به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» عصر امروز مراسم بزرگداشت محمدکاظم کاظمی شاعر افغانستانی مقیم ایران که در سازمان فرهنگی هنری اوج با حضور صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد، حداد عادل نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و رئیس فرهنگستان ادب فارسی، سعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی، دکتر نور سفیر افغانستان در ایران و جمعی از شاعران و ادیبان دو کشور ایران و افغانستان برگزار شد.
در ابتدای مراسم که توسط قرائی اجرا میشد دکتر اسماعیل امینی استاد دانشگاه تهران در خصوص طنز در شعرهای کاظمی پرداخت.
وی در ابتدا گفت: غالبا طنز را در مقابل متن جدی قرار میدهند در حالی که طنز کاملا جدی است یک سیاریت در واژه وجود دارد در آن هر چه خندهدار باشد را طنز میگویند ولی در شعر هر چه که متناقض باشد و وضعیت اسفناک جامعه را به تصویر بکشد طنز است چیزی که امروز من میخواهم بگویم مربوط به بخشی از طنز به نام حماسه مضحک است.
امینی ادامه داد: چون کاظمی نگاه حماسی به تاریخ فرهنگی مشترک و وضعیتی که نیز داریم داشته است به حماسه کاظمی باید بسیار دقت کرد اشعار حماسی کاظمی در بسیاری از نقاط در بین طنز و مضحک میگیرد مثلا شعر معروف کاظمی که میگوید:
خدایا اگر دستبد تجمل نمیبست دست کمانگیر ما را از آن گوشه کهکشان نمییافت کسی تیر ما را
در همین شعر جنبه حماسه مضحک کاملا مشخص است او حماسه واقعی را در مقابل حماسه مضحک قرار میدهد.
استاد دانشگاه تهران با خواندن برخی ابیات کاظمی معنای دقیق حماسه مضحک را مورد بررسی قرار داد سپس گفت: اشعار وی در ابتدا آشکار نیست اما بعدها ظرافت طنز وی بیشتر میشود.
امینی در پایان گفت: نوع نگاه کاظمی که در گذشته معمول بوده امروزه دیگر رواج ندارد این نوع شعر بسیار دشوار است.
در ادامه جلسه حجتالاسلام سیدعبدالله حسینی شاعر پیشکسوت انقلاب اسلامی و تنها کسی که از حضرت امام خمینی (ره) صله شاعری دریافت کرده در خصوص کاظمی به سخنرانی پرداخت.
وی در ابتدا گفت: در سال 59 یا 60 بود که یک مقاله دادند که من ترجمه کنم این مقاله سرگذشت ما را عوض کرد در این مقاله سردبیر تایمز نوشته بود یک روز در دفتر کارم نشسته بودم که یک خبرنگار با وضع کاملا ژولیده آمد و گفت من میخواهم کار کنم اما من متناسب با وضع ژولیدگی او گفتم برای شما کاری نداریم اما 50 سال بعد دیدم او رهبر انقلاب شوروی شد.
حسینی ادامه داد: این مقاله خیلی در من تأثیر گذاشت که اگر استعداد داشتیم نباید آن را از دست دهیم از یک طرف دیدم در شخصیت خودم چقدر اساتید در پیدا کردن استعدادم اثر داشتهاند همچنین وقتی خودم جلسات شعر حوزه هنری را در مشهد راه انداختیم به فکر این بودم که استعدادهای جوان را شناسایی کنم در آن زمان جلسات حوزه هنری پنج یا شش نفر بیشتر نبودند ما در آن دوران به فکر استعدادیابی افتادیم بنابراین یک فراخوان و مسابقه در سطح دبیرستانهای استان برگزار کردیم از مجموع 120 شعری که به دست ما رسید حدود 10 شعر را پذیرفتیم.
این شاعر کشورمان افزود: کاظمی یکی از همان ده نفر بود البته شعرش آنچنان که باید قوی نبود اما از همان چند بیت کاملا مشخص بود که چقدر استعداد دارد آنقدر آن شعر به دل من نشست و آنقدر استعداد در همان ابیات کشف کردم که وقتی برای اولین بار کاظمی نوجوان را دیدم فکر کردم چندین سال است او را میشناسم بنابراین او را تشویق کردم تا به جلسات شعر مشهد بیاید.
وی ادامه داد: جلسات شعر مشهد جلسات خاصی بود چون هر سال خدمت مقام معظم رهبری میرسیدیم همچنین ما هر هفته جلسات گوناگونی داشتیم که شعرهای را مورد بررسی و ارزیابی قرار میدادیم.
حسینی توضیح داد: در آن اوایل کاظمی بسیار تحت تأثیر بیدل بود ما بسیار با او صحبت کردیم که قبول کند باید زبان خودش را پیدا کند بنابراین به او گفتیم باید از شاعران دیگر نیز تقلید کنی تا زبان خودت را بیابی پس هفتهای یک کتاب شعری دادم تا تقلید کند برخی اشعار او تقلید از اشعاری مانند علی معلم بود.
