به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، مراسم نقد و بررسی کتاب «گرگ سالی» مرحوم امیرحسین فردی با حضور علیرضا قزوه، مدیر مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری؛ موسی بیدج، محمدکاظم مزینانی، ابراهیم زاهدی مطلق، راضیه تجار، محمد ناصری، حسین فتاحی، خسروباباخانی و خانواده زنده یاد امیرحسین فردی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم صادق کرمیار با بیان اینکه زیاد با مرحوم فردی ارتباط نداشتم، گفت: ولی با وی احساس نزدیکی می کردم. زیاد به مسجد جواد الائمه می رفتم و از این طریق با مدیریت فردی آشنایی داشتم؛ مدیریت فرهنگی وی بسیار تاثیرگذار بود، به گونه ای که می توانستیم معنای مدیریت فرهنگی را در منش و رفتار مرحوم فردی مشاهده کنیم.
وی در همین زمینه افزود: مرحوم فردی آرام و پیوسته کار فرهنگی انجام می داد؛ وی به صورت غیرمستقیم و مستقیم بر جوانان تاثیر می گذاشت؛ در واقع فردی مقدمه فرهنگی را به خوبی دریافت کرده بود.
نویسنده کشورمان با بیان اینکه مرحوم فردی به دور از جنجال حرکت می کرد، خاطرنشان کرد: همین مسئله باعث تاثیرگذاری فردی در حوزه فرهنگ شده است؛ در واقع فرهنگ از بالا به پایین شکل نمی گیرد، بلکه این حوزه همیشه از پایین به بالاست.
در ادامه مراسم تجار درباره شخصیت پردازی «گرگ سالی» گفت: این کتاب در حقیقت رمان واقعیت گرا است که در آن رگه هایی از نماد نیز به چشم می خورد؛ نویسنده به کمک رویدادها شخصیت داستان را برای مخاطب کامل می کند که این اتفاق در این کتاب افتاده است؛ نویسنده امروزی در داستان خود اجازه می دهد که شخصیت در رویارویی با واقعیت ها شکل بگیرد. شخصیت اصلی این داستان اسماعیل است؛ این شخصیت به گونه ای به تصویر کشیده شده که اگر جلد اول این کتاب یعنی «اسماعیل» را هم نخوانیم می توانیم به خوبی آن را درک کنیم.
وی ادامه داد: در طول داستان می بینیم که نویسنده زاویه دید خود را به اسماعیل محدود کرده است و مخاطب تمام جزئیات داستان را از دید اسماعیل می نگرد.
این نویسنده کشورمان درباره ماندگارترین شخصیت «گرگ سالی» افزود: شخصیت اسماعیل، شخصیتی است که قطعاً در یاد مخاطبان خواهد ماند؛ علاوه بر آن شخصیت های آنا و سونا نیز ماندگار هستند. سونا در واقع زنی است که می خواهد متفاوت باشد با این حال سرنوشت این زن در این کتاب نامعلوم باقی می ماند، به نظرم اگر سه گانه این کتاب نوشته می شد، قطعاً سرنوشت بسیاری از شخصیت ها مشخص می گشت.
تجار با بیان اینکه زمانی که این رمان را می خواندم به یاد اثر بالزاک افتادم، اظهار داشت: با وجود اینکه روستاهای توصیف شده در کتاب را ندیده بودم، آن روستا برای من لذتی ایجاد کرد، به طوری که احساس کردم طبیعت روستا و مردمانش زنده است. نویسنده خیلی خوب توانسته لحظه پردازی کند و حس جاری نماید، نویسنده به درون و پیچیدگی ها و لایه های ذهنی شخصیت نمی رود، ولی دریافت های او از طریق نگاه اطرافش حتی وقتی سبلان آن بالا نشسته و مغرور به بالا نگاه می کند، محسوس است و باید دست مریزاد گفت.
در ادامه محمدکاظم مزینانی درباره مولفه های انقلابی بودن این کتاب گفت: مرحوم فردی در رمان نویسی به راه های مخاطره آمیز نزدیک نمی شد؛ در واقع فردی احساساتش را مانند گله های گوسفند هر جایی که می خواست به چرا می برد.
وی ادامه داد: مرحوم فردی به ترکی فکر می کرد، ولی به زبان فارسی می نوشت و این موضوع برای من بسیار عجیب بود. زمانی که رمان «گرگ سالی» را خواندم متوجه شدم که وی بشدت ترکی فکر می کند و با این حال در زبان و نثر، ادبیات فارسی را رعایت می نماید.
