هنوز 10 درصد بیمارستان ها به شیوه کارآمدی اداره می شوند/ تغییر مدیران بیمارستان ها در حیطه اختیارات چه کسی است؟

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ در کشور ما سال‌هاست که مدیر و رئیس بیمارستان هر دو پزشکند. شاید بگوییم به دلیل وظایفی که بر عهده رئیس بیمارستان گذاشته شده، حتما باید پزشک متخصص باشد، اما پزشک بودن مدیران بیمارستان انتقادهای زیادی داشته. شاید تنها در کشور ما و چند کشور دیگر مدیران بیمارستان پزشک باشند. در بسیاری از کشورها تأکید بر این است که مدیر(توجه کنید که مدیر با رئیس فرق می‌کند) پزشک نباشد، درست برعکس کشور ما. آنها بر اساس تجربه و تحقیق بر این موضوع تأکید دارند اما در کشور ما بر اساس فرضیات تأیید نشده! که البته با این حرف معاون درمان وزارت بهداشت تأیید شد: 90 درصد روسای بیمارستانها مدیریت نمی‌دانند!

این حرف سال‌هاست که از سوی کارشناسان سلامت مطرح می‌شود اما گوشی بدهکار نیست. استدلال این بوده است که پزشکان افراد نخبه این کشور هستند و بنابراین بهتر از دیگران می‌توانند مدیریت کنند!

جواب اینجاست که اولاً همه می‌دانیم که کنکور ملاک نخبه بودن نیست و مانند پیست دو میدانی می ماند که برخی دونده ها ضعیف و نحیف و برخی با کلی امکانات و بهترین مربی تازه دوپینگ هم کرده و باهم مسابقه داده و عده ای وارد دانشگاه می‌شوند نامشان می‌شود نخبه! هرچند که در بین پزشکان عده‌ زیادی هستند که نخبه هستند؛ اما در پزشکی نه در علم مدیریت!

دوم این که امروزه مدیریت یک علم است و سال‌هاست کلی آدم توی دنیا مطالعه و تحقیق کرده‌اند، نظریه داده‌اند تا این که به یک سری اصول دست یافته اند تا فرآیند مدیریت، علمی باشد و در سازمان‌ها کارایی و اثربخشی را به همراه داشته باشد. چطور انتظار داریم یک نفر بدون داشتن علم و تنها به دلیل این که پزشک است باید مدیر شود؟ آن هم در زمان فعلی که مدیریت خودش هم گسترده و هم عمیق شده: مدیریت مالی، مدیریت بودجه، حسابداری مدیریت، مدیریت منابع انسانی و .... از این شاخه‌ها هستند که در کشور ما هم بسیار توسعه یافته اند، جایگاه این علوم در بیمارستان‌ها کجاست؟

امروزه اگر بخواهی کارگر ساختمان هم بشوی باید بروی از فنی حرفه ای مدرک مهارت بگیری؛ چطور برای مدیریت بیمارستان تخصص لازم نیست؟ اگر نیست چرا در دیگر کشورها رشته مدیریت بیمارستان راه اندازی کرده اند؟

حقیقت این است که مدیریت هم مانند. مثل این است که یک نفر با تحصیلات مهندسی اقدام به عمل جراحی کند! افتضای میشود؛ مثل وضعیت مدیریت بیمارستان ها!

این شیوه مدیریتی در کشور باعث می شود که آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت بگوید که برای تعیین مدیریت بیمارستان‌ها اختیار لازم در وزارت بهداشت وجود ندارد و دقیقاً مانند صفحه شطرنجی است که هر کدام از مهره‌ها را فردی منتصب می‌کند و ما اختیاری در انتصاب افراد و مدیران نداریم؛ این گونه اداره بیمارستان‌ها ناهمگون و ناهماهنگ است که مشکلاتی را برای بیماران دارد. این صحبت ها باعث می شود که ذهن دانشجویان پزشکی و مردم درگیر شود، اگر وزارت بهداشت نتواند بر مدیریت بیمارستان ها نظارتی داشته باشد و آنها را تغییر بدهد، کدام ارگان می تواند و این حق را دارد که این اقدام را انجام بدهد؟

مشکل عدم کارآمدی مدیران بیمارستان ها و نداشتن مدیریت لازم، موضوعی است که انگار به امروز و دیروز مربوط نمی شود و به اندازه ای در این زمینه بی توجهی شده است که میزان ناکارآمدی و بی تجربه بودن مدیران به این میزان و درصد بالا رسیده است و البته در این آشفته بازار، نبودن بودجه و هیئت امنایی کردن بیمارستان ها، انگار این امر تعجب برانگیز نیست.

باید از روش های مدیریتی کشورهای دیگر استفاده کرد
سال هاست که به این نتیجه رسیده ایم که روش مدیریتی که در ایران وجود دارد، کارآمد نیست و باید از روش ها و متد هایی که کشورهای دیگر استفاده می کنند، بهره ببریم اما چرا این فکر و ایده عملی نشده است؟

بعد از انقلاب اسلامی و تغییراتی که با هر رییس جمهور در کشور ایجاد شد، مردم متوجه یک امر شدند که تغییر مدیریت کار ساده ای نیست ولی باید این اقدام را با آگاهی از آسیب هایی که مدیریت امروز به کشور وارد می آورد، باید به انجام رساند.

در این مورد کارشناسان مطرح کردند که مدیریت بیمارستان ها از اقدامات و کارهای دیگر اهمیت بالاتری دارد به این دلیل که مدیریت اشتباه بیمارستان ها مردم را به مرگ و صدمات جسمانی می رساند، مدیریت بیمارستان ها با سلامتی مردم سر و کار دارد و به همین دلیل باید به این مسئله توجه بیشتری داشت.

بیگلر معاونت پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی تهران معتقد است که در مدیریت بیمارستان‌ها ما خواستار تحول در کادر پزشکی و مدیریتی هستیم تا بتوانیم منشا اثر در بیمارستان‌ها باشیم و به همین جهت از تجربیات و چکیده فعالیت‌های کشورهای دیگر باید استفاده ‌کنیم.
چه زمانی از تجارب کشورهای دیگر استفاده می شود؟ بیماران زمانی که به بیمارستان ها مراجعه می کنند امیدوارند که یکبار، پزشک به موقع حاضر شود و یا اینکه زمانی که نیاز به بستری شدن دارند، پرستاران اقدامات نظارتی را به درستی انجام بدهند، اما هم اکنون بیماران امیدی به بهتر شدن اوضاع ندارند.

هم اکنون طرحی که موضع مجالس گوناگون قرار گرفته است این است که از مدیریت ژاپنی استفاده کنند و به همین دلیل است که امامی رضوی، رئیس مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی می گوید: کارشناسان بحث‌های متفاوتی را در این خصوص مطرح کرده اند و به این نتیجه رسیده اند که می توانند از مدل ژاپنی برای مدیریت صحیح بیمارستان ها استفاده کرد، آنها این مدل را یک مدل مدیریتی کارآمد و مفید ارزیابی کرده‌اند و به همین دلیل است که ایران از این مدل برای مدیریت بیمارستان‌ها حمایت می‌کند.

پس درنهایت باید امیدوار باشیم که 35 سال دیگر مدیریت بیمارستان ها تغییر کند و از یک مدل سالمی که در جهان وجود دارد، پیروی کنیم.