارد و مدل مشخصی پیدا نمی‌کنیم، دلیلش این است که خودمان هم نمی‌دانیم برای چه چیزی آموزش می‌دهیم. امروزه هوش مصنوعی همه چیز را خیلی سریع در دسترس قرار داده است. بچه‌ها می‌توانند همه چیز را بپرسند، پس دیگر چرا باید یاد بگیرند؟ این چالش ما با نوجوانان امروز است.

وی ادامه داد: نوجوان امروز، ده سال دیگر یک فرد مستقل است و باید بتواند زندگی‌اش را مدیریت کند. مسائلی مانند درآمد، شغل، و حتی جلوگیری از بحران‌های شخصی مثل خودکشی وابسته به بذری است که امروز می‌کاریم. پس آزمون و خطا بد نیست و می‌تواند به یک الگوی قابل‌اجرا منتهی شود. من همیشه می‌گویم که عقب‌نشینی خوب نیست و فضای هرج و مرج را گسترش می‌دهد. به همین دلیل، کاری که شما انجام می‌دهید کار بسیار ارزشمندی است.

همچنین مهراوه شریفی نیا رییس هیات انتخاب جشنواره «آسمون» نیز بیان کرد: من همیشه خودم به راه‌اندازی یک مدرسه غیردولتی فکر کرده‌ام که در آن به وسیله نمایش و موضوعاتی مانند تاریخ، جغرافیا و حتی فلسفه به راحتی بتوان به بچه‌ها آموزش داد. اگر بخواهیم اطلاعات را به گونه‌ای ارائه دهیم که در ذهن کودکان و نوجوانان باقی بماند، می‌توانیم روش‌هایی تعاملی و جذاب به کار بگیریم. مثلاً یک جمع تشکیل دهیم که هر شخص نقش خاصی را ایفا کند. شما نقش یک فیلسوف را داشته باشید و سپس درباره یک موسیقیدان یا نویسنده مطرح آن عصر صحبت کنیم. حتی می‌توان از ورزشکاران و شخصیت‌های جالب آن دوره‌ها نیز بهره برد تا بچه‌ها بتوانند با بازی و تعامل، اطلاعات را بهتر درک کنند. در جلسات یک‌ونیم‌ساعته، می‌توان حجم مناسبی از اطلاعات را به شیوه‌ای جذاب به آنها منتقل کرد. من معتقد نیستم که

صرفاً اطلاعات را به صورت کلی و بی‌تحلیل ارائه دهیم. حافظه بسیار مهم است؛ وقتی انسان اطلاعات را به طور کامل در حافظه خود ذخیره دارد، می‌تواند در موقعیت‌های بدون دسترسی به ابزار‌هایی مثل اینترنت، دقیق‌تر و زیباتر سخن بگوید. به همین دلیل، شعر حفظ کردن یا یادگیری اطلاعات به صورت عمیق ارزش دارد.

شریفی‌نیا ادامه داد: کار شما بسیار درخشان و حرفه‌ای است. من حداقل پنج سال است از مواجهه با این نسل جدید و آموزشش ترس دارم. زمانی دوره‌ای در بازیگری کودک برگزار کردم و بعد از سه ترم به این نتیجه رسیدم که نسل جدید چقدر پیچیده است. باید مطالعه کنیم، نزد اساتید برویم و از تجربیات آنها استفاده کنیم. بچه‌های امروز بسیار مسلط به فضای مجازی هستند و اطلاعات زیادی دارند، اما عمق این اطلاعات کم است. به نظر من، باید به داده‌های آنها عمق و تحلیل داد. آنچه امروز کودکان می‌بینند، عمدتاً تصاویر و اطلاعات پراکنده است که هیچ انتخابی در میان آنها ندارند. اگر بتوانیم آنها را با هنر، فلسفه، تاریخ، ادبیات و نمایش آشنا کنیم، می‌توانیم دنیای بهتری برای فکر کردن به آنها بدهیم. این نسل باید پرسش‌هایی در ذهن خود داشته باشد و به دنبال پاسخ‌های آن بگردد. با استفاده از فلسفه و هنر، می‌توان جهان‌بینی بهتری به کودکان و نوجوانان داد.

