پدربزرگ و مادربزرگ‌ها هم به دانشگاه می‌روند!/ تحصیل در سن بالا، امید به زندگی بیشتر

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ زهرا مهاجری- میزان رشد جمعیت بالای 60 سال در ایران از سال 2011 تا 2050 بالغ بر 26 درصد پیش بینی شده و انتظار می رود در سال 2050 حدود 33 درصد جمعیت کشور بالای 60 سال باشند.

به عبارتی دیگر در حال حاضر هشت درصد جمعیت کشور سالمند هستند که در سال 1420 این رقم به حدود 25 درصد می رسد و پس از این سال، نزدیک به 31 میلیون سالمند (47 درصد جمعیت ) در ایران وجود خواهد داشت.

تکان دهنده تر این که ایران بعد از کشورهای امارات و بحرین، رتبه سوم جهان را از نظر سرعت پیر شدن جمعیت دارد.

کارشناسان جمعیت بر این باورند که یکی از تبعات افزایش سالمندی در کشور، کاهش نیروی کار است و همین، چالش هایی را برای کشور به وجود می آورد. از طرف دیگر، کم شدن توانایی این قشر و نیاز به نگهداری از آنان، خودش هزینه ای را به دولت تحمیل خواهد کرد.

مسلماً اگر سالمندان از چرخه تولید خارج شوند، ایجاد هزینه می کنند، اما این اتفاق می تواند رخ ندهد. شاید در بعضی از جوامع، سالمندان را افرادی ناتوان یا حتی سربار بدانند، در صورتی که دوره سالمندی دوره خردمندی و باتجربگی و دوره انتقال تجارب زندگی به سنین پایین است.

افزایش طول عمر انسان ها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دستاوردهای قرن 21 بوده و سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که برخی از جوامع بشری با آن روبرو شده و یا خواهند شد.

دانشگاهی مخصوص سالمندان

یکی از مهمترین نیاز های سالمندان که می توان برای آن برنامه ریزی کرد، نیازهای معنوی آنان است. سالمندان برای تأمین نیازهای معنویشان توقع زیادی ندارند، بلکه مهمترین انتظار و توقعی که آنها دارند حفظ حریم حرمت آنان از طرف خانواده، اجتماع و دولت است.

آنها که بخشی از مهمترین سال های عمر خود را وقف کار و تلاش در راه آبادانی و پیشرفت جامعه کرده اند، انتظار دارند که زحمتشان نادیده گرفته نشود و احترامی در خور نقش واقعی آنها در خانواده و جامعه به آنان گذاشته شود.

اگر جوان شدن جامعه ما در شرایط حاضر امری ناگهانی و غیرمترقبه بوده، سالمند شدن آن کاملاً قابل پیش بینی است، بنابراین مدیران جامعه اگر از هم اکنون به فکر ایجاد ساختارها، تمهیدات و روال های لازم برای برخورد با چنین پدیده ای نباشند بدون شک در این زمینه با انواعی از مشکلات روبرو خواهند بود و در آینده نمی توانند پاسخگوی نیازهای این لشکر عظیم باشند. 

از جمله مواردی که کمک شایانی به بهداشت روانی بازنشستگان می کند، تشویق و ترغیب آنان برای ادامه تحصیل و کسب مدارج تحصیلی بالاتر است.

افرادی که در هنگام اشتغال به هر دلیلی نتوانسته اند به تحصیلات خود ادامه دهند (بویژه از مقطع دیپلم به بالا) در هنگام بازنشستگی می توانند به ادامه تحصیل تشویق شوند.

در این راستا مدیران جامعه می توانند برنامه ویژه ای را برای افزایش ظرفیت رشته های تحصیلی در نظر گرفته یا سهمیه ای را برای آنان در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تعیین کنند و حتی این امتیاز به عنوان یک مشوق برای آنان قائل شود که چنانچه موفق به اخذ مدرک تحصیلی در مقاطع بالاتر گردند طبق ضوابطی در حقوق بازنشستگی آنان اثرگذار خواهد بود.

با همین هدف دانشگاه نسل سوم تاسیس شد. این دانشگاه، اولین و تنها دانشگاه نسل سوم کشور است که به سالمندان بالای 50 سال آموزش‌های بهداشتی و سلامت ارائه می دهد.

دکتر شکیبا، رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در این باره می گوید: دانشگاه نسل سوم برای افردی که بازنشسته هستند و به سالمندی رسیده‌اند، راه‌اندازی شده است. در این دانشگاه آموزش‌های بهداشتی، نحوه تغذیه صحیح، بالا بردن اعتماد به نفس، آموزش مهارت‌های زندگی و ارتباطی و کاریابی به آنها ارائه می شود.

در دانشگاه نسل سوم دوره‌های سه ماهه برای این افراد تشکیل می شود تا بیماری‌های این سن را شناخته و از راه‌های مقابله با آن آگاهی پیدا کنند تا کیفیت زندگی آنها ارتقا یابد. بیشتر افرادی که در این کلاس‌ها شرکت کرده‌اند از کیفیت زندگی خوبی در این سنین برخوردار بوده و استقبال خوبی نیز از این آموزش‌ها داشته‌اند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با بیان اینکه دانشگاه نسل سوم در راستای بهبود کیفیت زندگی سالمندان راه‌اندازی شده است، می گوید: جمعیت ما رو به سالمندی پیش می‌رود و بیماری‌های غیرواگیر نیز با افزایش سن بیشتر می شود، اگر آموزش‌هایی در این زمینه به سالمندان داده شود طول عمر با کیفیتی را تجربه می‌کنند.

جالب این که شرکت کنندگان برای ثبت نام باید بالای 50 سال سن داشته و دارای مدرک دیپلم باشند. در ابتدای ثبت نام نیز فرم نیازسنجی توسط داوطلبان تکمیل می‌شود. مدرسین این دانشگاه استادان داوطلب از دانشکده بهداشت، پرستاری مامایی، دانشگاه ادبیات و کارشناسان ستادی مرکز بهداشت استان هستند.

براساس نظرسنجی‌های صورت گرفته صد درصد سالمندانی که از دانشگاه نسل سوم دانش آموخته شدند با روحیه‌ای شاد برای ادامه زندگی شان برنامه‌ریزی می‌کنند.

بهبود روابط خانوادگی، افزایش مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، افزایش فعالیت‌های جسمانی و اصلاح عادات نادرست غذایی از جمله تاثیرات مثبت حضور درکلاس‌های دانشگاه نسل سوم است.

امید است این دانشگاه، گام کوچکی در جهت تکریم و عزت نفس سالمندان باشد و اثرات و نتایج این طرح، توجه بیشتر مسئولان و نهادها را به مسئله سالمندی جلب کند.