اربعین حسینی فرصتی برای اعلام همبستگی با عاشورا

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ اگرچه حادثه عاشورا دلخراش‌ترین و غمبارترین حادثه‌اى است که در طول تاریخ، قلب شیعیان و دوست داران خاندان عصمت و طهارت را جریحه دار ساخته و جا داشت تمامى وقایع آن بدون هیچ کم و کاستى در کتاب‌هاى تاریخ نقل شود، امّا متاسفانه از آنجا که هم در زمان وقوع حادثه عاشورا و هم پس از آن شیعیان على‌بن‌ابى‌طالب و فرزندان معصومش(ع) تحت بیشترین فشارها و آزارها بوده، سخت ترین شکنجه‌ها و تحریم‌ها را متحمّل شده و عملا در حاشیه قرار گرفته بودند، هیچ‌گاه امکان ضبط و نقل وقایع غمبار عاشورا و آنچه بر خاندان مکرم سید الشهداء گذشت، پدید نیامد.

ورود خاندان مکرم سیدالشهداء به کربلا در راه بازگشت از شام به مدینه در روز اربعین و الحاق سر مقدس اباعبدالله الحسین(ع) به پیکر مطهرش در آن روز، یکى دیگر از وقایع مبهم واقعه عاشورا و حوادث پس از آن است.

اربعین حسینی از نگاه تاریخ

مشهور است که امام سجاد(ع) به همراه اهل بیت سیدالشهداء(ع) در راه بازگشت از شام، به کربلا رفته و در روز اربعین موفق به زیارت قبر مطهر حسین ابن على(ع) و اصحاب باوفایش شدند و پس از سه روز عزادارى و اقامه ماتم به مدینه بازگشتند و زین العابدین(ع) سر مطهر پدر را در آن روز به بدن شریفش ملحق نمود.

اما با وجود این از دیرباز در میان محققان و صاحبنظران درباره رسیدن کاروان اسرا در اربعین اول به کربلا اختلاف نظر بوده است.

برخى آن را تایید کرده، شواهد تاریخى بر آن اقامه مى کنند و برخى دیگر، حضور خاندان سید الشهداء(علیه السلام) را در اربعین اول انکار کرده تحقق آن را امکان پذیر ندانسته یا محقق شده نمى‌دانند.

مدت زندانى بودن اهل بیت سیدالشهداء(ع) در کوفه و زمان حرکت آنان به سوى شام، مسیر کاروان اسرا از کوفه تا شام، زمان صرف شده براى رسیدن به شام، مدت زمان اقامت اهل بیت امام در شام و مسیر بازگشت از شام به مدینه و بررسى احتمال عزیمت آن کاروان به کربلا و رسیدن به آنجا در اربعین اول از جمله مسائلی است که باید در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد.

در هر صورت اهل بیت(ع) در اربعین اول در کربلا حضور یافته‌اند و سه روز در آنجا به اقامه عزا پرداخته‌اند و سپس به طرف مدینه حرکت کرده‌اند، ولی در اینکه جابربن‌عبدالله انصاری در اربعین اول شهدای کربلا در کربلا حضور داشته جای تردید نیست و مورخین شیعه و سنی آن را نقل کرده‌اند.

اولین زائران سیدالشهدا (ع) در اربعین حسینی

جابر بن عبدالله انصاری و عطیه عوفی شناخته شده و در واقع این دو زائر حسینی نقش مهمی در برپایی قیام هایی داشتند که در دفاع از نهضت کربلا به وسیله توابین و دیگران شکل گرفت.

جابر و عطیه که هر دو از بزرگان شیعه بودند، پس از شهادت امام حسین(علیه السلام) در نخستین اربعین به زیارت کربلا آمدند. جابر بن عبدالله انصاری در واقع فرستاده رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به شمار می آمد؛ چون پیامبر به وی وصیت کرده بود «ای جابر، قبر فرزندم حسین را زیارت کن. چون ثواب زیارتش با ثواب صد حج برابر است.»

جابر بعد از شهادت امام حسین(علیه السلام) و یارانش از این فاجعه تاریخی آگاه شده، با چشمان نابینا و دلی روشن و ضمیری پاک راه کوفه پیش گرفت و خود را به دست پرورده مکتب علوی یعنی عطیه عوفی رساند.

این دو بزرگمرد چهل روز بعد از واقعه عاشورا و شهادت امام حسین(علیه السلام) و اصحابش، در سرزمین مقدس کربلا حضور یافتند و این افتخار را به دست آوردند که از نخستین زائران حرم حسینی شوند و آنچه به زیارت اربعین جلوه ای خاص از شهامت و شجاعت می دهد، حرکت قهرمانانه این دو زائر در آن موقعیت حساس است؛ زیرا بعد از شهادت امام حسین(علیه السلام) یزید کسی را مانع ظلم و فساد خود نمی دید و تمام سعی خودش را به کار برد تا با خفه کردن صدای هر مخالفی، قیام عاشورا را امری عادی و غیرالهی جلوه دهد.

بدین سبب، نگرش جامعه به نهضت امام حسین(علیه السلام) در ابتدا نگرشی همراه با بی تفاوتی و گاه اعتراض آمیز بود.