رییس هیات انتخاب جشنواره «آسمون» بیان کرد: همچنین کار گروهی برای این نسل اهمیت زیادی دارد، زیرا فردگرایی شدید و استفاده از گوشی‌های همراه آنها را از تعاملات گروهی دور کرده است. ایجاد فرصت‌هایی مثل پروژه‌های موسیقی گروهی می‌تواند برایشان جذاب باشد و حس تعامل و کار گروهی را تقویت کند. این اقدامات می‌توانند فضایی ایجاد کنند که نوجوانان، به جای حرکت به سمت پوچ‌گرایی یا معضلاتی مثل گرایش به مواد مخدر، به موضوعات مثبت و سازنده‌تر مثل نمایش، موسیقی، هنر و ارتباطات دوستانه بپردازند برپایی جشنواره‌ای نظیر «آسمون» کمک می‌کند که بهترین سال‌های زندگی‌شان را از دست ندهند و به یک حس عمیق‌تر و آگاهی بیشتری برسند. در کل، به نظر می‌رسد که ایجاد پاتوق‌هایی خلاقانه، تعاملی و آموزنده برای این نسل، گامی بزرگ و مفید است.

در ادامه دبیر جشنواره عنوان کرد: بچه‌های امروز به مدرسه فکر نمی‌کنند؛ آنها یوتیوب و اینستاگرام را ترجیح می‌دهند. ابزار رسانه ما تغییر کرده است. باید با توجه به این تغییرات، محتوا‌های جذاب تولید کنیم. بچه‌ها امروز کتاب نمی‌خوانند و به معلم گوش نمی‌دهند، اما ویدیو را با علاقه تماشا می‌کنند. ما سال‌ها این را آزمایش کردیم و دیدیم که بچه‌ها از هم‌سن‌های خود بهتر اطلاعات دریافت می‌کنند. به همین دلیل، بسیاری از تولیدات ما توسط خود بچه‌ها ساخته می‌شود. نوجوانان، خودشان تولیدکننده محتوا هستند و زبانشان برای هم‌سن‌هایشان قابل‌فهم‌تر است.

وی ادامه داد: امروزه یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما با نسل جدید، موضوع فکر کردن به هویت است. مسئله‌ای که پارسال محور بحث ما بود، هویت بود. این که آیا بچه‌ها اهمیت می‌دهند که ایرانی هستند یا مسلمان هستند، یا حتی به این که دختر یا پسر هستند، توجهی دارند. به نظر می‌رسد که چنین موضوعاتی برای نسل جدید کم‌اهمیت شده است و هویت ملی، دینی و جنسیتی جای خود را از دست داده است. اگر نسل آینده ما بدون هویت باشد، با بحران بزرگی مواجه خواهیم شد. با این حال، امسال تصمیم گرفتیم که بیشتر بر امید و حال خوب کردن تمرکز کنیم.

آزیتا حاجیان دیگر عضو هیات داوران این رویداد در ادامه گفت: موضوع هویت هم اگرچه همچنان اهمیت دارد، ولی برای بچه‌ها به چیزی که به آنها تحمیل شده علاقه‌ای ندارند. شناخت دنیا و روان‌شناسی آنها بسیار اهمیت دارد تا بتوانیم با آنها دیالوگ برقرار کنیم. مسئولیت خطیر و بزرگی دارید تا به نوجوانان بگویید درد و رنج را کنار بگذارند.

همچنین رسول صدرعاملی عضو هیات داوران جشنواره «آسمون» گفت: یکی از دغدغه‌های اصلی نسل امروز و آینده، موضوع تنهایی و آسیب‌های ناشی از آن است. تنهایی می‌تواند افراد را تحت تأثیر قرار داده و به چالش‌های جدی منجر شود. به نظر می‌رسد یکی از مأموریت‌های اساسی ما این باشد که فضای امنی را برای نوجوانان فراهم کنیم تا بتوانند به دغدغه‌ها و مسائل خود فکر کنند و پاسخ‌هایی برای آنها پیدا کنند. این فضایی که باز می‌کنیم، شاید تنها فرصتی برای فکر کردن و فرار از سطحی‌نگری باشد. در نهایت، هر کس باید مسیر خود را کشف کند، اما ما می‌توانیم زمینه‌های لازم را فراهم کنیم. تنها است شبکه‌های ما کمکش نمیکنند حاشیه تجربه دوران بلوغ است و بلد نیست مقابله کند، فرزندان تنهاند و جایی نیست که ده فیلم خوب ببیند، چون دچار ممیزی و سانسور هستیم و باید راهکار پیدایش کنیم. به صورت متمرکز باید برای نوجوانان کار کرد.