وی در ادامه به دو ویژگی کاظمی اشاره کرد و گفت: او شاعری بی ادعا است کاظمی با وجودی که شاعری بسیار برجسته است اما بیمدعاترین شاعر نیز هست همچنین او شاعری حقشناس است کاظمی درحق همه کسانی که در شاعر شدنش نقش داشتهاند لطف بسیار دارد الان فقط افغانستان به او نمیبالد ایران با تمام کشورهای فارسی زبان به او افتخار میکنند.
وی در پایان گفت: من به او یک بار گفتم ادبیات افغانستان را راه بینداز بنابراین او در کنار جلسات شعر مشهد جلسات شعر افغانستان را نیز راه انداخت شاعران افغانی پس از انقلاب اسلامی مستقیم و غیرمستقیم محصول این جلسات هستند.
پس از وی قنبرعلی تابش ازشاعران خوب افغانستان شعری در رابطه با زبان فارسی و دری خواند.
سپس علیرضا قزوه نیز سخنرانی کوتاهی درباره کاظمی و شعر افغانستان مطرح کرد.
وی در ابتدا سلام محمدحسین جعفریان را به علت برف در شیراز داده مانده بود به حضار رساند.
قزوه در ادامه گفت: ما در همان اوایل دهه 70 با محمد کاظم کاظمی در روزنامه اطلاعات مصاحبهای کردیم در آن زمان تلفن روزنامه بارها زنگ خورد که میگفتند که چرا از یک افغانی مصاحبه کردهاید در حالی که بیشترین خدمات را کاظمی به شعر و شاعران فارسیزبان کرده است یکی از مهمترین اهتمامهای ویژه کاظمی همواره این بوده که نگرش مردم ایران نسبت به افغانستان را تعدیل کند.
وی در ادامه گفت: یک بار قیصر امینپور که برای شبشعری در خارج از کشور دعوت شده بود چون خودش نمیتوانست برود از من خواست تا بروم وقتی من به آن کنفرانس و شب شعر رفتم ضدانقلاب نمیگذاشتند من سخنرانی کنم اما در نهایت حضار من را بیش از دیگران تشویق کردند.
سپس سرکار خانم بیات همسر کاظمی در خصوص روش زندگی وی توضیحاتی داد.
وی با برشمردن برخی نکات اخلاقی کاظمی گفت: منش او در زندگی سادگی و سادهزیستن بود.
بیات در پایان گفت: اطلاعات وی مخصوص ادبیات نیست محمدکاظم در بسیاری از مسائل اطلاعات خوبی دارد که در برههای مختلف از آن استفاده میکند.
سپس علیمحمد مودب مدیر شهرستان ادب برخی اشعارش را برای حضار خواند.
سپس دکتر نصیراحمد نور سفیر افغانستان در ایران در خصوص مقام شعری کاظمی و همچنین مهاجرت و اثرات مهاجرت صحبت کرد.
سپس محمدکاظم کاظمی نیز مطالبی را مطرح کرد وی در ابتدا گفت:وقتی آقای قرائی گفتند چنین برنامهای را میخواهند برای من برگزار کنند برایم چندان دلپذیر نبود اما وی جملهای گفت که من نتوانستم دعوتش را زمین بگذارم.
وی گفت: ما می خواهیم به این وسیله شعر افغانستان را معرفی کنیم.
کاظمی در ادامه گفت: یکی از برکاتی که شعر برای ما داشت این بود که یک پل پیوند بین ایران و افغانستان ایجاد شد این امر می توانست شروعی مناسب باشد. ارتباط گروهی از شاعران ایران و افغانستان میتواند شروعی برای ارتباط فرهنگی دو ملت باشد.
وی خاطرنشان کرد: امروز دیگر تصویر افغانستان فقط در صفحه حوادث روزنامهها نیست امیدوارم یک روز ما اتباع بیگانه نباشیم در یک سرزمین گسترده هموطن یکدیگر باشیم.
این شاعر مشهور افغانی در پایان گفت: اینکه امروز یک برنامه برای شاعران افغانستانی برگزار میشود و در آن مسئولان بلندپایه ایران و سفیر افغانستان حضور دارد را به فال نیک میگیریم امیدواریم نگرش مردم ایران نسبت به مردم افغان بهبود یابد به نظر من خوب نیست ایران تنها به نخبهگان افغانی نگاه ویژه داشته باشد باید این نوع نگاه که به شاعران افغانی است به کارگر افغانی نیز باشد.
در پایان مراسم هدایا و لوحهای از سوی سازمان فرهنگی و هنری اوج، سفارت افغانستان در ایران، دفتر هنر و ادب حوزه هنری، حوزه هنری مشهد، شهرستان ادب و خانه ادبیات افغانستان به کاظمی اهدا شد.
لازم به ذکر است؛ پیش از این برنامه تجلیل از شاعرانی همچون رضا اسماعیلی، مصطفی محدثی خراسانی، یوسفعلی میرشکاک، صادق طهماسبی، محمدحسین جعفریان، عباس باقری و حبیب چایچیان از طرف سازمان فرهنگی هنری اوج برگزار شد.