در آن موقعیت، حرکت جابر از مدینه و عطیه از کوفه برای زیارت سیدالشهدا(علیه السلام) تاییدی بر قیام آن حضرت بود و این حرکت انقلابی به شعله ور شدن نهضت حسینی و افشای جنایات دژخیمان بنی امیه انجامید و عطیه و جابر از بنیانگذاران قیام هایی شدند که در دفاع از قیام کربلا بوسیله توابین و دیگران شکل گرفت.

اربعین حسینی فرصتی برای اعلام همبستگی با عاشورا

در ماه محرم سال 61(ه.ق) امام حسین (علیه‎السلام)، فرزندان، خویشان و یاران آن حضرت را کشتند و اسیران کربلا را به کوفه و شام بردند و همین اسیران داغدیده، روز اربعین شهادت امام حسین (علیه‎السلام) و یارانش، به کربلا رسیدند و همه مصائب روز عاشورا در آن روز تجدید شد و آن روز، روز سختی برای خاندان پیامبر بود واربعینْ حسینی فرصتی برای اعلام همبستگی با عاشورا شد.

دشمنان اسلام با به شهادت رساندن امام حسین (علیه‎السلام)، قصد نابود کردن دین اسلام را داشتند. دشمنان امام حسین(علیه‎السلام) تلاش کردند تا حادثه کربلا، به کلی فراموش شود و حتی کسانی را که برای زیارت امام حسین(علیه‎السلام) می‎آمدند، شکنجه می‎کردند و می‎کشتند.

در زمان متوکل عباسی، همه قبرهای کربلا را شخم زدند؛ مزرعه کردند و مردم را از آمدن برای زیارت قبر امام حسین (علیه‎السلام)، منع کردند و شیعیان هم برای مقابله با آنها از هر مناسبتی استفاده می‎کردند که یکی از این مناسبت‎ها، حادثه روز اربعین است.

جایگاه اربعین حسینی از دیدگاه مقام معظم رهبری

«درسى که اربعین به ما مى‏دهد، این است که باید یاد حقیقت و خاطره‏ شهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگهداشت. شما ببینید از اول انقلاب تا امروز، تبلیغات علیه انقلاب و امام و اسلام و این ملت، چه قدر پرحجم بوده است. چه تبلیغات و طوفانى که علیه جنگ به راه نیفتاد؛ جنگى که دفاع و حراست از اسلام و میهن و حیثیت و شرف مردم بود. ببینید دشمنان علیه شهداى عزیزى که جانشان - یعنى بزرگترین سرمایه‏شان - را برداشتند و رفتند در راه خدا نثار نمودند، چه کردند و مستقیم و غیرمستقیم، با رادیوها و روزنامه‏ها و مجله‏ها و کتابهایى که منتشر مى‏کردند، در ذهن آدمهاى ساده‏لوح در همه جاى دنیا، چه تلقینى توانستند بکنند.

حتّى افراد معدودى از آدمهاى ساده‏دل و جاهل و نیز انسان هاى موجّه و غیر موجّهى در کشور خودمان هم در آن فضاى ملتهب جنگ، گاهى حرفهایى مى‏زدند که ناشى از ندانستن و عدم احاطه به حقایق بود. همین چیزها بود که امام عزیز را برمى‏آشفت و وادار مى‏کرد که با آن فریاد ملکوتى ، حقایق را با صراحت بیان کند.

اگر در مقابل این تبلیغات، تبلیغات حق نبود و نباشد و اگر آگاهى ملت ایران و گویندگان و نویسندگان و هنرمندان، در خدمت حقیقتى که در این کشور وجود دارد، قرار نگیرد، دشمن در میدان تبلیغات غالب خواهد شد. میدان تبلیغات، میدان بسیار عظیم و خطرناکى است، البته اکثریت قاطع ملت و آحاد مردم ما به برکت آگاهىِ ناشى از انقلاب، در مقابل تبلیغات دشمن بیمه هستند و مصونیت پیدا کرده‏اند. از بس دشمن دروغ گفت و چیزهایى را که در مقابل چشم مردم بود، به عکس و واژگون نشان داد و منعکس کرد، اطمینان مردم ما نسبت به گفته‏ها و بافته‏ها و یاوه‏گوییهاى تبلیغات جهانى ، بکلى سلب شده است.

دستگاه ظالم جبار یزیدى با تبلیغات خود، حسین‏بن‏على(ع) را محکوم مى‏ساخت و وانمود مى‏کرد که حسین‏ بن‏ على(ع) کسى بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامى و براى دنیا قیام کرده است!! بعضى هم، این تبلیغات دروغ را باور مى‏کردند. بعد هم که حسین‏بن‏على(علیه‏السّلام)، با آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع، به وسیله‏ى دژخیمان در صحراى کربلا به شهادت رسید، آن را یک غلبه و فتح وانمود مى‏کردند! اما تبلیغات صحیح دستگاه امامت، تمام این بافته‏ها را عوض کرد. حق، این گونه است.» از بیانات آیت الله خامنه ای 29/ 06/ 68