گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ هفته ای که گذشت بازار کتاب با خبرهای متفاوتی همراه بود؛ از کشف جدید میر‌جلال‌الدین «کزازی» تا توقف «کتاب فصل» در ایستگاه بیست و ششم. خبر اول اینکه:
توقف «کتاب فصل» در ایستگاه بیست و ششم
آخرین دوره جایزه کتاب فصل (دوره بیست و ششم) 8 دیماه 1392 برگزار شد. طبق زمان‌بندی این جایزه طبیعتاً می‌بایست دو دوره دیگر آن تاکنون (یکی در زمستان و یکی در بهار) برگزار می‌شد اما نه تنها این اتفاق نیفتاده است بلکه به نظر می‌رسد برگزاری این جایزه در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است.
این جایزه که به صورت فصلی و از سوی موسسه خانه کتاب، بازوی اجرایی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برگزاری جوایز حوزه کتاب برگزار می‌شود، در هر دوره بهترین کتاب‌های منتشرشده در فصل قبل را معرفی می‌کند.
بیست و هفتمین دوره جایزه کتاب فصل 18 آذر 92 فراخوان داد اما نه تنها خبری از برگزاری این دوره نیست بلکه تاکنون اظهار نظری از مسئولان مربوطه در این مورد منعکس نشده و تلاش خبرنگار مهر برای پیگیری موضوع از نجفقلی حبیبی دبیر این جایزه به جایی نرسید.
با این حال نجفعلی میرزایی مدیرعامل موسسه خانه کتاب در پاسخ به این سوال که چرا جایزه کتاب فصل برگزار نمی‌شود و آیا این جایزه به محاق تعطیلی رفته است؟ گفت: دلیل تاخیری که در برگزاری جایزه کتاب فصل به وجود آمده، تقارن با فضای نمایشگاه کتاب و تحولاتی بود که در ماه‌های گذشته در معاونت فرهنگی و نیز خانه کتاب صورت گرفت.
وی افزود: نکته اول تاثیرگذار در این زمینه این بود که زمانی که من به خانه کتاب آمدم، همزمان بود با دوره بعدی این جایزه ولی کارهای نهایی آن انجام نشده بود. از طرف دیگر آقای صالحی (معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد) صحبت‌هایی درباره جوایز حوزه کتاب ایراد کرد و خواستار آن بود که طرح‌هایی برای بهبود کیفی در برگزاری جوایز حوزه کتاب ارائه و بررسی شود. نکته دیگر اینکه من فکر می‌کنم که محدودیت‌های بودجه‌ای هم در این اتفاق تاثیر داشته است گرچه عامل اصلی نبوده است.
مدیرعامل خانه کتاب با تقسیم بندی جوایز دولتی حوزه کتاب اضافه کرد: البته جوایز حوزه کتاب دو دسته هستند؛ دسته‌ای از جوایز در خود خانه کتاب و توسط دوستانی مانند آقای اوجبی راه‌اندازی شده‌اند که جایزه کتاب فصل هم از این دسته است و تمامی مراحل این قبیل جوایز در خود موسسه خانه کتاب انجام می‌شود اعم از دریافت آثار، انتخاب داوران برای بررسی، ارزیابی آنها، انتخاب برگزیدگان و غیره.
میرزایی افزود: برخی جوایز هم در فضایی بیرون از خانه کتاب و حتی بیرون از معاونت فرهنگی طراحی و اجرا می‌شوند مثل جایزه جلال آل‌احمد که شورای عالی انقلاب فرهنگی در این زمینه تصمیم‌گیرنده اصلی است و بعد از بررسی کامل در آنجا، موضوع به معاونت فرهنگی و سپس به خانه کتاب منتقل می‌شود.
وی در پایان به سوال ابتدایی این مصاحبه که چرا جایزه کتاب فصل برگزار نمی‌شود و آیا این جایزه به محاق تعطیلی رفته است؟ اینگونه پاسخ داد: تا این لحظه هیچ تصمیمی مبنی بر تعطیلی هیچ جایزه گرفته نشده و بنای توقف و تعطیلی جایزه کتاب فصل را هم نداریم و امیدواریم در آینده نزدیک دوره بعدی این جایزه برگزار شود.
