ساختار زیارتی قم با نگاه ملی و فرامحلی تقویت خواهد شد

به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، حسین محمودی، سرپرست معاونت فرهنگی اجتماعی و زیارت استانداری قم، در اولین مرحله از سلسله نشست‌های رسانه‌ای «برای قم» که با هدف شفاف‌سازی، تبیین رویکرد‌ها و تعامل نزدیک‌تر مدیران ارشد استان با اصحاب رسانه برگزار شد، با اشاره به حوزه فعالیت خود بیان کرد: در حال حاضر ما ۳ استان زیارتی در کشور داریم، اما با برخی اصلاحات ممکن است این رقم به چهار استان نیز برسد. این استان‌ها عبارتند از استان خراسان رضوی به محوریت حرم مطهر امام رضا (ع)، استان قم با محوریت حرم مطهر حضرت معصومه (س)، مسجد مقدس جمکران و سایر امامزادگان، و استان فارس که محور فعالیت آن حرم شاهچراغ است. همچنین اخیراً حرم حضرت عبدالعظیم نیز به عنوان یکی دیگر از محور‌های زیارتی مطرح شده است.

وی ساختار این حوزه را از حیث فرهنگی و اجتماعی، دارای ساختاری گسترده، عمیق و بسیار نافذ در سطح اجتماع دانست و افزود: نهاد‌ها و متولیان مختلف در این حوزه فعال هستند. بخشی از فعالیت‌ها و برنامه‌های مرتبط با حوزه فرهنگی و اجتماعی در این ۳ استان مذکور دنبال می‌شود. به همین دلیل، با توجه به ارتباط و پیوستگی مسائل فرهنگی، اجتماعی و همچنین زیارت، پیوستن دفاتر فرهنگی، اجتماعی و زیارت به ساختار جدید در این سه استان تحت نظر معاونت زیارت، اتفاق مثبتی است که می‌تواند منجر به ارتقاء و تعالی در این حوزه‌ها شود.

محمودی در ادامه عنوان کرد: در حوزه اجتماعی و فرهنگی، مرز‌ها صورت کیفی دارند و تقسیم‌بندی‌های منظم و واضح در این حوزه‌ها ممکن است کمی مشکل باشد چرا که تداخل‌هایی در این فضا وجود دارد. ولی در عین حال، تلاش می‌کنیم رویکرد برنامه محور را که از طرف نظام، مخصوصاً در تاکیدات رئیس‌جمهور و استانداران مورد توجه است، رعایت کنیم.

وی تصریح کرد: هدف این است که برنامه‌های کلان، مانند برنامه هفتم توسعه، در تمامی دستگاه‌ها و نهاد‌های عملیاتی به صورت منسجم اجرا شوند. چون برنامه‌ها می‌توانند به عنوان منابع اثرگذار و سرمایه‌های ارزشمند، در ارتقا شاخص‌ها و بهره‌وری کلان نقشی کلیدی ایفا کنند. بنابراین، در حوزه معاونت فرهنگی، اجتماعی و زیارت نیز، این رویکرد برنامه محور پیگیری می‌شود.

محمودی ابراز کرد: بحث دیگر، بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های اسناد بالادستی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و زیارت است. ساختار‌های تعریف شده در این اسناد باید در سطح استان‌ها فعال شوند. چه‌اینکه اگر این اسناد فعال شده و ساز و کار عملیاتی برای آنها تعریف گردد، می‌تواند منابع و امکانات لازم به استان‌ها هدایت شود.

وی اشاره کرد کرد: در غیر این صورت، ممکن است نتوانیم از این ظرفیت‌ها بهره‌مند شویم. برای مثال، در حوزه فرهنگی، نقشه مهندسی فرهنگی کشور باید برش استانی داشته باشد. هرچند در گذشته به علت کم‌کاری، این برش‌ها محقق نشد، اما اکنون با پیگیری‌های آقای بهنام‌جو استاندار قم، بستری فراهم شده است که این امر به زودی عملیاتی گردد و ما بتوانیم از این منابع بهره‌مند شویم.

