پژوهشکده مجازی تربیت اسلامی بنیان؛ گامی در ترویج و توسعه اخلاق نبوی

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، تعلیم و تربیت؛ آنچه بسیار حائز اهمیت اسلام است و بارها و بارها بزرگان و علمای دین نیز در خصوص آن توصیه‌های زیادی کرده‌اند، در تعلیم و تربیت نیز باید هدف را به دقت شناخت تا از خطرات ناشی از عدم آگاهی نسبت به جهت، روش و ابزار برحذر بود، نکته قابل توجه دیگر، دقت در الهی بودن هدف است.

رهبر معظم انقلاب اسلامى در معنای تربیت بیان کردند: «تربیت به معنای رشد و نمو و حرکت هر شیء به سمت هدف و غایتی است که آن شیء کمال خود را باز می‌یابد.»

ایشان در دیدار مسئولان وزارت آموزش و پرورش و معاونان پرورشى استانهاى سراسر کشور لزوم تلاش جدى به منظور تربیت دینى نسل جوان و استفاده از روش هاى صحیح و کارآمد براى این هدف مهم را مورد تأکید قرار دادند و با اشاره به وجود زمینه تربیت دینى به برکت پیروزى انقلاب اسلامى و فراهم بودن امکانات فرمودند: «باید با استفاده از علماى فاضل، افراد برجسته، کتابهاى خوب و روش هاى علمى، براى رساندن صحیح و جذاب مفاهیم دینى به نسل جوان بهره گرفت».

اهمیت این امر به حدی بود که در بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از سازمان‌ها و نهاد‌ها با استفاده از ابزارهای گوناگون در راه ترویج تربیت اسلامی در جامعه قدم گذاشتند. در این بین می‌توان به مراکز تحقیقاتی و پژوهشی مراکز دانشگاهی و حوزوی نیز اشاره کرد.

در سال‌های اخیر رهبر معظم انقلاب نیز تاکیدات تربیتی و اخلاقی بسیاری داشته‌اند؛ اما اینکه به چه میزان این رهنمودها مورد توجه قرار گرفته باید سری به مراکزی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، بزنیم؛ در همین راستا به سراغ پژوهشکده مجازی تربیت اسلامی بنیان رفتیم پژوهشکده‌ای که یکسالی از زمان تاسیس آن می‌گذرد.

برای آشنایی بیشتر با فعالیت پژوهشکده تربیت اسلامی بنیان به گفت وگو با محمد احمد آبادی، معاون فناوری اطلاعات و کاظم فکری، معاون آموزشی پژوهشی این پژوهشکده نشستیم. محمد احمد آبادی که سابقه حضور در ریاست بسیج دانشجویی خراسان رضوی و معاونت بسیج اساتید استان را در کارنامه خود دارد به سوالات این خبرگزاری پاسخ می‌دهد.

خبرگزاری دانشجو: هدف از راه‌اندازی پژوهشکده های مجازی تربیت اسلامی را بیان کنید؟

احمدآبادی: پژوهشکده مجازی تربیت اسلامی بنیان در آبان ماه سال 90 در مشهد در راستای مطالبه گری منویات مقام معظم رهبری در عرصه تربیت اسلامی افتتاح شد.

این پژوهشکده به منظور یکپارچه سازی و انسجام بخشی توان علمی اقشار دانشور بسیج (اساتید، پزشکان، مهندسان، طلاب و دانشجویان، حقوقدانان، هنرمندان، فرهنگیان و دانش آموزان) جهت مشارکت فعال و مؤثر درعرصه نهضت نرم افزارهای تولید علم از طریق بهره گیری از بستر مجازی، پژوهشکده های تخصصی و موضوعی مجازی وابسته به سازمان بسیج مستضعفین راه اندازی شده که از جمله رسالت‌های آن می‌توان به شبکه سازی اقشار اندیش ورز مردم به عنوان سرمایه‌های اجتماعی در قالب اقشار اندیش‌ورز بسیج، گسترش فرهنگ و تفکر ناب بسیجی در عرصه‌های علمی و جهاد علمی، گسترش فعالیت‌های پژوهشی با نگرش در تحول علوم نظری بویژه علوم انسانی مبتنی بر آموزه‌های دینی با رویکرد اسلامی، برپایی کرسی‌ها و مناظرات علمی در حوزه‌های تخصصی تربیت اسلامی و تقویت بنیه علمی بسیجیان اندیش‌ورز جهت ایفای نقش پیشرو در موضوع تربیت اسلامی اشاره کرد.

