گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ سال 1393 با تدبیر رهبر معظم انقلاب سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامیده شده که این مسأله اهمیت مسأله فرهنگ را نشان میدهد. در کشور ما دستگاهها و نهادهای رسمی زیادی متولی امر فرهنگ هستند، اما نهادها و اقشار دیگری نیز وجود دارند که شاید به صورت رسمی در زمره متولیان عرصه فرهنگ قرار نگیرند اما نقش بسزایی در فرهنگسازی جامعه دارند. یکی از این اقشار، «ائمه جمعه» هستند که به دلیل ارتباط با مردم و به خصوص جوانان میتوانند نقش مهمی در عرصه فرهنگ سازی ایفا کنند. مقام معظم رهبری نیز به جایگاه نماز جمعه و ائمه جمعه توجه زیادی دارند و نقش آنها را در عرصه فرهنگ برجسته نمودهاند.
از این رو، گفتگویی داشتیم با حجه الاسلام «سید علی مروج» امام جمعه شهرستان اندیشه و از وی در مورد نقش ائمه جمعه در فرهنگ کشور سوالاتی پرسیدیم که مشروح این گفتگو را پیش رو دارید.
«خبرگزاری دانشجو» - نقش ائمه جمعه در تحقق شعار امسال با تأکید بر مساله فرهنگ چیست؟
مروج: ائمه جمعه متولی فرهنگی شهرها و شهرستان ها هستند و جایگاه نظارتی در رابطه با امور فرهنگی این مناطق دارند و در برخی از نهادها یا جایگاه ها خودشان به نوعی متولی فرهنگی شهرها هستند. مثلا امام جمعه ریاست شورای فرهنگ عمومی مرکز استان را برعهده دارد. در این شورا مشکلات فرهنگی شهر مدنظر قرار می گیرد و با تطبیق آن مساله با شرع و قانون مساله خاصی تصویب یا رد می شود.
ائمه جمعه می توانند در آماده کردن بستر فرهنگی شهرها اثرگذار باشند
بیش از 700 امام جمعه در سراسر کشور وجود دارند که این ائمه نقش کلیدی در بحث فرهنگی شهرهای خودشان دارند و اگر جلساتشان مداوم باشد و نسبت به این مساله پیگیر باشند می توانند در آماده کردن بستر فرهنگی اثرگذار باشند و بر انجام امور فرهنگی شهر خود نظارت کنند تا این امور بر اساس آموزه های دینی باشد و اگر افرادی بخواهند به بی راهه بروند به آنها تذکر دهند.
ائمه جمعه رییس ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر نیز هستند که سپاه دبیری این ستاد را برعهده دارد. همچنین ائمه جمعه در برخی از نهادها عضو هستند یا در برخی نهادها ریاست آن نهاد را برعهده دارند. مثلا مسئول ستاد غدیر ائمه جمعه هستند یا در ستاد بازسازی عتبات هر شهر رییس مجموعه، امام جمعه آن شهر می باشد. از سوی دیگر، رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد در استان ها نیز امام جمعه آن استان است.
در برخی از نهادها هم ائمه جمعه عضو هستند مثل شورای زکات که فرماندار رییس آن است یا شورای آموزش و پرورش. در جلساتی که در شورای اداری شهرستان ها برگزار می شود ائمه جمعه از اعضای این شورا هستند و در ستاد احیای فرهنگ ایثار و شهادت نیز حضور دارند.
هر جا فعالیت فرهنگی وجود داشته باشد ائمه جمعه در آن نقش دارند
برخی از نهادها نیز هستند که شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با آنها توافق هایی دارد و ائمه جمعه نیز از آنجا که پیرو سیاست های این شورا هستند با این نهادها همکاری می کنند. مثلا ائمه جمعه در شورای سلامت حضور دارند یا در حوزه های علمیه برادران و خواهران ریاست هیات امنای این حوزه ها را برعهده می گیرند. همچنین بین ما و ستاد اقامه نماز، بنیاد مهدویت، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی توافق نامه هایی وجود دارد و ائمه جمعه با این نهادها همکاری می کنند. همچنین در مراسم ستادی مانند راهپیمایی روز قدس و 22 بهمن، ستاد راهیان نور، ستاد دهه فجر، رحلت امام یا در مراسمی مانند دهه کرامت و تکریم مساجد ائمه جمعه مسئولیت دارند و نقش آفرین هستند.
