امنیت عمومی قربانی شرارت / پلیس در مسیر خواست مردم

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، با گذشت مدت‌ها از اجرای طرح‌های مقابله با اراذل و اوباش، و در پی افزایش مجدد جرایم خشن در تهران و شرارت‌هایی که امنیت جامعه را نشانه رفته‌اند، پلیس بار دیگر طرح جمع‌آوری اراذل و اوباش را آغاز کرده است.

بازگشت قاطعانه پلیس به مقابله با اراذل و اوباش

سردار احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد: «سال ۱۴۰۴ را سال خشکاندن قدرت‌نمایی اراذل و اوباش قرار می‌دهیم، دیواره پوشالی آنها را خرد می‌کنیم و آنها را به سمت سوراخ‌موش‌هایی هدایت می‌کنیم که باید بخرند.»

تهدیدی فراتر از چاقوکشی و نزاع خیابانی

در شرایطی که اخبار به‌سرعت در فضای مجازی و رسانه‌ها منتشر می‌شود، صحبت از اراذل و اوباش دیگر تنها یادآور دعوا‌های خیابانی و چاقوکشی‌های مرسوم نیست. تقلیل مسئله اراذل و اوباش به نزاع‌های درون‌گروهی، دیگر برای هیچ‌کس قابل قبول نیست.

تصور کنید افرادی با پوشش مأمور وارد منزل شوند، با سلاح سرد خانواده‌ای را تهدید و زخمی کنند؛ پدری که شاهد ضربه خوردن دخترش از سوی یکی از این اشرار است، اما کاری از دستش برنمی‌آید؛ مادری که در کنار خیابان به همراه کودک دوساله‌اش مورد حمله مردی قرار می‌گیرد که پس از وارد کردن آسیب، تلفن همراه او را سرقت می‌کند؛ یا مادری که به‌همراه نوزاد شیرخواره‌اش برای سرقت گردنبندش هدف حمله قرار می‌گیرد.

دانشجویی که به دلیل مقاومت در برابر سارقان و تلاش برای حفظ لپ‌تاپش جان می‌بازد، یا کارگری که همسر باردار دارد و بر اثر حمله اشرار با سلاح سرد، دستش قطع می‌شود و همین موضوع منجر به سقط جنین همسرش می‌شود؛ اینها تنها گوشه‌ای از اخبار روزمره مربوط به سارقان خشن در کشور است، اخباری که دیگر برای بسیاری عادی شده‌اند.

قمار و مواد مخدر؛ انگیزه تکراری اشرار سابقه دار

هفته‌ای نیست که خبری از زورگیری خشن در یکی از خیابان‌های تهران منتشر نشود. بر اساس اعترافات برخی از متهمان، بسیاری از این افراد برای تأمین هزینه‌های قمار شبانه، به مردم با انواع سلاح‌های سرد و گرم حمله می‌کنند. این هزینه‌ها که به‌قیمت افسردگی و ترس کودک یا زنی، یا حتی قتل و نقص عضو یک فرد از یک خانواده تمام می‌شود، تبدیل به بهای ناامنی اجتماعی شده‌اند.

ابعاد اجتماعی و روانی پنهان این جنایات

این جرایم تنها جنبه شخصی ندارند؛ اراذل و اوباش با ایجاد رعب و وحشت عمومی، تأثیرات عمیقی بر روان جامعه، جایگاه پلیس، و اقتدار حکومت می‌گذارند. این مسئله‌ای است که بخش مهمی از صفحات رسانه‌ها را به خود اختصاص داده است.

امنیت اجتماعی؛ رکن اصلی رفاه عمومی

حاکمیت به‌خوبی آگاه است که امنیت اجتماعی یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های رفاه عمومی و حتی عاملی مؤثر بر سایر مؤلفه‌های اجتماعی، از جمله اقتصاد است.

برای مثال، تصور کنید در یک محیط کاری یا بازار، جوانی که رؤیای «اراذل سطح یک» شدن در تهران را در سر دارد، با شمشیر و گاز اشک‌آور، بدون هیچ‌گونه ترسی به دیگران حمله می‌کند؛ چنین وضعیتی، علاوه بر تهدید جانی و روانی، اقتصاد محله و امنیت کسب‌وکار‌های اطراف را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

آرزوی سطح یک شدن؛ مسیر سقوطی که باید مسدود شود

نکته قابل‌تأمل این است که برای برخی، رسیدن به سطح اول اراذل و اوباش بودن، یک آرزو و هدف تلقی می‌شود؛ کافی است فردی چندین دعوا و قاچاق انجام دهد، بار‌ها دستگیر شود، خال‌کوبی‌های نمادین داشته باشد، و اگر قتلی هم در کارنامه‌اش باشد، دیگر همه چیز تمام است. در ادامه، باندسازی، سرقت‌های خشن، توزیع مواد مخدر، و ساختن روایت‌های قدرت‌نمایی در فضای مجازی، بخش دیگر این چرخه معیوب است.

پاسخ پلیس: برخورد قاطع، با پشتوانه حمایت مردمی

سؤال این‌جاست که در این وضعیت، تأثیرات روانی بر مردم و مسئولیت حاکمیت در قبال آن چیست؟

مدتی است که پلیس با اقتدار، و با پشتیبانی افکار عمومی و حمایت دستگاه قضایی، اقداماتی قاطع علیه اشرار انجام داده است. سردار رادان در نشست خبری دیگری تأکید کرد: «اگر اراذل و اوباش تاکنون عبرت نگرفته باشند، طبق قانون با اقدامات سخت‌تری مواجه خواهند شد.»

اگرچه برخی بر این باورند که نباید اجازه داده می‌شد کار به این مرحله برسد و بهتر بود اقدامات پیشگیرانه زودتر انجام می‌شد، اما اقدام سریع و مقتدرانه پلیس در شرایط فعلی، تا حدی موجب آرامش و رضایت شهروندان شده و قابل تحسین است.

قوه قضائیه: اشد مجازات برای مجرمان خشن

بر اساس وعده مسئولان قضایی، مجازات‌های در نظر گرفته‌شده برای مجرمان خشن، شامل اشد مجازات خواهد بود و آنها از هرگونه ارفاق و تخفیف محروم می‌شوند؛ تصمیمی که نتیجه مطالبه عمومی و افزایش حساسیت افکار عمومی نسبت به جرایم خشن است.

سخنگوی قوه قضائیه نیز اعلام کرد: «مجرمان جرایم خشن هیچ‌گونه تخفیفی نخواهند داشت و اشد مجازات برای آنها در نظر گرفته خواهد شد.»

دو ضرورت مهم: مقابله با روایت و اصلاح ساختار زندان‌ها

با وجود اقدامات مناسب پلیس، دو اقدام اساسی دیگر نیز ضروری به نظر می‌رسد: نخست، مقابله با روایت‌سازی اراذل و اوباش در فضای حقیقی و مجازی که به آنها اعتبار ساختگی می‌دهد. دوم، اصلاح ساختار و فضای زندان‌ها؛ چراکه در مواردی، زندان‌ها به محل ادامه فعالیت باند‌های مجرمانه تبدیل شده‌اند و برخی از این افراد حتی در زندان نیز زورگیری می‌کنند و نوچه‌سازی را ادامه می‌دهند. در نتیجه، نیازمند طرحی دقیق، علمی و اثربخش برای اصلاح این چرخه معیوب هستیم.