«نق زدن» و «انتقاد سازنده» فرق می‌کنند!

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ محمدرضا شفیعی، تهیه کننده موفق سینما و تلوزیون در یادداشتی به مطالبات رهبر فرزانه انقلاب از سینماگران پرداخته است. متن این یادداشت در ادامه می آید.

 

حدود چهار سال پیش در چنین ایامی برخی از فعالان و هنرمندان عرصه فیلم و سریال، دیداری صمیمی با رهبر انقلاب داشتند. این دیدار که در یک سالگی تمدید حکم آقای ضرغامی صورت می‌گرفت به نوعی پاسخ به درخواست‌های   مقام معظم رهبری در حکم ریاست سازمان صدا و سیما بود‌. مرور برخی مطالبات ایشان محور اصلی این نوشتار خواهد بود.

 

در دنیای امروز ما، تلویزیون حرف اول را در «اطلاع‌رسانی» و «هدایت فکری» جوامع می‌زند و به گفته کارشناسان رسانه این جعبه جادویی می‌تواند روی افکار مخاطبان تأثیر مستقیم بگذارد. البته توسعه دستگاه‌های انتشار و گسترش مداوم شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی بخشی از ماهیت اطلاع‌رسانی تلویزیون را به مرور کمرنگ می‌کند، اما ماهیت هدایت فکری و تأثیرگذاری آن همچنان بی‌همتاست. یکی از یافته‌های جامعه‌شناسی تلویزیون این است که تأثیر آنی و جزئی این وسیله قابل تردید است اما درباره اثرات کلی و درازمدت آن نمی‌توان تردید داشت. با مطالعه واکنش بینندگان به برنامه‌های نمایشی ملاحظه می‌شود تأثیر درازمدت و جریانی اینگونه برنامه‌سازی بسیار متأثر بوده است.

 

اولین توصیه رهبر معظم به همین موضوع متمرکز بود. ایشان به تأثیر هنرهای نمایشی و نقش بسیار مهم آن در حال و ‌آینده کشور اشاره نموده و کاهش فاصله بین وضع موجود با وضع مطلوب را از اثرات این هنر دانستند.

 

اکنون حساسیت جهان بر اصالت و اعتبار و حقوق انسان‌هاست، نظام مدیریتی جهان به هیچ چیز به اندازه توجه به انسان افتخار نمی‌کند. بنابراین حرف شنیدنی ما برای مردم کشورمان و جهان باید متوجه به حقوق انسان شود. قرآن و اسلام برخلاف ما مسلمانان به این نکته در نهایت ظرافت توجه کرده است و این توجهات می‌تواند در جهان امروز گوشی شنوا و نقش اساسی در معرفی فرهنگ اسلامی، ایرانی‌مان داشته باشد. از آنجا که رسانه‌های غربی نماد اسلام را القاعده و طالبان و داعش معرفی می‌کنند و توجه به حقوق انسان‌ها را با رفتار داعشی‌ها ارزیابی می‌کنند، ما باید با هنر خود به حقوق انسان‌ها تمرکز کنیم.

 

تأکید دیگر رهبری، رعایت حدود انسانی، اخلاقی و دینی، پرهیز از نمادهای رایج در سینمای دنیا مثل شهوت، خیانت و غیره است. رعایت حدود بنیان خانواده و عدم ترویج مربع‌ها و مثلث‌های عشقی از دیگر تأکیدات ایشان است.

 

نقد اجتماع به مفهوم نمایاندن نقاط قوت و ضعف یک طرح یا به منظور نشان دادن راهی برتر برای موفقیت و کامیابی در همان راستاست. هنرهای نمایشی هم مثل دیگر مقولات فرهنگی و اجتماعی بازتاب اتفاقات جامعه پیرامون خود است. هنرمندان هم باید به همین لحن به مشکلات کشور بپردازند و با نقد اجتماعی آگاهانه و کار کارشناسی، چهره‌ای درست و واقعی از آن معضل به نمایش بگذارند. ما می‌توانیم شاهد فیلم‌ها و سریال‌های اجتماعی دلسوزانه و نجیبی باشیم که سراغ مشکلات و معضلات جامعه بروند، اما این مشکلات هیچ گاه رنگ تحقیر، ضعف و عدم خودباوری را به مخاطب القا نکنند. اساساً انسان بدون محدودیت و مانع نمی‌تواند رشد کند و گذشتن از موانع او را پویا و مستحکم می‌کند.

 

سفارش دیگر رهبری به فعالان عرصه هنرهای نمایشی، طرح نقاط مثبت و تاریک جامعه با بیانی واقعی و منصفانه و البته ترسیم نقاط مثبت و منفی در کنار هم بود که بدین طریق می‌توان فاصله بین «نق زدن» و «انتقاد سازنده» را شکل داد.

 

رهبری معظم در پایان بیان فرمودند که 14 نکته آماده کرده‌اند که فرصتی برای طرح آن‌ها باقی نماند. کاش فرصتی دیگر فراهم آید...