کشف جدید میر‌جلال‌الدین «کزازی»
روزنامه دیلی میل انگلستان به تازگی گزارشی در مورد خالکوبی شعری از مولانا روی دست «براد پیت» هنرپیشه معروف هالیوود منتشر کرد و مدعی شد که وی با نشان دادن بازوی دست راست خود به هوادارنش گفته که عبارت «آنجا دشتی است، فراتر از همه تصورات راست و چپ. تو را آنجا خواهم دید» شعری است از مولانا جلا‌ل‌الدین بلخی شاعر بلند آوازه ایرانی.
در همین زمینه یکی از خبرگزاری ها صحت انتصاب چنین عباراتی به مولانا را با میر‌جلال‌الدین کزازی، ادیب و پژوهشگر نامدار ادبیات فارسی مطرح کرد و وی نیز پس از بررسی‌هایی در این زمینه گفت: به باور من و جمعی از استادان زبان فارسی که با آنها مشورت کردم، تنها سروده‌ای از مولانا که کمابیش با عبارت درج شده روی بازوی این هنرپیشه سازگاری دارد، چارانه (رباعی) شماره 158 مولاناست که در آن آمده است:
از کفر و ز اسلام برون صحرائیست
ما را به میان آن فضا سودائیست
عارف چو بدان رسید سر را بنهد
نه کفر و نه اسلام و نه آنجا جائیست
کزازی ادامه داد: این رباعی با مفهوم آن ترجمه سازگار است. عبارت صحرا در این رباعی اشاره‌ای به دشت در آن ترجمه است. تعبیر نه راست و نه چپ هم در این چارانه با عبارات کفر و اسلام آمده است.
وی تاکید کرد: این رباعی نزدیکترین مفهوم را به ترجمه ذکر شده داشته است و باقی متن از سوی مترجم به آن افزوده شده است.
راوی کتاب «دا» از خاطراتش می‌گوید
حوزه هنری تازه ترین مراسم شب خاطره با حضور خانم سیده زهرا حسینی راوی کتاب دا و با موضوع سالروز آزاد سازی خرمشهر پنجشنبه یک خرداد ساعت 18 در تالار سوره حوزه هنری برگزار می‌شود.
سیده زهرا حسینی در فعالیت‌های دوران انقلاب و پس از آن شرکت داشت. وی در آغاز جنگ ایران و عراق دختری هفده ساله بود و به دلیل قرار گرفتن در متن جنگ به طرق مختلف از جمله همکاری در کفن و دفن شهدا، امدادگری، زخم‌بندی، حمل مجروحان، تعمیر و آماده‌سازی اسلحه، پخت‌وپز و توزیع امکانات فعالیت داشت.
پدر و برادر بزرگش در جنگ به شهادت رسیدند و برادر کوچکترش جانباز شد. خود وی هم در این جریان با اصابت ترکش به دست و نخاعش، در 20 مهر 1359 مجروح شد. کتاب خاطرات او با نام دا توسط انتشارات سوره مهر تاکنون به چاپهای متعدد رسیده است.
در این مراسم همچنین مهدی عبدخدائی عضو فدائیان اسلام و از هم رزمان شهید نواب صفوی، مجید عبدالحسینی عکاس جنگ تحمیلی و مجید یوسف زاده از بسیجیان دوران دفاع مقدس خاطراتشان را بازگو می‌کنند.
شایان ذکر است در پایان این مراسم و پس از اقامه نماز مغرب و عشاء فیلم سینمایی از تازه ترین آثار بر روی پرده سینماهای کشور برای حاضران پخش می‌شود.
انتشارات سوره مهر دست پر می‌آید
انتشارات سوره مهر با پایان مراحل آماده سازی 19 مجلد تازه از مجموعه روزهای انقلاب از تولیدات دفتر ادبیات کودک و نوجوان، به زودی آنها را به زیر چاپ می‌برد.
این مجموعه که برای گروه سنی «د و ه» تدارک دیده شده است به بازخوانی داستانی برخی از وقایع و ایام مهم و جریان ساز در جریان تاریخ انقلاب اسلامی می‌پردازد.
در این مجلدات نویسندگانی چون سید مهرداد موسویان، مجید پورولی، داوود امیریان، علی‌الله سلیمی، معصومه سپهری، محمد رضا شرفی خبوشان و...به عنوان نویسنده حضور دارند.
رویدادهایی چون تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه و عراق و اقامت در فرانسه، ماجرای قیام مردم تبریز، قیام پانزده خرداد 42، انقلاب سفید سال 41، فرار شاه، 12 بهمن و 17 شهریور 57، تصویب و لغو قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال 1341، کاپتلاسیون و... از مهمترین رویدادهایی است که در این اثر به آنها توجه داریم.