 حوزه فعالیت این پژوهشکده در چه زمینه‌ای است؟

پژوهشکده مجازی تربیت اسلامی در راستای تحول در حوزه تربیت اسلامی در دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش و در زمینه علوم انسانی در رشته‌های علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه شناسی تربیتی، هنر و تربیت، اقتصاد و تربیت، علوم سیاسی و تربیت، عرفان و تربیت، فقه تربیتی، اخلاق در اقشار (دانش آموزان، فرهنگیان، دانشجویان، اساتید، مهندسان، حقوقدانان، پزشکان، طلاب و هنرمندان) با نگاه تربیت اسلامی فعالیت می‌کند.

 عرصه‌های فعالیت پژوهشکده تربیت اسلامی بنیان در چه زمینه‌های است و تاکنون چه دستاوردهایی داشته است؟

 پژوهشکده تربیت اسلامی بنیان در سه عرصه آموزشی و پژوهشی، فرهنگی و فناوری اطلاعات اقداماتی را انجام داده است که در عرصه پژوهشی می‌توان برگزاری 37 جلسه شورای پژوهش، راه اندازی چهار مرکز تحقیقاتی، برگزاری 10 کرسی آزاد اندیشی از ابتدای سال تاکنون با حضور اساتید و پژوهشگران، دیدار با 80 شخصیت حقیقی و حقوقی از بزرگان و علما جامعه و انتشار اولین نشریه الکترونیکی سبک زندگی را برشمرد.

همچنین شناسایی پایان نامه‌های حوزوی و دانشگاهی در موضوع تربیت اسلامی، شناسایی سایت‌های تربیت اسلامی، شناسایی مجلات، نشریات و فصلنامه‌های تربیت اسلامی و پروژه کتاب شناسی تحلیلی و توصیفی تربیت اسلامی از دیگر اقدامات این پژوهشکده است.

خبرگزاری دانشجو: تاکنون چند مرکز تحقیقاتی در این پژوهشکده تشکیل شده؟ و این مراکز چه اقداماتی انجام می‌دهد؟

تاکنون چهار مرکز تحقیقاتی با عناوین حوزوی مکتب، مرکز تحقیقاتی فرهنگ و دفاع مقدس- ایثار، مرکز تحقیقاتی دانشگاهی دانش و مرکز تحقیقاتی اندیشه راه اندازی شده که 11 گروه زیر مجموعه این مراکز شامل گروه اخلاق و تربیت، روانشناسی و تربیت، حقوق و تربیت، جامعه شناسی و تربیت، فقه و تربیت، هنر و تربیت، فلسفه و تربیت، اخلاق و تربیت در اقشار بسیج، عرفان و تربیت، اقتصاد و تربیت و ادبیات و تربیت می‌باشد.

همچنین درصدیم 40 پژوهشکده تربیت اسلامی دیگر در سراسر کشور راه‌اندازی کنیم که تاکنون 17 پژوهشکده آن ایجاد شده است.

اقدامات مرکز تحقیقات حوزوی حکمت چیست؟
 

این مرکز تحقیقات با حضور اندیش ورزان حوزوی تشکیل شده است که فعالیت‌هایی مانند تهیه 82 مقاله علمی در موضوع تربیت فرزند از منظر اسلام، ویژه نامه سیره رفتاری و تربیتی حضرت زهرا(س)، تاسیس کتابخانه دیجیتالی در مرحله اول، انجام کارهای پژوهشی با موضوع تحول در علوم انسانی را انجام داده است.

