گروه فرهنگی«خبرگزاری دانشجو»؛ فرا رسیدن ماه رجب این دغدغه را در ذهن انسان ایجاد می کند که بتواند بهترین استفاده را از فرصت های پیش آمده داشته باشد و این میسر نیست مگر آنکه انسان نسبت به جایگاه رجب و فضائل آن شناخت و معرفتی هرچند اندک کسب کرده باشد. و صد البته نه تنها کسب معرفت در این مسیر کفایت نمی کند بلکه با توجهی دائمی به احادیث و روایاتی که درباره ماه رجب و عبادات آن آمده است داشت تا دچار غفلت نشویم.
رجب یکی از 4 ماه برگزیده خداوند
در عظمت ماه رجب همین بس که جزو 4 ماه برتر سال است؛ رسول اکرم (ص) در حدیثی فرمودند:«خداى به جهان نگریست و از هر چیز چهار شماره از آن برگزید، از فرشتگان: جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و ملک الموت را برگزید و از پیامبران مرسل خداوند شمشیر: ابراهیم و داود و موسى و من را برگزید. و از زنان چهار تن را برگزید:مریم، آسیه، خدیجه، فاطمه، ، و از ماهها چهار برگزید که شهرهاى حراماند: رجب، شوال، ذى قعده، ذیحجه، و از روزها چهار برگزید: آدینه، روز ترویه (روز هشتم ذیحجه) و روز عرفه و عید قربان.»«1»
امام کاظم (ع) :« خداوند در رجب حسنات را دو برابر نموده»
برخی اوقات سنگینی گناهان و عادت کردن به وضعیت گذشته قلب و روح انسان را مانند مردابی می کند که از لطافت و شادابی روح خبری نیست در احادیث ماه رجب فرصتی برای کسب آمرزش است. تا انسان بتواند در سایه سار این ماه بزرگ به غفران و بخشش خداوندی دست پیدا کند؛ همه روزها و زمان ها می توان از خداوند طلب مغفرت و آمرزش کرد اما در برخی از زمان ها این فرصت بهتر و بیشتر فراهم شده است مانند آنکه در همه هنگام می توان دعا کرد اما در روایات آمده است که در پنج زمان دعا کردن را غنیمت بشمرید؛ امام علی (ع) می فرماید:«همیشه پیش رسیدن گرفتارى دعا کنید درهاى آسمان در پنج وقت باز مىشود: هنگام باریدن باران، هنگام هجوم مجاهدان، هنگام بانگ نماز، هنگام خواندن قرآن، هنگام نیم روز و سپیده دم.»«2»
بنابراین رجب فرصتی است که انسان می تواند از روزمره فاصله بگیرد و به روح خود فرصتی برای حیات دوباره و زنده شدن ببخشد. امام کاظم علیه السّلام فرمودند: «رجب ماه بزرگى است که خداوند حسنات را در آن دو برابر نموده و گناهان را در آن پاک مىکند. کسى که یک روز از رجب را روزه بگیرد، جهنم به اندازه مسافت صد سال از او دور خواهد شد و کسى که سه روز را روزه بگیرد، بهشت براى او واجب مىشود.»«3»
چرا ماه رجب، اصم نامیده شده است؟
ما رجب در زمان جاهلیت نیز دارای قدر و مرتبه خاصی بود؛ اسلام نیز نه تنها ارزش ماه رجب در زمان جاهلیت را تایید کرد بلکه بر آن افزود ؛ پیامبر اکرم (ص) فرمودهاند: «همانا رجب ماه اصم خداوند و ماهى سخت بزرگ است و از این جهت به آن اصم مىگویند که هیچ ماهى را در پیشگاه خداى متعال چنان حرمت و بزرگى نیست. مردم دوره جاهلى هم آن را بزرگ مىداشتند و اینک که اسلام آمده است بر تعظیم و برترى آن افزوده است. همانا ماههاى رجب و شعبان دو ماه من است و رمضان ماه امت من است. همانا هر کس از روى ایمان و به قصد اطاعت خدا روزه بگیرد، مستوجب رضوان اکبر خداوند مىشود و این روزهاش، آتش خشم خدا را بر او خاموش مىکند و درى از درهاى دوزخ را بر او مىبندد. و اگر به اندازه گنجایش زمین بر او طلا داده شود، برتر از پاداش روزه او نیست و هیچ چیز جز حسنات نمىتواند پاداش او را کامل کند، بشرط آنکه روزهاش را براى خداوند خالص گرداند و آن شخص چون آن روز را به شام رساند، براى او ده دعاى مستجاب و برآورده خواهد بود که اگر براى دنیاى خویش خواسته باشد، خدایش ارزانى مىدارد و گر نه بهتر از هر دعایى که یکى از اولیاء و دوستان و برگزیدگان خداوند کرده باشد، براى آخرتش اندوخته مىفرماید. »«4»
روز اول ماه رجب
روز اول ماه رجب ارزش و جایگاه ویژه ای دارد مخصوصا بر روزه گرفتن این روز تاکید فراوانی شده است امام رضا (ع) فرمودند:«هر که با اشتیاق روز اول رجب روزه دارد بهشت برایش واجب گردد و هر که روز وسط رجب روزه دارد شفاعتش در مانند دو قبیله ربیعه و مضر پذیرفته گردد و هر که روز آخرش را روزه دارد خداى عز و جل او را از پادشاهان بهشت گرداند و و شفاعتش را در باره پدر و مادر و دختر و برادر و خواهر و عمو و عمه و دائى و خاله و آشنایان و همسایگانش بپذیرد گرچه در میان آنها مستحقان دوزخ باشند.» «5»
همچنین در روایات آمده است که روز اول ماه رجب روزی است که نوح (ع) سوار بر کشتی شد؛ امام صادق علیه السّلام فرمودند: «همانا نوح در روز اول رجب سوار کشتى شد و به همراهان خود دستور داد این روز را روزه بگیرند. و فرمود: هر کس این روز را روزه بگیرد، جهنم باندازه دورى مسافت یک سال از او دور خواهد شد و کسى که هفت روز روزه بگیرد، درهاى هفتگانه جهنم بر وى بسته خواهند شد و کسى که هشت روز روزه بگیرد، درهاى هشتگانه بهشت براى او باز مىشوند و کسى که پانزده روز روزه بگیرد، حاجتش داده خواهد شد و کسى که بیشتر روزه بگیرد خداى عز و جل ثواب بیشترى به او عنایت مىفرماید.«6»
«1»الخصال / ترجمه مدرس گیلانى، ج1، ص: 178
«2» الخصال / ترجمه مدرس گیلانى ج2 245
«3» ثواب الأعمال / ترجمه بندرریگى ص 115
«4»روضة الواعظین / ترجمه مهدوى دامغانى، ص: 630
«5» الأمالی (للصدوق) / ترجمه کمرهاى ص 10 مجلس سوم
«6» ثواب الأعمال / ترجمه بندرریگى ص 115