این مجموعه با دبیری مسعود امیر‌خانی تدوین شده است و قرار است در نهایت مبدل به یک مجموعه 25 جلدی شود.
هر یک از آثار این مجموعه در قالب یک مستند داستانی و با حجم تقریبی 100 صفحه و بر پایه اسناد و مدارک تاریخی و باقی‌مانده از روزهای پیروزی انقلاب اسلامی منتشر خواهد شد
پرسه دوباره دهقان در خاک غریب!
این عبارات نقل شده از احمد دهقان را می‌توان ایدئولوژی و نگاه این نویسنده برای خلق رمانی چون «پرسه در خاک غریبه» به شمار آورد. رمانی که برای نخستین بار در سال 1388 از سوی انتشارات نیستان منتشر شد، اما روایت رئالیستی دهقان را در این کتاب همانند برخی از کتاب‌های سابق او برنتافتد و در نتیجه امکان تجدید چاپ این کتاب را از آن گرفت.
دهقان در «پرسه در خاک غریبه» بر خلاف گرمای ذاتی و کلامی همیشگی خود به سراغ جبهه‌های سرد و برف گرفته غرب کشور رفته است و داستانی چنان بدیع را در این منطقه روایت می‌کند که در سطر سطر از آن چیزی جز انتظار و میخکوب شدن بر روی واژه‌ها و صحنه‌های ترسیم شده توسط نویسنده نصیب خواننده نمی‌شود.
گروهی از رزمندگان در سرما و بوران منطقه کوهستانی غرب کشور و به منظور نجات مردم گرفتار در کردستان عراق به دل کوه می‌زنند تا با انجام عملیاتی آنها را از دست مزدوران بعثی نجات دهند و این ماجراجویی است که برای آنها در طول داستان حواشی فراوانی را به وجود می‌آورد.
سبک داستانی دهقان در این رمان که به گفته خود او نوشتنش دغدغه 10 سال از عمر وی بوده است، به پختگی کامل رسیده است. به این معنی که او در این اثر جذابیت در روایت را در کنار چیره‌دستی مثال زدنی‌اش در خلق موقعیت‌های داستانی و نیز طنز بیانی منحصر به فردی که از دهقان همواره سراغ داریم، را چنان در هم آمیخته که مخاطب او در هیچ بخش از خوانش این متن احساس نمی‌کند که یکی از این سه رویکرد بر دیگری توفق پیدا کرده باشد.
از سوی دیگر این رمان را می‌توان سرآغازی برای خلق آثار داستانی جدی و هنرمندانه بر پایه حقایق موجود در دفاع مقدس به دور از هر نوع مقدس‌‌مابی و تصویرسازی‌های گنگ و غیر شفاف دانست که چیزی جز ایجاد نوعی تقدس مجازی پیرامون این واقعه در درون خود ندارند.
رئالیسم احمد دهقان در روایت از جنگ را در پس این جملات می‌توان به سادگی درک کرد. رئالیسمی که شاید گزاف نباشد اگر در قامت مقایسه با سایر نویسندگان حاضر در عرصه دفاع مقدس بتوان صفت جادویی را نیز به آن داد. جادویی که نه از دل متفاوت بودن عبارات و صحنه‌ها و رویدادها در داستان‌های دهقان ظاهر می‌شود، بلکه رئالیسمی که ناشی از بیان حقیقی، تلخ و البته به‌جا و زیبای دفاع مقدس توسط دهقان است و شاید همین موضوع باشد که وی را واداشته است تا در میان تمامی سالهای گذشته از حیات ادبی‌اش و تا زمان کشف و ثبت نکردن تمامی بسترهای داستانی موجود در این حادثه شگرف، به سراغ موضوع و رویداد دیگری نرود.
انتشارات کتاب نیستان چاپ دوم رمان «پرسه در خاک غریبه» را در 236 صفحه و با قیمت 13000 تومان منتشر کرده است.
گزیده دیوان مختوم قلی فراغی برای اولین بار به چاپ رسید
کتاب «گزیده دیوان مختوم قلی فراغی» با ترجمه و شرح فارسی «گنبد دردی اعظمی راد»، با مقدمه ابوذر ابراهیمی ترکمان، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و به همت گروه انتشاراتی الهدی انتشار یافت.
این اثر که ویژه گویش ترکمن به طبع رسیده، در بخش‌هایی چون سخن آغازین، حرفی از شرحی بی‌‌‌نهایت، اشعار، معنی لغات و شرح اصطلاحات عرفانی، فرهنگ اعلام و منابع و ماخذ منتشر شده و اشعار مختوم قلی را به زبان ترکمنی و با ترجمه فارسی در خود جای داده است.