در ادامه بهرام عظیمی دیگر داور این جشنواره اظهار کردد: سال ۲۰۱۰ یک جشنواره در راپالوی ایتالیا برگزار شد که در بخش انیمیشن داور بودم؛ این جشنواره به گونه‌ای طراحی شده بود که پنج داستان کوتاه یک صفحه‌ای در فراخوان خود منتشر کرده بود. دو داستان از این پنج داستان به شخصیت‌های برجسته ایتالیا مانند شاعرها، طنزپرداز‌ها و نقاش‌ها اختصاص داشت که دغدغه‌های نسل قدیم را نمایش می‌داد. شرکت‌کنندگان جشنواره باید یکی از این داستان‌ها را انتخاب کرده و بر اساس آن، یک فیلم کوتاه سه‌دقیقه‌ای بسازند. سبک فیلم‌ها آزاد بود و می‌توانست طنزآمیز، جدی یا احساسی باشد، اما حتماً باید شخصیت‌های تعریف شده در داستان‌ها حضور داشته باشند. این ایده جذابیت زیادی داشت و پس از دو سال به جشنواره‌ای در چین نیز منتقل شد. من به‌عنوان مشاور در بخش انیمیشن آن جشنواره فعالیت داشتم و پیشنهادم این بود که این مدل را در انیمیشن نیز پیاده کنند. جشنواره‌های چین با برنامه‌ریزی دقیق و هزینه‌های بسیار بالا برگزار می‌شوند و تجربه‌ای شگفت‌انگیز ارائه می‌دهند. در انیمیشن، ساخت یک اثر حرفه‌ای سه‌دقیقه‌ای ممکن است پنج ماه طول بکشد، اما نتیجه‌ای که به دست می‌آید، ارزش تلاش را دارد.

وی ادامه داد: این نوع پروژه‌ها و جشنواره‌ها، علاوه بر آنکه فضایی برای خلاقیت نوجوانان ایجاد می‌کنند، می‌توانند هویت و میراث فرهنگی نسل جدید را نیز تقویت کنند. به نظر من، ایجاد چنین فرصت‌هایی، هم در حوزه هنر و هم در حوزه تربیتی، می‌تواند تأثیرات مثبت عمیقی در زندگی نسل آینده داشته باشد. تجربه‌هایی از این دست، به نوجوانان کمک می‌کند که به مسائل عمیق‌تر فکر کنند و با هویت و فرهنگ خود ارتباط برقرار کنند. ایده برگزاری چنین جشنواره‌ای در کشور ما نیز بسیار جذاب است. با داستان‌ها و فیلمنامه‌هایی که شخصیت‌ها و اسطوره‌های کشورمان را معرفی کنند، می‌توانیم نسل جوان را به فرهنگ و تاریخ خود متصل کنیم. این نوع پروژه‌ها می‌توانند هم به صورت بخش اصلی و هم به صورت بخش فرعی در جشنواره‌ها اجرا شوند و نتایج شگفت‌انگیزی ایجاد کنند. شما نیز در جشنواره «آسمون» ایده‌های بسیار خوبی برای برگزاری جشنواره‌ها و ارائه محتوای فرهنگی دارید. ترکیب هنر، داستان و موسیقی می‌تواند نقش مهمی در انتقال فرهنگ و هویت به نسل جدید ایفا کند.

عظیمی در پایان گفت: در کنار این، داستان‌هایی که از دل زندگی شخصی بیرون می‌آیند، می‌توانند عمق بیشتری داشته باشند. مثل همان داستانی که شما از دخترتان دریا و تجربه‌ی اولین دستپخت او نقل کردید. این نوع روایت‌ها، پتانسیل بالایی برای تبدیل به فیلم‌نامه‌های جذاب دارند، زیرا احساسی و واقع‌گرایانه هستند. این روش می‌تواند در جشنواره‌های داخلی به کار گرفته شود. مثلاً به جای این که همه کار‌ها آزاد و بدون چارچوب باشند، موضوعاتی مشخص تعیین شود که هم هدفمند باشد و هم به خلاقیت دانش‌آموزان کمک کند. انتخاب موضوعاتی مثل امید، هویت یا دوستی می‌تواند کار‌ها را متمرکزتر کند و خروجی‌های برجسته‌تری ارائه دهد.

این دورهمی نشان داد که برای ایجاد تغییرات مثبت و رشد نسل جدید، همکاری و خلاقیت جمعی ضروری است. جشنواره آسمون با هدف بهبود این روند، بستری برای تبادل ایده‌ها و تجربیات فراهم کرده است.

دومین جشنواره تولیدات فضای مجازی نوجوان «آسمون» با هدف شناسایی و حمایت از استعداد‌های نوجوان در حوزه تولید محتوای دیجیتال در حال برگزاری است و اخبار مربوط به اختتامیه این رویداد به زودی اطلاع رسانی خواهد شد.