گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ سال 1393 با تدبیر رهبر معظم انقلاب سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامیده شده که این مسأله اهمیت مسأله فرهنگ را نشان میدهد. در کشور ما دستگاهها و نهادهای رسمی زیادی متولی امر فرهنگ هستند، اما نهادها و اقشار دیگری نیز وجود دارند که شاید به صورت رسمی در زمره متولیان عرصه فرهنگ قرار نگیرند اما نقش بسزایی در فرهنگسازی جامعه دارند. یکی از این اقشار، «ائمه جمعه» هستند که به دلیل ارتباط با مردم و به خصوص جوانان میتوانند نقش مهمی در عرصه فرهنگ سازی ایفا کنند. مقام معظم رهبری نیز به جایگاه نماز جمعه و ائمه جمعه توجه زیادی دارند و نقش آنها را در عرصه فرهنگ برجسته نمودهاند.
از این رو، گفتگویی داشتیم با حجه الاسلام «محمدرضا مدیح» امام جمعه شهرستان رودهن و از وی در مورد نقش ائمه جمعه در فرهنگ کشور سوالاتی پرسیدیم که مشروح این گفتگو را پیش رو دارید.
«خبرگزاری دانشجو» - به نظر شما نقش ائمه جمعه در تحقق شعار امسال با نام «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» چیست؟
مدیح: ائمه جمعه در هر نقطه ای فعالیت می کنند هم نماینده مقام معظم رهبری و هم حامی همه جانبه دولت و مجلس هستند و با فعالیت هایی که در حوزه های مختلف انجام می دهند زمینه را برای اجرای فرامین مقام معظم رهبری و پیشبرد اهداف دولت و اجرای قانون فراهم می کنند. در مورد فرهنگ هم ائمه جمعه متصدی این مساله هستند؛ به خصوص در بحث اقتصاد مقاومتی که الان برای کشور سرنوشت ساز است و عین جهاد می ماند.
ائمه جمعه از یک طرف مطالب مقام معظم رهبری را در شهرها و آبادی ها منتشر می کنند و از یک طرف در اجرای قانون پافشاری دارند و برای اجرای آن همراهی می کنند. اگر امام جمعه ای این موارد را رعایت نکند در همان منطقه خود را نشان می دهد و مشخص می شود که امام جمعه در این زمینه همراهی نکرده است.
فعالیت های مختلفی که یک امام جمعه انجام می دهد
«خبرگزاری دانشجو» - شما چه فعالیت های دیگری غیر از ایراد خطبه ها و اقامه نماز انجام می دهید؟
مدیح: یکی از ده ها فعالیتی که امام جمعه انجام می دهد ایراد خطبه و اقامه نماز جمعه است اما پاسخگویی به مراجعین، نشستن پای درد دل مردم و رسیدگی به گرفتاری های مردم از کارهای روزمره امام جمعه است.رسیدگی به وضع روحانیت و همراهی و فعال کردن نهاد روحانیت نیز از کارهایی است که امام جمعه ها معمولا انجام می دهند. همچنین تقویت و حمایت از نهادهای انقلابی مثل بسیج نیز از دیگر کارهای امام جمعه است.
حمایت از مسئولین در راستای توسعه و پیشرفت کشور و انجام کارهای عمرانی و فعالیت های قرآنی نیز توسط امام جمعه رصد می شود و گسترش می یابد. امام جمعه همچنین فعالیت های سیاسی در راستای انقلاب مثل انتخابات یا راهپیمایی ها و جاهایی که حضور مردم در صحنه لازم است را رصد و حمایت می کند. از سوی دیگر، برنامه های مذهبی سنتی مثل هیات ها و نماز جماعت ها و جلسات قرآنی خانگی و در مساجد را دنبال می کند. ارتباط و سرکشی از نخبگان و خانواده شهدا و ایثارگران و آزادگان نیز از دیگر فعالیت های ائمه جمعه است که در هر منطقه ای انجام می دهند.
امام جمعه باید برای دین و دنیای مردم کار کند
«خبرگزاری دانشجو» - یکی از وظایف ائمه جمعه طبق گفته مقام معظم رهبری جذب حداکثری مردم به نماز جمعه است و ایشان گفته اند اگر مردم در نماز جمعه کم شرکت کنند ائمه جمعه باید پاسخگو باشند. شما چه فعالیت هایی انجام می دهید که این حضور حداکثری اتفاق بیفتد؟
مدیح: امام جمعه وقتی جایی می رود قصد دارد حضور حداکثری مردم را نسبت به دین و اخلاق و ... جذب کند. عملکرد امام جمعه در جذب مردم تاثیر دارد و اگر امام جمعه در خانه اش بنشیند و بگوید به من چه مربوط است باعث ریزش می شود. مردم اگر ببینند امام جمعه هم برای دین و هم برای دنیای آنها کار می کند و هم مسجد می سازد و هم به کارهای عمرانی منطقه می رسد کیف می کنند و باعث دلگرمی آنها می شود.
امام جمعه هایی که در توسعه و پیشرفت و عمران منطقه دلسوزی می کنند معمولا محبوبیت بیشتری دارند اما امام جمعه ای که به قول معروف «سلک آیت اللهی» به خود بگیرد و صرفا به امور دینی بپردازد به این اندازه جواب نمی دهد. یکی از راه های جذب مردم این است که امام جمعه همه جا حضور داشته باشد و در همه کار دلسوزی کند.
بسیاری از چهره هایی که وابستگی به نماز جمعه ندارند اما می بینند امام جمعه در همه امور از شهرشان حمایت می کند آنها هم استقبال و همراهی می کنند. همین باعث آبادانی می شود و قدم خیری برای جذب مردم است.
