عید قربان مقدم داشتن وظیفه بر غریزه را به ما یاد می‌دهد
گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، مجید جعفری مقدم؛ عید قربان روز اثبات عشق و تسلیم است روزی که انسان در برابر معشوق، هیچ بودن همه چیز را پذیرفته و خود و همه چیزش را فدای او می کند،امروز باید معلوم شود که عشق و ایمان ما، در چه مرتبه ای و آروزی وصل در چه حدی است و تا چه اندازه ای به تعبد و تسلیم دست یافته ایم.
عید قربان عید رهایی از تعلقات، سرسپردگی و بندگی به درگاه احدیت و زاییده شدن انسانی نو از پس آن منیتهای هوی و هوس است؛ امروز با سربریدن قربانی، تمام هواها را سر بریده و از هر آنچه غیر خداست می‌بُریم و چشم امید و طمع، از غیر او می بندیم.
عید قربان عید بر آمدن انسانی نو از خاکسترهای خویشتن خویش و نزدیک شدن دل هایی است که به قرب الهی رسیده اند، عید برآمدن روزی نو و انسانی نو است.
قربانی رمز فداکاری و از خودگذشتگی و دادن جان در راه محبوب و حد نهایی تسلیم در برابر معبود است یعنی همچنان که خون این قربانی را در راه تو ای خالق یکتا بی دریغ می ریزم حاضرم بدون هرگونه تعقل در راه دفاع از حریم دین و اجرای فرامین آسمانی تو از جان خود نیز بگذرم و خون خود را تقدیم پیشگاه اقدست نمایم.
امام صادق(ع) در پاسخ پرسشی، در مورد فلسفه قربانی فرمودند: «با اولین قطره ای که از خون قربانی بر زمین می چکد، صاحب آن قربانی آمرزیده می‌شود، و این بدان جهت است که معلوم شود که چه کسی بدون چون و چرا و از سر عشق و تسلیم، اطاعت می کند. خدا فرموده است: از گوشت و خون قربانی به خدا نمی رسد، بلکه آنچه به حساب خدا در می آید، تقوای شماست. بنگر که چگونه قربانی هابیل پذیرفته و از آنِ قابیل مردود شد؟»
زمانی که حیوانی در روز عید قربان در وادی منا به دست حجاج مسلمان ذبح می شود و نغمه روحانی «بسم الله وجهت وجهی للذی فطر السموات والارض» طنین در فضای قربانگاه می افکند خاطره اعجاب انگیز و الهام بخش دو عبد موحد و دو بنده با اخلاص خدا ابراهیم و اسماعیل را در دل ها زنده می سازد.
عید قربان روز حج اکبر است
سید قطب در تفسیر فی ظلال القرآن می گوید:«...و یوم الحج الاکبر اختلف الروایات فی تحدیده،: اَهُوَ یوم عرفه ام یوم النحر؟ و الاصَح انه یوم النحر؛ در روایات در تعریف روز حج اکبر و اینکه آیا روز عرفه است یا روز عید قربان، اختلاف نظر وجود دارد، لیکن صحیح‌ترین قول آن است که روز عید قربان باشد.» و ابن کثیر نیز در تفسیرش می‌گوید:«یوم الحج الاکبر روز عید قربان است که برترین و بزرگترین روزهای انجام مناسک حج است.»
در روایت دیگری آمده است که: پیامبر(ص) بر شتر مادّه قرمز رنگی سوار شده و فرمودند: « اَتَدْروُنَ اَیُّ یوم یَوْمُکُمُ؟؛آیا می دانید امروز چه روزی است؟ قالوا: یوم النحر؛ گفتند روز عید قربان است.
آنگاه فرمودند: صَدَقْتم یومُ الحج الاکبر؛ راست گفتید: روز حج اکبر است.»
به حضرت ابراهیم(ع) وحی شد که در روز دهم ماه ذی الحجه باید برای رضایت خداوند، فرزندت «اسماعیل» را به منا در نزدیکیِ مکّه برده و قربانی کنی، امتحانی بسیار بزرگ بود که پدر و پسر از آن سربلند بیرون آمدند.
حضرت ابراهیم(ع) با وجود علاقه شدید به فرزندش، او را به منا برد و دست و پای وی را بست و تصمیم گرفت که به فرمان خداوند، او را قربانی کند، اما به خواست خدا، چاقو گلوی اسماعیل را نبرید و از سوی خداوند فرمان رسیدکه: «ای ابراهیم! تو از آزمایش الهی سربلند بیرون آمدی، اکنون فرزندت را رها کن و به جای اسماعیل این گوسفند را که برایت هدیه فرستادیم، قربانی کن».
این روز را «عید الاضحی» یا «عید قربان» مینامند و اکنون قرنهاست که مسلمانان با اقتدا به آن حضرت، در حج و غیر حج، و در منا و غیر منا، شتر و گاو و بز و گوسفند قربانی کرده و در راه خدا انفاق مینمایند.