کرسی‌های اتاق بازرگانی را چه کسانی پر کرده‌اند؟ تجار یا تولیدکنندگان

به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، آنچه ناگفته پیداست در حال حاضر اتاق بازرگانی به جای اینکه مکانی برای میدان دادن به تولید کنندگان و حمایت از تولید داخلی باشد به محلی برای تجارت و واردات تبدیل شده است.

از آنجایی که ترکیب اتاق بازرگانی از 20 نفر فعالان بخش بازرگانی و خدمات و 20 نفر نیز از بخش صنعت و معدن انتخاب می‌شوند، آیا به راستی فعالان بخش صنعت و معدن را تولیدکنندگان تشکیل می‌دهند و یا تجار و بازرگانان؟ دلیل حضور کم رنگ تولیدکنندگان در اتاق بازرگانی چیست؟

یکی از مهمترین مشکلات اقتصادکشور تکثیر مراکز توزیع به ویژه توزیع کالاهای وارداتی و خارجی می باشد، موضوعی بسیار نگران کننده به نظر می رسد.

چندی پیش آیت الله سید احمد علم الهدی امام جمعه مشهد، در دیدار اعضای اتاق بازرگانی به کارگیری سرمایه‌ها و همچنین از بین بردن واسطه‌گرایی را رسالت اتاق بازرگانی خواند و عنوان کرد: هدایت سرمایه‌ها باید در راستای تولید و کارآفرینی و در راستای حل مشکل اشتغال و بیکاری و به منظور حفظ مصالح نظام باشد.

وی اضافه کرد: به همین علت اتاق بازرگانی در تمام دولت‌ها و دوره‌های مجلس مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است.

عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان از عملکرد اتاق بازرگانی انتقاد کرده و می گوید: اتاق بازرگانی باید متولی رفع مشکلات بخش خصوصی باشد، اما طی این سال‌ها نتوانسته است نیاز تولیدکنندگان را رفع و مشکلات آنان را برآورده سازد.

به‌نیا با نگاهی به ساختار اتاق بازگانی اضافه می‌کند: بنده به ساختار اتاق بازرگانی انتقاداتی را دارم چرا که عمده افراد حاضر در اتاق منتسب به بخش دولتی می‌باشند و اقدام و سیاست چشمگیری برای رفع نیاز تولیدکنندگان انجام نمی‌دهند.

لازم به ذکر است که مسعود دانشمند یکی از اعضای اتاق بازرگانی نیز در گفتگو با «خبرگزاری دانشجو»، در خصوص نقش و جایگاه ضعیف تولید کنندگان در اتاق بازرگانی، صنایع و معادن، مقصر اصلی حضور کمرنگ تولیدکنندگان در اتاق بازرگانی را خود تولیدکنندگان دانست و گفت: تولیدکنندگان به فکر کسی جایگاه و پیگیری منافعشان از طریق اتاق بازرگانی نیستند.

این عضو اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد: در برخی بخش‌های صنعت و معدن گاها پیش آمده که بازرگان به جای تولید کننده خود را معرفی کرده و در ترکیب اتاق قرار گرفته و در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت و تاثیرگذار بوده‌اند.

وی همچنین خاطرنشان کرد تا زمانی که تولید کنندگان نیایند و اعلام حضور نکنند  بازرگانان به جای آنان بر صندلی‌های اتاق بازرگانی باقی خواهند ماند.

با نگاهی کوتاه به اسامی اعضای این اتاق نیز میتوان به سادگی به این نکته پی برد که عده‌ای از اعضای این اتاق هر کدام به سلطانی واردات و صادرات یک یا چند کالای خاص معروفند. سلطانان قند، پسته، شکر، خاویار، زعفران، واردات خودرو، واردات مرغ و گوشت و …

سلاطنه‌ای که توانسته‌اند بخش اعظمی از تجارت ایران را بر عهده گرفته و به سادگی چیدمان افراد حاضر در اتاق ایران را مورد عنایت خاص خود قرار دهند.

اما چه باید کرد؟ حضور کمرنگ و حتی بیرنگ تولیدکنندگان ایرانی در اتاق بازرگانی ایران چه به واسطه مشکلات اساسنامهای این نهاد و چه ناشی از کم کاری تولیدکنندگان باشد، باید در پی رفع این مشکل پرداخت و این مسیر را تغییر داد. تغییری که تولیدکنندگان داخلی را نیز همچون بازرگانان در تصمیمات مهم اقتصادی کشور بازی دهد.