این شاعر کشورمان با بیان اینکه در فردی یک نوع محافظه کاری وجود داشت، افزود: وی در آثارش به جزئیات بسیار توجه می کرد، به طوری که این مقدار توجه به جزئیات و محافظه کاری در بعضی اوقات حوصله افراد را سر می برد. در گرگ سالی نیز می بینیم که شخصیت اول داستان یعنی اسماعیل گاهی تا مدت ها بیکار می نشست و این موضوع از حوصله مخاطب خارج است.
مزینانی با بیان اینکه در آثار فردی حس نوستالوژی وجود دارد، ادامه داد: در واقع فردی در آثارش از منظر یک انسان شهری به روستا نگاه نمی کند، بلکه از دید آدمی به روستا می نگرد که مدت هاست در روستا زندگی می کند. مرحوم فردی به دنبال شهود نبوده و هیچ وقت در زندگی خود به دنبال تنوع نرفته است.
وی افزود: فردی در آثارش به دنبال داستان مدرن و پست مدرن نیست و نسبتی با شخصیت های مدرن ندارد؛ در واقع وی به غول های ادبی قرن 19 نزدیک تر است و اصلاً وارد فضای جدید و مدرن در حوزه ادبیات نشده است.
این شاعر کشورمان اضافه کرد: فردی با واقعیت هایی که در خارج از وجودش می گذشت، کاری نداشت و می خواست مخاطب با خواندن آثارش به حقیقت ازلی نزدیک شود؛ وی از کل به جز وارد می شد نه از جز به کل؛ زیرا وی می دانست که اگر از جز به کل برسد در حقیقت به همه خواسته های انسان می رسد به جز حقیقت خدا و واقعیت. فردی آگاهانه می نوشت، در حالی که اگر می خواست، به راحتی می توانست چارچوب ها را بکشند.
در ادامه زاهدی مطلق گفت: در حوزه شعر شاعرانی که به بحث های نو می پردازند به جایی رسیدند که اعلام کردند دوره غزل تمام شده است؛ به نظرم همان اندازه که این موضوع جایی در حوزه شعر ندارد در حوزه داستان نویسی نیز همچنان پرداختن به شکل روایی ادامه دارد، ولی پرداختن به این قالب داستان نیاز به شجاعت دارد.
وی ادامه داد: حوزه ادبیات، حوزه ای است که هر فردی باید صندلی خود را پیدا کرده و یا صندلی ای برای خود بسازد و فردی در اولین آثار خود نشان داد که قدرت توصیف بالایی دارد. وی می دانست که قدرتش در حوزه ادبیات مربوط به هنر توصیفی است که می تواند از آن در آثارش استفاده کند؛ در واقع فردی توانست در حوزه ادبیات، توصیف طبیعت را به نام خود ثبت کند.
زاهدی مطلق در همین زمینه افزود: هر کدام از شاعران ما توانستند یکی از قالب های شعری را به اوج برسانند و به نظرم فردی نیز هنر توصیف را در ادبیات ما به قله رسانده است. وقتی مخاطب طبیعت موجود در رمان گرگ سالی را می خواند وسوسه می شود که به روستاها برود و از آنجا دیدن کند. در واقع نوشته های فردی به دلیل توصیفش به یک داستان ادبی تبدیل شده است.
در بخش پایانی مراسم محمد ناصری با بیان اینکه گرگ سالی بشدت تحت تاثیر باورهای دینی و مذهبی فردی بوده است، گفت: در واقع این اثر شاهکار فردی است، وی در گرگ سالی از جزئیات تجربه های خود صحبت کرده و مرز واقعیت را در این اثر شکافته است. مرحوم فردی به خوبی در این اثر جزئی پردازی کرده است.
وی گفت: هیچ کدام از آثاری که طی این چند سال در حوزه داستان انقلاب نوشته شده است نتوانسته مرز واقعیت را بشکافد، در حالی که فردی در گرگ سالی واقع بینانه توانسته عالم غیب را به حقیقت گره بزند؛ در حقیقت فردی تجربیات معنوی خود را در این اثر آورده است و این کتاب برای مخاطبانی جذابیت دارد که بخواهند این عالم را درک کنند.
این نویسنده گفت: هنر فردی این است که اعتقاداتش را با قالب رئال به مخاطبان خود معرفی می کند. فردی مقوله ماورالطبیعه را در دل طبیعت به مخاطب نشان داده و این موضوع نشان دهنده هنر فردی در حوزه ادبیات است.
لازمبه ذکر است، در پایان این مراسم از برگزیدگان پنجمین جشنواره داستان انقلاب با اهدای جوایزی تقدیر شد.