باطن تفکر آوینی در «داستان فراموشی»

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، وحید یامین‌پور درباره نگاشتن این کتاب توضیح داد: «داستان فراموشی» باطن کتاب «ماجرای فکر آوینی» است. کتاب قبلی پیاده‌شده و تدوین درس گفتار‌های دهه‌های هشتاد و نود و مروری بر مجموعه آثار شهید آوینی و نگرش ایشان به حوزه‌های مختلف بود. در آن کتاب، ممکن نبود که بحث‌های جدی نظری به عنوان بنیاد‌های فکری شهید عنوان شود و به همین دلیل، اشاره‌ای به جدی‌ترین آثار شهید که شأن نظری داشتند، نکردم و مترصد فرصتی برای تحقق این امر بودم. بعد از چند درس‌گفتار دیگر که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ارائه شد، مشغول تدوین آن مباحث شدیم و در نهایت این کتاب منتشر شد.

نویسنده «ماجرای فکر آوینی» با اشاره به اینکه کتاب دو فصل دارد، درباره فصل اول گفت: فصل اول شرحی است بر آخرین یادداشت ناتمام شهید که روز‌های آخر عمرشان به دکتر داوری اردکانی دادند و بعد از آن شهید شدند. این یادداشت یکی از جدی‌ترین یادداشت‌های شهید است در باب مفهوم سنت و معنای ازلی و سرمدی و همیشگی سنت و نگاه‌های اشتباهی که غرب‌گرایان و روشنفکران غرب‌زده به سنت دارند. از آنجا نقبی زدم به مقاله «آخرین دوران رنج» کتاب «فردایی دیگر».

او درباره فصل دوم اظهار کرد: آوینی در فصل دوم «فردایی دیگر» شرح می‌دهد که چطور تفکر غرب مدرن به محال و پوچی می‌انجامد و تفکر شاعرانه را پیش پای ما می‌گذارد. من نیز برای فصل دوم کتاب به سراغ فصل دوم «فردای دیگر» رفتم و سعی کردم در تطبیق با آرای هایدگر شرحی بر این مقالات ارائه دهم.

فقدان خودآگاهی تاریخی مسئله اصلی کتاب است

شهریار زرشناس، پژوهشگر فلسفه، در این نشست گفت: گمشده بزرگ جامعه امروز ما که در درونی‌ترین لایه‌ها علت همه مسائل به ویژه مسئله سردرگمی تاریخی است، در قالب ناکارآمدی ظهور می‌کند. نکته اصلی این کتاب مسئله فقدان خودآگاهی تاریخی است؛ یعنی بفهمیم کجا قرار داریم و نسبتمان با عالم ایرانی اسلامی که از آن رانده شده‌ایم و نیز با مدرنیته و شبه مدرنیته چیست و اینکه تصمیم بگیریم کجا می‌خواهیم برویم و برای این رفتن چه امکانات و ظرفیت‌هایی داریم.

زرشناس افزود: در این کتاب به سنت اشاره شده است. سنت برخلاف آنچه مشهور است، ظرفیتی است که هر نوع امکانی از جمله خود مدرنیته از دل آن درآمده. ما هم اگر به سنت اینطور نگاه کنیم، می‌بینیم سنتمان زمانی ظهورش مانی و مزدک و زرتشت و بعد حکومت‌ها بوده‌اند. امروز این امکان وجود دارد که در تقابل با مدرنیته، سنت ما دست به زایش بزند و این چیز عجیبی نیست.

او درباره نقطه اشتراک میان هایدگر و آوینی توضیح داد: تنها راهی که ما و دیگر ملت‌هایی داریم که ظرفیت‌های تاریخی و حوزه‌های تمدنی دارند، این است که ظرفیت‌های پیشین را در تقابل با وضعیت امروز بازخوانی خلاق کنیم و این یعنی تفکر. هایدگر متفکری است که خاستگاه غربی دارد؛ اما رادیکال‌ترین نقد را به متافیزیک غرب و تاریخ غرب ارائه داده و آوینی نیز چنین تفکری دارد.

تفکر واقعیتی مغفول است

مهدی محمدی، مدیرعامل نشر معارف، بیان کرد: خرسندیم که ناشری هستیم که بروز و ظهور اندیشه آوینی در این نشر در حال شکل‌گیری است. بعد از «ماجرای فکر آوینی» خبر داشتیم که دکتر یامین‌پور در حال تدوین اثری است و پیگیر چاپ آن بودیم. از این مباحث حقیقتاً غافلیم و نقطه غفلتی است که در نتیجه آن به این تهی‌شدگی رسیده‌ایم. قصد داریم بیشتر در این حوزه کار کنیم. تفکر واقعیتی مغفول است و آیات و روایات متعددی در این حوزه داریم. اندیشیدن است که ما را به رشد وامی‌دارد. آثار دکتر زرشناس نیز در حال بازنویسی و انتشار در نشر معارف است.