تاریخچه تشکیل اتاق بازرگانی ایران

در 16 مهرماه 1305 شمسی اولین اتاق تجارت در ایران بنام «اتاق تجارت تهران» در وزارت بازرگانی در تهران تشکیل شد. در سال 1310 دولت با وضع قانون خاصی انحصار تجارت خارجی کشور را در دست گرفت و نظارت بر آن را نیز در اختیار خود قرار داد. این امر خشم و نگرانی و بدگمانی تجار را برانگیخت و برای لغو این قانون به تلاش پرداختند. دولت به تلافی، اتاق‌های بازرگانی موجود را به حال تعلیق درآورد وسعی کرد اعضای این اتاق‌ها را در سازمان جدیدی که ایجاد کرده بود و به آن اعتبار دائمی قانونی بخشیده بود، متمرکز سازد. یکسال قبل از این واقعه، یعنی در مهرماه 1309 مجلس تاسیس 36 اتاق جدید را در شهرهای بزرگ تصویب کرده بود که تعداد نمایندگان آنها بسته به اهمیت تجاری شهر مربوط، بین 6 تا 15 نفر تعیین شده بود.

پس از شهریور سال 1320 شمسی، با تلاش جمعی از بازاریان، قانون جدیدی به نام «قانون تشکیل اتاق بازرگانی» به تصویب رسید و در سال 1336، پیش نویس طرح تاسیس اتاق صنایع و معادن تقدیم مجلس شد، که مجلس با آن مخالفت کرد تا این که در اثر تلاش‌های بعدی اتحادیه صاحبان صنایع، و در آبان ماه سال 1341، اساسنامه اتاق صنایع و معادن در 22 ماده به تصویب رسید. در نهایت اینکه در اسفند سال 1348 و براساس ماده واحده مصوب مجلس شورای ملی، اتاق بازرگانی و اتاق صنایع و معادن در یکدیگر ادغام شدند و در نتیجه، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن به وجود آمد و آیین نامه اجرایی آن در سال 1349 به تصویب رسید.

برخی سوابق رئیس جدید اتاق بازرگانی ایران/ از تجارت انار تا ریاست اتاق

غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی تهران است که در انتخابات، اکثریت آرا برای ریاست اتاق ایران را از آن خود می‌کند. وی چهره سرشناسی نیست. مردی غیرسیاسی است که به طیف محافظه‌کار اتاق ایران نزدیکی بیشتری دارد، اما در عین حال هیچ گاه وارد دسته‌بندی‌های سیاسی نشده است.

روسای اتاق بازرگانی ایران، چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب همگی سابقه‌ای در دولت داشته‌اند‌ و در حال حاضر که 34 سال از عمر انقلاب شکوهمند انقلاب اسلامی می‌گذرد و درآستانه وارد شدن به 35 اُمین سال می باشیم، اتاق بازرگانی ایران تنها دو رئیس به خود دیده که مدت ریاست یکی 26 سال و دیگری 6 سال‌ بوده است.

پس از استعفای نهاوندیان و ترک ساختمان خیابان طالقانی را به مقصد پاستور، رئیس اتاق بازرگانی مشهد را به عنوان نایب رئیس خود برگزید تا کارها سامان یاید. حالا شافعی رئیس اتاق بازرگانی است.

 وی تجارت‌خانه‌ای در مشهد دارد و با شیوه سنتی در این عرصه فعالیت دارد. هر چند دستی در تجارت «زعفران» و «زیره» دارد و رئیس شورای ملی زعفران بوده است اما گفته می‌شود همکارانش وی را به تجارت انار می‌شناسند.

می‌گویند انبوهی انار هر ساله از باغ‌های خراسان توسط وی خریداری می‌شود‌. انارهای صادراتی از مجموع انارهای خریداری شده جدا می‌شود و راهی بازارهای جهانی می‌شود و انارهای غیر صادراتی به بازار داخل می‌رود‌. این شیوه سنتی تجارت را عسگراولادی نیز در تجارت پسته و‌... به کار می‌گیرد‌. تاجران مدرن‌تر کالای مورد نیازشان را سفارش می‌دهند. می‌گویند فلان کالا را با فلان مشخصات می‌خواهند اما سنتی‌ها همچنان با شیوه شناخته شده خود پیش می‌روند.