همچنین در هر شهری که شهید گمنام وجود دارد هیات امنایی وجود دارد و توافق نامه ای با بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس امضا شده که رییس این هیات امنا امام جمعه است. امام جمعه در دفتر تبلیغات و سازمان اوقاف، شورای عالی قرآن، نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، صداوسیما و بنیاد شهید نیز نقش آفرین است. به طور کلی ائمه جمعه در هر جایی که فعالیت فرهنگی وجود داشته باشد نقش دارند.
نماز جمعه برای ائمه جمعه از شنبه شروع می شود و تا جمعه ادامه دارد
«خبرگزاری دانشجو» - مقام معظم رهبری فرمودند یکی از وظایف ائمه جمعه جذب حداکثری مردم به نماز جمعه است و اگر تعداد افراد شرکت کننده در نماز جمعه کم باشد ائمه جمعه باید پاسخگو باشند. در منطقه اندیشه که شما فعالیت دارید حضور مردم در نماز جمعه چگونه است و شما چه تلاشی برای جذب حداکثری مردم انجام داده اید؟
مروج: نماز جمعه را خانواده های شهر اندیشه و مخاطبینی مانند نظامیان، فرهنگیان، کارکنان، تجار، دانش آموزان، بانوان، طلاب علوم دینی، پایگاه های بسیج و ... تشکیل می دهند. امام جمعه باید یک هفته برنامه ریزی کند تا نماز جمعه با شکوه باشد. در واقع، نماز جمعه برای ما ائمه جمعه از شنبه شروع می شود تا روز جمعه ادامه دارد.
امام جمعه موفق کسی است که با مخاطبان گوناگون سر و کار داشته باشد
امام جمعه ای موفق است که با مخاطبین گوناگونی سر و کار داشته باشد و از این طریق حداکثر افراد را به نماز جمعه جذب کند. ما هم این سیاست را در شهر اندیشه داریم و با افراد و نهادهای مختلفی مانند مساجد، هیات ها، پایگاه های بسیج شهر، حوزه علمیه مکتبه المهدی، پایگاه بسیج خواهران و ... ارتباط برقرار کرده ایم. از سوی دیگر، ما به برخی از بانوان که در برنامه های مذهبی شرکت نمی کردند دسترسی نداشتیم اما از طریق مراسمی که در پارک بانوان برگزار کردیم با آنها ارتباط برقرار نموده و صحبت هایی داشتیم. همچنین سعی کردیم برخی از مخاطبین خود را در جشنواره هایی مانند جشنواره هفت سین یا آشپزی جذب کنیم.
از سوی دیگر، با دانش آموزان در دبیرستان ها صحبت و با آنها ارتباط برقرار کردیم و توانستیم عده ای از آنها را جذب نماز جمعه کنیم. دوشنبه شب ها نیز به مجتمع های مسکونی شهر سرکشی کردیم. در ایام مذهبی مانند عزاداری امام حسین (ع) نیز با هیات های مذهبی ارتباط برقرار نمودیم. مثلا در اربعین سال گذشته با استفاده از 8 اتوبوس زائران را از اندیشه به کربلا بردیم.
سه تا چهار هزار نفر در نماز جمعه اندیشه شرکت می کنند
سیاست ما این است که در طول سال مخاطبین گوناگون را جذب کنیم که نتیجه آن برگزاری نماز جمعه های با شکوه است، همچنین راهپیمایی 22 بهمن و روز قدس با شکوهی داریم چون قبلا مردم را آماده نگه داشته ایم. می توانم بگویم حدود سه تا چهار هزار نفر در نماز جمعه اندیشه شرکت می کنند.
«خبرگزاری دانشجو» - ترکیب جمعیتی نماز جمعه اندیشه چگونه است؟ جوانان در نماز جمعه شرکت می کنند؟
مروج: بله، حضور جوانان بسیار پر رنگ است. ما با مساجد شهر هماهنگ کرده ایم که برنامه حلقه صالحین قبل از نماز جمعه باشد و نزدیک اذان اتوبوس هایی می فرستیم تا جوان ها را جذب کند و آنها را به نماز جمعه بیاورد. همچنین مراسم دیگری برای جوان ها گذاشته ایم و نگاهمان جذب حداکثری مخاطبان گوناگون به نماز جمعه است.
