کرسی آزاداندیشی «دموکراسی یا مردم سالاری دینی» در دانشگاه سجاد مشهد برگزار شد

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، نخستین جلسه از سلسله جلسات کرسی آزاد اندیشی دانشگاه سجاد مشهد روز گذشته با موضوع «دموکراسی یا مردم سالاری دینی» با حضور دانشجویان و مسئولان این دانشگاه برگزار شد.

در این جلسه که با بیان تعاریف مختلفی از دموکراسی آغاز شد، تعدادی از دانشجویان معتقد بودند که دموکراسی، حکومت مردم بر خود و به وسیله رای خودشان است که لازمه اداره یک کشور بوده و البته دارای ویژگی‌هایی نیز است.

یکی از دانشجویان معتقد بود که حق‌مداری از شاخصه‌های اصلی وجود دموکراسی است و توانایی حرکت دادن مردم به سمت حق و حق‌طلبی یکی از مواردی است که یک حکومت دموکراسی باید آن را در خود داشته باشد، همچنین، کم‌خطا بودن، از ارکان اساسی یک حکومت است؛ زیرا بزرگترین عاملی که می‌تواند در کارایی یک نظام مؤثر باشد، میزان خطای آن است.

دانشجوی دیگر دو تعریف از دموکراسی بیان کرد و معتقد بود دموکراسی در معنای لغوی به معنای حکومت کردن بر مردم است و از نظر اصطلاحی نیز تعاریف زیادی مطرح شده که نمی‌توان تنها به یکی از آن ها استناد کرد.
 

یکی از دانشجویان تعریف جامع‌تری از دموکراسی ارائه کرد و بیان داشت: بارزترین شاخصه یک نظام دموکراتیک، شیوه توزیع قدرت در آن نظام است.

وی ادامه داد: علاوه بر توزیع قدرت، آزادی بیان، آزادی اندیشه سیاسی که دارای ابعاد زیادی است و از همه مهم‌تر، آزادی مطبوعات از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ زیرا مطبوعات آزاد، زاده دموکراسی است و اگر هر یک از این اصول در یک نظام وجود نداشته باشد، باید در دموکراسی بودن آن نظام تردید داشت.

دانشجویی دیگر به تاریخچه ایجاد دموکراسی اشاره کرد و گفت: دموکراسی در مقابل حکومت کلیساها بر مردم شکل گرفت که در طول زمان و در شرایط مختلف دستخوش تغییراتی شده است.

 در ادامه به بررسی مردم سالاری دینی، مفهوم آن و تعاریفی که از آن وجود دارد، پرداخته شد.
 

دانشجویی دیگر دموکراسی را متفاوت با مردم‌سالاری دینی می‌داند و می گوید: تفاوت دموکراسی با مردم‌سالاری دینی در دینی بودن مردم‌سالاری است؛ زیرا حاکمان به این نتیجه رسیده‌اند که دموکراسی محض، ایجاد مشکل خواهد کرد و نیازمند قرار گرفتن در چارچوبی مشخص است.

وی افزود: ریشه مردم‌سالاری دینی در این است که دموکراسی را در چارچوب دین تعریف کرده و اجرا می‌کند.

دانشجویی نیز مردم‌سالاری دینی را مشروعیت از سوی خدا و مقبولیت آن از سوی مردم می‌داند که دانشجویی با این نظر مخالفت کرده و  می‌گوید: این که بگوییم مشروعیت از خدا و مقبولیت از مردم است نمی‌تواند صادق باشد؛ زیرا مقبولیت یک موضوع از سوی مردم دلیل بر شرعیت آن از سوی خدا نیست.

دانشجوی مخالف دیگری اساس مردم‌سالاری دینی را دارای تناقض می‌داند و بیان می‌کند: این مفهوم دارای تناقض است؛ زیرا باید ابتدا مشخص شود که منظور، مردم‌سالاری است یا دین‌سالاری.

وی ادامه داد: اگر منظور، مردم‌سالاری باشد، باید دید که اگر مردم تصمیمی خلاف دین گرفتند، نقش دین چه خواهد بود و اگر دین‌سالاری مد نظر باشد، با مفهوم مردم‌سالاری در تناقض است.

دانشجویی نیز نسبت به کپی‌برداری شکل حکومتی از کشورهای غربی انتقاد کرد و گفت: دلیلی وجود ندارد که شکل حکومت را از سایر کشورها کپی‌برداری کنیم؛ زیرا ما دارای پشتوانه اعتقادی و فرهنگی هستیم.

یکی از دانشجویان در پاسخ به این نظر بیان داشت: کپی‌برداری بسیاری از موضوعات مفید است؛ زیرا از تجربیات دیگران استفاده کرده و نیازی به پیمودن مجدد راه نیست؛ اما باید در نظر داشت که هر کشور، باید اصول خود را نسبت به اعتقادات و فرهنگ مردم آن جامعه طراحی کرد.

دانشجویی مردم‌سالاری را موضوعی در دل دموکراسی می‌داند و به سخنی از امام خمینی (ره) اشاره دارد که می‌فرمایند: «هدف از مبارزه، اسلام بود که محقق شد، اسلام در برگیرنده همه معانی است که به آن دموکراسی گفته می‌شود» و ادامه داد: از این جمله می‌توان برداشت کرد که امام خمینی (ره) نیز اساس اداره حکومت را دموکراسی می‌دانند و در واقع، اسلام را جزئی از دموکراسی می‌خوانند.

دانشجویی در جواب این اظهار نظر، توضیح می‌دهد: از این جمله دو منظور می‌توان برداشت کرد که یک منظور آن کلیت دموکراسی و جزئیت اسلام در آن و منظور واقع‌بینانه این است که امام خمینی (ره) همواره اسلام را قانون جامع می‌دانستند و در این سخن، به دربرگیری اسلام در همه معانی از جمله دموکراسی تاکید شده است.

وی ادامه داد: منظور قطعی از این جمله این است که دموکراسی به عنوان یک مدل حکومتی در دل اسلام وجود دارد.

یکی از دانشجویان نیز در پاسخ به دانشجویی که بر تناقض مفهومی مردم‌سالاری دینی و دموکراسی تاکید داشت، گفت: افرادی که در این زمینه قصد اظهار نظر دارند ابتدا باید مفاهیم پایه موضوعات را بشناسند تا بتوانند نظری منطقی ارائه کنند؛ به طور مثال، وقتی کسی دین را نمی‌شناسد، نمی‌تواند مردم‌سالاری را در کنار دین قرار دهد و دین را رد کند.

لازم به ذکر است، جلسه دوم از سلسله جلسات کرسی آزاد اندیشی این دانشگاه به بررسی «آیا نظر مردم حق است یا نه؟» اختصاص خواهد داشت.