نادر سهرابی: نمایشگاه کتاب خود به تنهایی سخن می‌گوید

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، نادر سهرابی مجری و فعال رسانه حوزه کتاب در گفت و گویی با دانشجو گفت: نمایشگاه کتاب خود به تنهایی سخن می‌گوید و نیاز است تنها آن را بدون هرگونه پردازش اضافی، در قالب یک گزارش از "آنچه که هست" به نمایش بگذارند. 

صنعت کتاب در ایران با چالش‌ها و فرصت‌های مختلفی روبرو است و یکی از مهم‌ترین عوامل در شکل‌گیری فضای فرهنگی و ارتقای کتابخوانی، رسانه‌ها هستند. در همین راستا، گفت‌وگویی با آقای سهرابی، نویسنده و فعال حوزه رسانه انجام دادیم تا نظرات ایشان را در خصوص وضعیت کنونی رسانه‌ها در حوزه کتاب و نقش آن‌ها در ارتقای فرهنگ کتابخوانی جویا شویم. 

رسانه‌های کتاب‌محور یا تبلیغات‌محور؟ 

سهرابی در خصوص تاثیر رسانه‌ها در معرفی کتاب‌ به مخاطب گفت: بسیاری از گزارش‌هایی که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، صرفاً به معرفی کتاب‌ها و نویسندگان محدود می‌شود و کمتر به تحلیل‌های بنیادی از وضعیت کتاب در جامعه پرداخته می‌شود. این در حالی است که فضای رسانه‌ای می‌تواند نقش اساسی در ایجاد تحولات فرهنگی و تقویت ارتباط مردم با کتاب ایفا کند. 
او ادامه داد: من معتقدم مشکل اصلی، رانت‌های رسانه‌ای است. برخی ناشران و نویسندگان با استفاده از ارتباطات، فضای رسانه‌ای را اشباع می‌کنند، اما این کار لزوماً به فروش بیشتر کتاب منجر نمی‌شود. مثلاً در نمایشگاه کتاب گذشته، نویسنده‌ای با وجود تبلیغات گسترده، کتابش فقط ۳۰۰ نسخه فروخت.  

نادر سهرابی بر لزوم وجود رسانه‌های تخصصی کتاب تأکید کرد و گفت: اولین گام، ایجاد رسانه‌های تخصصی کتاب است. رسانه‌هایی که به‌طور دقیق و حرفه‌ای به تحلیل‌های عمق در مورد روند بازار نشر، سلیقه مخاطبان و مشکلات ناشران بپردازند. به‌عنوان مثال، اگر رسانه‌ها آمار و اطلاعات دقیق‌تری از میزان فروش کتاب‌ها، نوع کتاب‌های پرفروش و رفتار مخاطب ارائه دهند، می‌توانند تأثیر زیادی در جهت‌دهی به بازار نشر داشته باشند. همچنین،  می‌توانند به معرفی نویسندگان جوان یا کمتر دیده‌‌شده بپردازند. رسانه‌ها باید به جای تمرکز بر افراد خاص، به معرفی عادلانه کتاب‌های باکیفیت پرداخته و از تبلیغات اغراق‌آمیز که به بی‌اعتمادی مخاطب می‌انجامد، پرهیز کنند.  

خبرنگاران حوزه کتاب؛ گزارشگر یا تحلیلگر؟ 

سهرابی با اشاره به مسئولیت و نقش مهم خبرنگاران حوزه کتاب بیان کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود، عدم تحلیل و گزارش‌نویسی دقیق از روند بازار کتاب است. اکثر خبرنگاران حوزه کتاب اغلب به مسائل جانبی و حواشی پرداخته و کمتر به بررسی وضعیت کلی صنعت کتاب می‌پردازند. و یا به معرفی سطحی کتاب‌ها بسنده می‌کنند و کمتر به تحلیل عمیق بازار می‌پردازند. مثلاً کمتر خبرنگاری به دنبال پاسخ به این سوال است که، سانسور چقدر بر کیفیت کتاب‌ها تأثیر گذاشته؟ یا سلیقه مخاطبان به کدام سمت می‌رود؟  در صورتی که خبرنگاران حوزه کتاب باید در گزارش‌های تحلیلی از سیاست‌های نشر، سلیقه مخاطبان و تأثیر سانسور بر محتوای کتاب‌ها بپردازند.  

او ادامه داد: ما نیازمند گزارش‌هایی هستیم که تصویر واقعی‌تری از بازار کتاب ارائه دهند، نه صرفاً معرفی کتاب‌های پرفروش یا نویسندگان شناخته‌شده، چنین گزارش‌هایی می‌توانند به بهبود فضای نشر کمک کنند . 

نقش رسانه‌ها در نمایشگاه کتاب  

نادر سهرابی با اشاره به پوشش اخبار توسط رسانه‌ها در نمایشگاه کتاب گفت: رسانه‌ها از قدرت زیادی برای شکل‌دهی به سلیقه مخاطبان برخوردارند، اما در ایران این قدرت به‌طور کامل در خدمت رشد و ارتقای صنعت کتاب قرار نگرفته است. و اکثر رسانه‌ها تنها به پوشش اخبار کلی در مورد انتشار کتاب‌ها و معرفی نویسندگان می‌پردازند، در حالی که می‌توانند تحلیل‌های عمیق‌تری از این موضوعات ارائه دهند. 
او ادامه داد: رسانه‌ها بهتر است صرفاً به ثبت و گزارش ساده نمایشگاه بپردازند و از تلاش برای ارائه محتوای خاص خودداری کنند. نمایشگاه کتاب خود به تنهایی سخن می‌گوید و نیاز است تنها آن را بدون هرگونه پردازش اضافی، در قالب یک گزارش از "آنچه که هست" به نمایش بگذاریم. درواقع اطلاعاتی که از نمایشگاه استخراج می‌شود باید بدون هرگونه تعصب و جهت‌گیری خاص منعکس شود. رسانه‌ها به جای گفتگوهای کلیشه‌ای با نویسندگان، به گزارش میدانی از تعامل مردم با کتاب‌ها بپردازند. و آمار دقیقی از پرطرفدارترین ژانرها و ناشران ارائه دهند.  به عنوان مثال، با بررسی درصد خوانندگان کتاب‌های مختلف همچون رمان‌های ایرانی و خارجی یا کتاب‌های تاریخی می‌توانند اطلاعات مفیدی در اختیار ناشران و نویسندگان قرار دهند.

در پایان سهرابی تاکید کرد: برای رشد صنعت نشر در ایران، باید توجه بیشتری به کیفیت کتاب‌های تالیفی شود. و رسانه‌ها در این مسیر با ایجاد فضایی آگاهی‌بخش و روشن می‌توانند نقش مؤثری ایفا کنند. آن‌ها با استفاده از فرصت‌های مختلف مانند نمایشگاه‌ کتاب، با معرفی کتاب‌های خوب، معرفی نویسندگان و ناشران قوی اما گمنام و ارائه تصویری واقعی از فضای کتاب و کتابخوانی می‌توانند به ترویج فرهنگ کتابخوانی و ارتقا سطح تالیفات کمک کنند.