سرپرست معاونت اجتماعی، فرهنگی و زیارت استانداری قم با اشاره به اینکه برنامه هفتم توسعه نیز باید پیامد و استمرار داشته باشد و ما بتوانیم این برنامه را در استان‌ها پیاده‌سازی کنیم، اظهار کرد: ستاد برنامه‌ریزی، به دستور استاندار و زیر نظر ایشان، فعال شده و برنامه‌های هر دستگاه اجرایی ارائه شده است. هدف این است که با نگاه مسئله‌محور، علاوه بر انجام فعالیت‌های روتین، مسائلی در سطح کلان و استانی شناسایی و حل شوند.

محمودی از رویکردی که اخیرا مورد توجه قرار گرفته خبر داد و گفت: یکی بحث تفویض اختیاری که از سوی رئیس جمهور به استانداران محترم تفویض شده است. این ظرفیت بسیار ارزشمند و کلیدی است، زیرا آنها در سطح استان‌ها اختیار دارند و می‌توانند تمرکز مجزا و مستقل داشته باشند. این تمرکز، می‌تواند تسهیلگری امور، افزایش بهره‌وری، عدالت در توزیع منابع، و بررسی و حل مسائل هر استان را متناسب با شرایط و زیست‌بوم خودش، به همراه داشته باشد.

وی ادامه داد: در ادامه این تفویض، یک دستورالعمل از سوی وزیر کشور تحت عنوان «محله‌محوری» ابلاغ شده است. اگر قرار است مردم‌محوری و امور محلی به شکل واقعی و مؤثر تحقق یابد، بی‌شک باید سازوکار‌های اجرایی آن نیز متناسب با همین شرایط طراحی و پیاده‌سازی شوند. باید در هر محله، ساختاری فعال و مؤثر ایجاد شود.

محمودی افزود: ساختاری مانند مساجد، مدارس، خانه‌های فرهنگی و هنری که نقش محوری در شناسایی مسائل، نیازسنجی و تعیین روش‌های اقدام ایفا کنند. این نکته‌ای است که باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد و در عمل به آن اهتمام ورزیم.

سرپرست معاونت فرهنگی اجتماعی و زیارت استانداری قم ضمن بیان این موضوع که ایجاد فرصت‌ها و استفاده بهینه از امکانات و ظرفیت‌های موجود، یکی از اصول مهم در سیاست‌های کلان و برنامه‌های ما در حوزه معاونت اجتماعی، فرهنگی و زیارت است، بیان کرد: در کشور ساختاری تحت عنوان «کارگروه ملی زیارت» تشکیل شده است که عمدتاً بر مسائل مشهد مقدس و حرم رضوی تمرکز دارد. اما باید این کارگروه سعه و سهم هر استان را در ظرفیت‌های زیارتی نیز پوشش می‌داد. مطالعه و بررسی‌های ما نشان داده است که قم هنوز سهم مناسب و مطلوبی در بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها ندارد، هرچند در کنار این موضوع، استاندار قم در این عرصه تحولات اساسی ایجاد کرده است.

وی افزود: با عنایت به تلاش‌های صورت‌گرفته، کارگروه ملی زیارت که در هفته‌های اخیر با ایده‌پردازی‌های استاندار قم، در حال ارتقاء و سطح‌دهی است، در حال شکل‌گیری مجدد و تبدیل به شورای عالی زیارت است. این تحول، فرصت بزرگی ایجاد می‌کند که با توجه به تایید رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی زیارت، قابلیت‌های قابل توجهی در حوزه زیارت به وجود آید. پیش‌رو بودن برگزاری اولین نشست کارگروه در استان قم، در صورت برطرف شدن بعضی از موانع، امری قطعی است. در حال حاضر، این جلسه در مرداد یا شهریور امسال برگزار می‌شود و من معتقدم که نتایج و دستاورد‌های ارزشمندی در پی خواهد داشت.

محمودی همچنین در ادامه این نشست در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر ارائه گزارش عملکرد بیان کرد: برای ارزیابی و ارائه گزارش در مورد عملکرد این معاونت نیازمند گذر زمان مشخصی هستیم و پس از آن، بر اساس رویکرد مدیریتی، علاوه بر اصلاح ساختار‌های مدیریتی، گزارشی جامع درباره فعالیت‌ها و پیشرفت‌های انجام شده ارائه خواهیم داد.