«خبرگزاری دانشجو» - یکی از توصیه های رهبری به ائمه جمعه این است که با مردم باشند و ساده زیستی را رعایت کنند. چون اگر این اتفاق نیفتد مردم از امام جمعه دور می شوند. شما چقدر این مساله را در زندگی خود رعایت می کنید؟
مروج: به هر حال ما باید با زمانه خودمان زندگی کنیم. یک زمانی حضرت علی (ع) از غذا به نان جوین و از لباس به دو دست لباس کهنه بسنده می کرد اما امام باقر (ع) و امام صادق (ع) لباس های خوبی می پوشیدند و زندگی خوبی داشتند. وقتی از آنها سوال می شد که شما چرا مانند امیرالمومنین زندگی نمی کنید، جواب می دادند که زمان حضرت علی مردم فقیر بودند اما هر زمان روش زندگی خود را می طلبد.
ساده زیستی به معنای استفاده نکردن از موهبت های دنیا نیست
ساده زیستی به این نیست که ما از موهبت های زندگی دنیا استفاده نکنیم چون اهل بیت هم بهترین مرکب را داشتند و تمیزترین لباس را می پوشیدند اما دلبسته و وابسته این چیزها نبودند و از این موهبت ها هم خودشان و هم دیگران استفاده می کردند. آنها برای جمع کردن مال دنیا حرص نمی زدند.
اکنون وضعیت زندگی مردم نسبت به گذشته بسیار بهتر شده است. به گونه ای که وقتی ما به منازل نیازمندان برای سرکشی می رویم، می بینیم که یک دست مبل و فرش و یخچال دارند. در واقع، مردم امروز حداقل های زندگی را دارند و وضعیت مانند قدیم نیست. اما به هر حال ما باید به گونه ای زندگی کنیم که زندگیمان اشرافی نباشد. زندگی اشرافی حالت اعتدال ندارد.
مدیران باید فشارهای اجتماعی را تحمل کنند
هر کسی باید با توجه به درآمد و شأن خود زندگی کند اما به هر حال از نظر جامعه شناسی همیشه محدودیت هایی برای مدیران اجتماعی وجود دارد که به آن فشار اجتماعی می گویند و یک مدیر باید این فشار اجتماعی را تحمل کند. ممکن است من تمکن داشته باشم که یک ماشین دویست میلیونی سوار شوم یا این که تمکن مالی نداشته و یک ماشین ده میلیونی سوار شوم اما بهتر است یک ماشین متوسط سوار شوم که هم نیاز مرا برطرف کند و هم خیلی توی چشم نباشد.
اسلام دین اعتدال و حد وسط است. گاهی کسانی که می توانند خوب زندگی کنند اما برای این که از چشم مردم جلوه نکنند زندگی زاهدانه ای پیش می گیرند از آن طرف بام می افتند. من چون این جایگاه و پست را انتخاب کرده ام باید این فشار اجتماعی را بپذیرم و یک سری از نکات را رعایت کنم و محدودیت هایی را بپذیرم چون نمی توانم هر گونه که دلم می خواهد و آزاد زندگی کنم.
«خبرگزاری دانشجو» - رهبری فرمودند مسئولان و ائمه جمعه باید روی نزدیکان خود نظارت داشته باشند چون گاهی ممکن است دیدگاه مردم نسبت به آن مسئول به واسطه عملکرد نزدیکان او زیر سوال برود. شما چقدر این مساله را در زندگی خود لحاظ می کنید؟
مروج: پسر حضرت نوح فرزند پیامبر بود اما در اثر معاشرت با بدان خاندان نبوتش گم شد یا عموی امام زمان (ع) یعنی جعفر کذاب که بعدها جعفر تواب نام گرفت در دستگاه طاغوت قرار گرفت و ادعای امامت نمود. در میان ائمه اطهار نیز این مسایل وجود داشته و حتی برادرزاده موسی بن جعفر عامل شهادت ایشان شد. او نوه امام صادق (ع) بود اما نزد هارون الرشید رفت و از موسی بن جعفر بدگویی کرد، هارون هم حضرت را دستگیر کرد و به شهادت رساند.
باید جلوی سوء استفاده از موقعیت خود را بگیریم
عموی پیامبر نیز ابولهب بود که خداوند در قرآن او را لعن کرد. در اقوام مقام معظم رهبری نیز چنین کسانی هستند یا حضرت امام که در انقلاب بالاتر از ایشان وجود نداشت اما می بینیم که برخی از اقوام و یاران و نزدیکان ایشان تا آخر خط با ایشان نماندند و برخلاف اعتقادات امام رفتار کردند. ائمه جمعه هم انسان هستند و نمی توانند همه را آن گونه که خودشان می خواهند کنترل کنند اما تا حدودی باید مراقبت کنیم و جلوی سوء استفاده از جایگاه و موقعیتمان را بگیریم.