مختومقلی بزرگ‌ترین شاعر ترکمن است که شعر و سخن خود را در خدمت اعتلای اندیشههای اخلاقی، عرفانی و اجتماعی قرار داده است. یکی از ویژگیهای شعر و سخن مختومقلی، خردگرایی اوست؛ از این منظر می‌توان او را با رودکی، فردوسی و ناصرخسرو مقایسه کرد که هر سه از شاعران خردگرا و بزرگ ایران هستند.
شعر از نظر مختومقلی مرکوب است و شاعر، راکبِ آن. راکبِ این مرکوب، بدون بار اندیشه، راه به جایی ندارد؛ آنچه ارزش دارد، اندیشه است. مختومقلی عشوه ده و رشوه ستان نیست و دلبستگیهای عادی زندگی در شعر او راه ندارد؛ هر چه هست حقیقت جویی و کمالیابی است. در جای جای کلام او با حکمت، اندرز، اخلاق و عرفان سر و کار داریم.
جایگاه والای این شاعر ملی ترکمن باعث شده تا در سطح جهانی نیز فرهیختگانی همچون برتلس، الکساندر شودزکو، آ. ن ساموئیلیوویچ، نیکلای تیخاتوف و آرمینوس هرمان وامبری در مورد وی به نیکی اظهار نظر کنند.
ابوذر ابراهیمی ترکمان در بخشی از مقدمه خود در «گزیده دیوان مختوم قلی فراغی»، چنین آورده است: ««مختومقلی فراغی» بیگمان و گفتوگو، از ادیبان و حکیمان است. اشعار ترکمنی او سال‌ها و سدههاست که در دل و دیدهی مردم، جاخوش کرده است. سرایندهی بیداردل و هوشمند و دل آگاهی که آیینهی ارزش‌ها و هنجارهای مردم خویش است. وی در سراسر گفتار‌هایش، بر سر آن است تا همزبانان و خویشاوندان سرزمینیاش را از دلبستگیهای خاکی و گرفتاری‌ها و فروبستگیهای ناخواسته برهاند و چشماندازهای زیبا‌تر و مانا‌تر و ارزشمندتری را فراچشم بیاورد. ارادت او به اهل بیت (علیهم السلام) را در جای جای اشعارش می‌توان دید، آرزوی پیوستن به سعدی و حافظ را نیز هم. «مختومقلی فراغی» بخشی از زیباییهای فرهنگی «جهان ایرانی» است.»
لازم به ذکر است، در سالهای پس از انقلاب اسلامی در ایران، مختومقلی پژوهی مورد توجه و علاقه بسیاری از پژوهشگران به ویژه دانش آموختگان ترکمن قرار گرفت و همایشهای دانشجویی، همه ساله در دانشگاههای محل تحصیل آنها برگزار می‌شود.
«پایی که جا ماند» از انگلستان سر در آورد!
فهیمه سمسار، دبیر دفتر ترجمه آثار حوزه هنری پیرامون تازه‌ترین آثار ترجمه شده این دفتر اظهار داشت: ترجمه کتاب «دا» نوشته سیده زهرا حسینی به تازگی از سوی پل اسپراکمن پایان یافته‌است. این کتاب قرار است به زودی توسط انتشارات مزدا در کالیفرنیا منتشر شود.
سمسار به ترجمه یک مجموعه شعر توسط احسان عباسلو هم اشاره کرد و افزود: مجموعه شعر معاصر ایران بزودی با ترجمه انگلیسی احسان عباسلو منتشر می‌شود، این مجموعه به اشعار شاعران پس از نیما اختصاص دارد و در ادامه به اسپانیولی هم برگردان خواهد شد.
دبیر دفتر ترجمه حوزه هنری با اعلام یک خبر تصریح کرد: یک مجموعه داستانی بزودی انتخاب شده و برای ترجمه در اختیار یک مترجم قرار می‌گیرد، موارد نهایی شود اطلاع رسانی پیرامون آن صورت می‌گیرد.
این مسئول در ادامه با ترجمه انگلیسی کتاب «پایی که جا ماند» اشاره کرد و اینکه مترجم اثر هنوز مشخص نیست و افزود: قرار است همین کتاب به زیان اسپانیولی هم منتشر شود اما ترجمه آن هنوز به پایان نرسیده است.