وی تأکید کرد: در این معاونت مدیر عنوان‌دار یا ابلاغ‌دار نداریم، اما خلاء مدیریتی نیز وجود ندارد و مدیریت حوزه فرهنگی، اجتماعی و زیارت در قالب نقش‌های مشخص و اهدایی انجام می‌پذیرد، هرچند قانونی مبنی بر ابلاغ رسمی آن صادر نشده است که پس از تصویب نهایی اطلاع‌رسانی خواهد شد.

محمودی افزود: آنچه از زمان انتصاب، از اسفندماه تاکنون انجام داده‌ام، برپایی ستاد تسهیلات زائران بوده است. با توجه به حجم بالای زائرانی که در مراکز اقامتی استان حضور یافته‌اند، نیاز به مدیریت و سازماندهی خاصی داشت که به بهترین شکل انجام شد و برنامه‌های فرهنگی متنوعی در حرم مطهر بانوی کرامت و مسجد مقدس جمکران برگزار شد. همچنین، استقبال و بدرقه مناسبی از زائران قم صورت گرفت و در ایام ماه مبارک رمضان، دهه کرامت و دهه ولایت و امامت، خدمات مذهبی و فرهنگی مطلوبی در اختیار آنان قرار گرفت.

وی با اشاره به شروع فعالیت مشاوران در مساجد استان، و همکاری با استانداری و سپاه قم گفت: در بخش اجتماعی، ارائه خدمات مشاوره روان‌شناختی در قالب طرح‌های ترویج فرهنگ و کاهش هزینه‌های مشاوره عمومی در مساجد آغاز شده است.

سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و زیارت استان قم ادامه داد: بر اساس این طرح، ۲۱۰ مسجد در ۲ سطح و با حضور مستمر مشاوران و متخصصان، خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهند که تاکنون ۷۰ مسجد در این عرصه فعال شدند.

محمودی تصریح کرد: برای ترویج امور فرهنگی، اجتماعی و زیارت در میان مردم، نیازمند توسعه زیرساخت‌ها و فعال‌سازی ساختار‌های واسطه‌ای مانند مساجد هستیم و باید در این حوزه به شکل جدی فعالیت کنیم.

وی افزود: ساختن فرصت‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌های موجود، در اولویت سیاست‌های کلان معاونت قرار دارد. همچنین، کارگروه ملی زیارت که به ریاست رئیس‌جمهور تشکیل شده، با ایده‌پردازی استانداری قم به شورای عالی زیارت تبدیل خواهد شد و در این راه، با هماهنگی‌های انجام‌شده، این شورا در قم برگزار می‌گردد.

سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و زیارت استان قم ضمن اشاره به تشکیل ۲۰ کمیته تخصصی برای برنامه‌های اربعین حسینی، عنوان کرد: سه محور اصلی فعالیت‌های این ستاد در استان قم شامل پیاده‌روی زائران از قم، مواکب نصب‌شده در مسیر پیاده‌روی و زائرانی که مسیر قم را برای عبور به سمت کربلا انتخاب می‌کنند، قرار دارد.

محمودی گفت: تسهیلات لازم برای اسکان موقت زائران اربعین فراهم شده و حمل و نقل وسایل مواکب در این ایام تدارک دیده شده است. همچنین، پیش‌بینی‌های مربوط به برگزاری باشکوه پیاده‌روی اربعین انجام شده است. پیاده‌روی مخصوص جاماندگان اربعین در استان قم و مسیر بلوار پیامبر اعظم (ص) نیز در برنامه قرار دارد.

وی رویکرد محله‌محوری در مقابله با آسیب‌های اجتماعی را اولویت خود دانست و افزود: تاکنون ۳۰ منطقه بحرانی در کشور شناسایی شده است که منطقه ۲ قم در این فرآیند باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در همین راستا، قرارگاه فرهنگی، آموزشی، تفریحی و دینی در آن منطقه راه‌اندازی شده است.