تاثیر نظم در جذب مردم به نماز جمعه
از سوی دیگر، خطبه های دسته بندی شده و کلاسیک به شکل تدریسی نه به شکل روضه خوانی سنتی بسیار تاثیر دارد. الان مردم با سواد هستند و وقتی آدم کلیاتی بگوید خودشان جزئیات زیادی به دست می آورند. مختصر بودن سخنرانی ها و خطبه ها نیز بسیار تاثیرگذار است. همچنین منظم بودن امام جمعه بسیار تاثیر دارد یعنی امام جمعه خطبه های خود را سر وقت آغاز و سر وقت تمام کند و وقت کشی های مختلف نداشته باشد. عملکرد ستاد نماز جمعه ای که دانا و توانا باشد نیز برای جذب مردم بسیار کارساز است.
برای هر خطبه نماز جمعه 6 ساعت مطالعه می کنم
«خبرگزاری دانشجو» - امروزه سطح سواد مردم بسیار بالا رفته و یکی از دلایلی که مردم برای حضور کمرنگ در نماز جمعه مطرح می کنند این است که حرفی که مناسب نیازهای آنها باشد در نماز جمعه زده نمی شود. شما چقدر برای همگام شدن با نیازهای روز جامعه تلاش می کنید و از چه منابعی برای افزایش سطح اطلاعات خود استفاده می نمایید؟
مدیح: انتخاب موضوع بسیار مهم است و می تواند در جذب مردم به نماز جمعه نیز موثر باشد. مثلا طرف می گوید مساله ای که حاج آقا گفته یک بار هم در زندگی مورد نیاز من نیست اما اگر موضوع خطبه ها به روز و چیزی باشد که قشر جوان و تحصیلکرده به آن نیاز دارند بسیار می تواند در جذب آنها موثر باشد.
ما برای افزایش سطح اطلاعات خود بیشتر از منابع دینی مانند قرآن، کلام پیامبر و ائمه استفاده می کنیم. من معتقدم ما نباید در خطبه ها از خودمان حرف بزنیم بلکه باید حرف قرآن و ائمه را به مردم منتقل کنیم که این مساله هم تاثیر معنوی دارد، هم آنها را هدایت و با معارف دین آشنا می کند. من برای خطبه های نماز جمعه که معمولا بین 20 تا 25 دقیقه است در طول هفته حداقل 6 ساعت وقت می گذارم و بسیار هم از این خطبه ها استقبال می شود. تمام آن هم از قرآن یا فرمایش ائمه است.
«خبرگزاری دانشجو» - شما چقدر تلاش دارید که نسل جوان به خطبه های نماز جمعه جذب شوند؟
مدیح: همه کارهای ما جوانی است. برای برنامه های فرهنگی، قرآنی، ورزشی و ... بیشتر با نسل جوان کار می کنیم. یکی از جاهایی که امام جمعه می تواند تاثیر گذار باشد در مجامع ورزشی است که بتواند با نسل جوان ارتباط برقرار کند. سرکشی از دانشگاه ها و ارتباط با مراکز آموزشی و دبیرستان ها از دیگر فعالیت های ماست. نسل مسن در صحنه های دینی و انقلابی خودشان حضور دارند اما گرایش به نسل جوان در همه امور در برنامه های ما قرار دارد. در دانشگاه هم همینطور است و با دانشگاه و دانشجو می توان ارتباط بسیار خوبی برقرار کرد و ما این کار را انجام داده ایم.
ائمه جمعه از همه مسئولان شهر ساده تر هستند
«خبرگزاری دانشجو» - یکی از توصیه های مقام معظم رهبری به ائمه جمعه مردمی بودن و ساده زیستی است. ممکن است عدم ساده زیستی باعث دوری مردم از امام جمعه شود و تاثیرات فرهنگی مخربی داشته باشد. تعبیر رهبری هم در این مورد این است ائمه جمعه باید در تأمین امکانات به مردم متکی باشند و رابطه آخوند سنتی خود را با مردم حفظ کنند. شما چقدر به ساده زیستی در زندگی خود توجه دارید؟
مدیح: طلبه ها و روحانیون معمولا از قشر متوسط یا مستضعف جامعه هستند. اگر بتوانند خود را در همان قشر حفظ کنند این بهترین حالت است اما اگر وقتی برای خودشان کسی شدند خود را تافته جدا بافته ای تلقی کردند و احساس خود بزرگ بینی در آنها ایجاد شد قشر متوسط و ساده زیست را از دست می دهد و قشر بالا هم که معمولا کمتر اطراف روحانیون حضور دارند. به طور کلی معمولا ائمه جمعه از همه مسئولان شهر ساده تر هستند. البته ممکن است گاهی استثنا وجود داشته باشد.
امام جمعه خوب کسی است که همسر و فرزندانش به نماز جمعه بیایند
«خبرگزاری دانشجو» - یکی دیگر از تأکیدات رهبری این است که مسئولین و ائمه جمعه روی نزدیکان خود نظارت داشته باشند چون گاهی ممکن است به واسطه عملکرد برخی از نزدیکان ائمه جمعه دیدگاه مردم نسبت به وی مخدوش شود. شما این مساله را در زندگی خود لحاظ می کنید؟
مدیح: اگر همسر و فرزند و سایر نزدیکان امام جمعه رفتار نامناسبی داشته باشند مردم این رفتار را به حساب امام جمعه می گذارند. لذا همه روحانیون و مسئولان باید مراقب نزدیکانمان باشیم تا کار نادرستی توسط آنها انجام نشود. معروف است که می گویند امام جمعه خوب کسی است که همسر و فرزندانش به نماز جمعه بیایند، اما اگر آنها به نماز جمعه نیایند معلوم می شود که حاج آقا را قبول ندارند و در نتیجه مردم هم حق دارند که او را قبول نداشته باشند.