اقدامات مرکز تحقیقات دانشگاهی دانش در چه زمینه ای است؟

این مرکز تحقیقاتی با حضور اندیش ورزان دانشگاهی در دانشگاه فردوسی مشهد در زمینه شناسایی و معرفی نشریات حوزه تربیت دینی و اسلامی براساس تفکیک موضوعی نام دانشگاه، مدیریت دانش تولید ادبیات جهاد علمی، کمک به تحول در علوم انسانی، تقویت بنیه علمی بسیجیان برگزاری کارگاه‌های آموزشی، طرح تدوین پایان نامه‌های تربیت دینی و اسلامی و کمک به تولید ایده، فکر و شکستن مرزهای دانش برای رسیدن به جنبش نرم افزاری و تولید علم اقداماتی را انجام داده است.

همچنین مرکز تحقیقاتی فرهنگ و دفاع مقدس بیشتر فعالیت‌هایش در زمینه بررسی سیره و روش شهدا، ایثارگران و بسیجیان است و مرکز تحقیقاتی اندیشه نیز در زمینه برگزاری نشست‌های تخصصی، کرسی‌های نقد و مناظره فعالیت می‌کند و همچنین برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی و پروژه‌ها زیر نظر این مراکز تحقیقاتی است.

در خصوص فعالیت‌های واحد فناوری اطلاعات این پژوهشکده و بانک اطلاعاتی آن توضیح دهید؟

این معاونت با سه پایگاه اینترنتی فعالیت می‌کند که شامل پرتال، سایت و وبلاگ پژوهشکده می‌باشد که طراحی نرم افزار تخصصی و انحصاری پژوهشکده از مهمترین برنامه‌های این معاونت است.

همچنین می‌توان به بانک اطلاعات شامل بخش کتاب شناسی تربیت اسلامی با معرفی 23 هزار کتاب تربیتی، شناسایی 6136 نفر از اندیش‌مندان اسلامی در حوزه تربیت، مقالات تربیت اسلامی، فصل نامه و مجلات و نشریات تربیت اسلامی و پایان نامه‌های حوزوی و دانشگاهی اشاره کرد.

هسته اولیه این پژوهشکده از چه کسانی تشکیل شده و چه وظایفی را برعهده دارند؟

این پژوهشکده از یک شورای سیاست‌گذاری و پژوهشی که دارای 20 عضو از پژوهشگران و اساتید حوزه و دانشگاه و فرهنگیان هستند تشکیل شده است، این اعضا در گام اول براساس یک استراتژی که الان چه داریم توانسته است شش پروژه در زمینه تربیت اسلامی تعریف کنند که این پروژه‌ها بنا به تناسب به مراکز آموزش عالی و حوزه سپرده شده است.

تعداد اعضا این پژوهشکده و نحوه ارتباط با اعضا در محافل دانشگاهی و حوزوی به چه شکلی است؟

هم اکنون در پژوهشکده بنیان دو استاد تمام، پنج دانشیار، 43 استادیار، 150 مربی، بیش از 200 دانشجو، 50 طلبه، 10 استاد برجسته حوزه و 190 استاد حوزه عضو هستند؛ البته چون این پژوهشکده مربوط به سازمان بسیج مستضعفین است ما قیدی برای پذیرش سایر محققان آزاد و فعالان امور تربیتی قائل نشده‌ایم و همه این افراد می‌توانند با این پژوهشکده در ارتباط باشند.

ما برای ارتباط و تعامل با اعضای این پژوهشکده و بخصوص دانشجویان و طلاب و سایر محققان این عرصه از طریق فراخوان و یا درخواست مقاله برای نشریات، سایت و همایش، دعوت به جلسات تخصصی- شورای پژوهشی، دعوت به نشست‌های نظریه پردازی، مشارکت اعضا در اجرای پروژه‌های تحقیقاتی، ارتباط از طریق پست الکترونیک و جذب و تشکیل پرونده عضویت به صورت حضوری و یا مجازی اقدام می کنیم.

محدودیت‌ها و مشکلات این پژوهشکده را بیان کنید؟

متاسفانه اساسنامه مصوب پژوهشکده و ساختار تشکیلاتی و سازمان نیروی انسانی و امکاناتی آن تاکنون ابلاغ نشده است و همچنین ما به دنبال موافقت قطعی با پژوهشکده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستیم که تاکنون جوابی دریافت نشده است.

آیا تاکنون با مراکز پژوهشی تربیتی خارج از کشور ارتباط داشته‌اید؟

هم اکنون به صورت موردی برخی از پژوهشگران از کشورهای آسیای میانه با ما در ارتباط هستند؛ اما ما در فاز اول در سال جاری اندیشمندان داخل کشور و در فاز دوم در سال آینده تعامل با جهان اسلام را مدنظر قرار داده‌ایم که در چشم انداز پنج ساله این مهم مورد توجه قرار گرفته است.

در کنار این پژوهشکده مجازی یک پژوهشکده حقیقی نیز جهت تولید محتوا فعالیت می‌کند.

برای جلوگیری از موازی کاری باسایر مراکزی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، چه تدابیری اندیشیده‌اید؟

ما هم اکنون با سایت‌ها و مراکزی که در زمینه تربیت اسلامی مشغول به فعالیت هستند در دو سطح کار می‌کنیم؛ اما شناسایی کامل آنها در قالب یک پروژه تعریف شده است که تا پایان سال این امر نتیجه می‌دهد.

ماموریت ما مدیریت بر دانش است و تلاش نداریم در پژوهشکده چیز نوع اختراع کنیم؛ بلکه فعالیت‌هایی که به صورت جزیره‌ای انجام می‌شود را در یک راستا و جهت قرار می‌دهیم.

ما در دو فاز مدیریت و تولید دانش فعالیت می‌کنیم و با علم براینکه تاکنون کارهای خوبی در عرصه تربیت اسلامی صورت پذیرفته با شناسایی خلاهای موجود به دنبال رفع آنها هستیم.

چشم انداز پژوهشکده تربیت اسلامی بنیان را بیان کنید؟

چشم انداز پژوهشکده مجازی تربیت اسلامی- بنیان موارد زیر را شامل می‌شود.

1. پر جاذبه ترین سایت علمی در حوزه علوم انسانی با رویکرد تربیتی به منظور جذب مخاطبان از اقصی نقاط دنیا
2. پیشگام در نهضت نرم افزاری تولید علم، با رویکرد تحول در علوم انسانی با جذب پژوهشگران متخصص و متعهد و خلاق و نوآور و احیاگر قالب هایی که فاقد کارایی لازمند.
3. ایفای نقش بی بدیل یا کم نظیر در اتحاد و یکپارچه سازی صاحبنظران علوم تربیتی در ادیان الهی
4. پیشتاز در بازنگری در مبانی علوم انسانی با تاکید بر علوم تربیتی، همچنین زمینه سازی برای دریافت سیل اندیشه ها و طرح های نخبگان
5. احیاگر سیره عملی تربیتی انبیاء، ائمه، اندیشمندان الهی، اسلامی و انسانی به طرق مختلف از طریق کتب، مقالات، مجلات و ...
6. ارتقای فرهنگ نوع دوستی، عدالتخواهی و دیگر فضائل اخلاقی در جامعه به منظور رسیدن به تمدن ایده آل بشری
7. کمک به روند غنی سازی محتوای تربیتی دروس دانشگاهی و حوزوی با رویکرد اسلام انقلابی و ناب محمدی
8. نمونه در حوزه تربیت نخبگان، با رویکرد چهره ماندگار اخلاقی بر پایه بهره گیری از طرح های نوین
9. جایگاه اول در آماده سازی جامعه، بویژه جوانان در ایفای نقش کلیدی نهضت مهدویت با تشکیل تیم های راهبر ملی و فراملی
10. تاثیر گذاری چشمگیر در رشد علمی، اندیشمندان و مربیان تربیتی مراکز تربیتی داخل و خارج
11. ایجاد تحول محتوایی در علوم تربیتی با تاکید بر نظام زیباشناسی در قالب و محتوا
12. برخوردار از مدیریت تربیتی الگو و اسوه کارکردگرا با بهره مندسازی جوامع از سه اثر بزرگ و بی نظیر، قرآن، تورات، انجیل
13 - ممتاز در معرفی الگوی تربیتی به جوامع بشری به منظور ترویج و توسعه اخلاق نبوی
14. برخوردار از ظرفیت ها و فرصت های لازم و بهینه به منظور تحقق منویات رهبری با تاکید بر علوم تربیتی، از جمله کرسی های آزاد اندیشی و نظریه پردازی.