شُکوه یک شکوفایی

 گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ سپنتا امانپور- حالا سه سالی می شود که سحر اولی ها نیز صاحب برنامه مناسبتی شده اند. برنامه ای که به زبان کودکان و نوجوانانی که به سن تکلیف رسیده اند از احکام و اخلاق روزه داری میگوید.وقتی به حافظه خود رجوع می کنیم جز نوستالوژی کارتونی" زهره و زهرا"چیز بیشتری یادمان نمی آید.انیمیشنی ایرانی که مسائل و احکام روزه داری و ماه رمضان را در قالب قصه های کودکانه برای بچه ها بیان می کرد. هنوز روزه کله گنچشکی زهره و زهرا از یادمان نرفته است اما نسل امروز از طریق برنامه هایی مثل سحر اولی ها یا نام سالهایی قبلش " مهمان ماه" مهمان سحراولی هایی است که لذت روزه داری را تجربه می کنند. شبکه دوبا تولید این برنامه اهتمام خویش را به کودک و نوجوان حتی در برنامه های معارفی/مناسبتی نیزاثبات کرده است.این اقدام یعنی لحاظ کردن زبان مخاطب دربیان مفاهیم و پیام های معنوی! بدیهی است نوجوانی که تازه به سن تکلیف رسیده فاقد درک انتزاعی بزرگسالان در مواجهه با تجربه های دینی است لذا باید مفاهیم والای معنوی که درساحتی انتزاعی و پیچیده صورت بندی شده را به زبان کودکانه بازنمایی کند تا درک آنها برای مخاطب این دوره سنی ثقیل و سنگین نباشد و حلاوت و شیرینی آن را بچشنند. از این رو میتوان سحر اولی ها راجشن تکلیف تلویزیونی برای نوجوانان مکلف شده دانست وشُکوه این شکوفایی!

 

سحراولی ها درسومین سال اجرای خود از حیث محتوی ومضمون تفاوت ماهوی با سال گذشته ندارد اما دست اندرکاران این برنامه تلاش کردند تا پویایی و نشاط بیشتری به آن ببخشند.مثلا ازطریق طراحی دکوروصحنه ونورپردازی و رنگ آمیزی های شاد تا جشن بودن این مناسبت نمود بیشتری داشته باشد و از آیتم های متنوعی هم استفاده شده تا ضمن حفظ این شادابی،ریتم پرشتاب تری گرفته و کسالت بارنشود به ویژه اینکه نوجوانان مخاطب این برنامه درآن زمان شاید دچار خواب آلودگی باشند. بر اساس تمهیداتی که در طراحی و برنامه ریزی سحر اولی ها صورت گرفته آیتم های زیر بخش های مختلف برنامه را تشکیل می دهند که خیلی از آنها نه فقط برای کودکان که حتی بزرگترها نیز واجد جاذبه های معنوی است:

 

آیتم قرائت یک صفحه از قرآن به صورت ترتیل، آیتم مستند سحر اولی‌ها، آیتم عروسکی دم پنجره با شخصیت‌های سحر و پدر بزرگش، آیتم احکام با اجرای حاج آقا محمدی ، آیتم دعاهای قرآنی که با ربنا آغاز می‌شوند با صدای حاج آقا رازپور، آیتم یه روز یه حقته با اجرای مریم وطن پور کنار پسرش، آیتم دعاهای کودکانه

 

همانطوری که ازعناوین این آیتم ها پیداست تهیه کننده برنامه تلاش کرده از همه ظرفیت های هنری/ رسانه ای ممکن که می تواند درقالب یک برنامه تلویزیونی بگنجد برای جذابیت بیشتربرنامه والبته تاثیرپذیرمعنوی مخاطب استفاده شده است.نکته جالب آن بهره گیری از ظرفیت های نمایشی و دراماتیک برای انتقال مفاهیم ایمانی است که با توجه به روانشناسی رشد یک فرد تازه بالغ از بیشترین امکان تاثیرگذاری برخوردار بوده وازطریق الگو سازی های مجازی می تواند به هویت طلبی مذهبی مخاطب کمک کند. اساسا خود قرائت و قرائت آن با صدای خوش جدا ازبارمعنوی اش واجدعناصری زیبایی شناختی بوده که برجان نوجوان بنشیند و او را متوجه این منبع لایزال الهی کند. ضمن اینکه سحر اولی ها واجد سویه آموزشی هم هست مثلا همین ترتیل قران یا آموزش احکام توسط حاج آقا محمدی از جنبه آموزشی برخوردار بوده و کارکردهای فرارسانه ای دارد. به عبارت بهترباید اشاره کرد که سحراولی ها یک برنامه معارفی/ مناسبتی آموزشی- تربیتی است که قراراست به هویت طلبی یک نوجوان مسلمان کمک کرده و شناخت آگاهانه ای ازدین وآموزه های آن ایجاد کند. حضور حجت الاسلام راستگو که محبوبیت زیادی در بین کودکان و نوجوانان دارد نیز فارغ از غنی کردن وجوه آموزشی برنامه شور و نشاط آن را بیشتر کرده و برنامه را تلطیف می کند. باید او را قرائتی کودکان و نوجوانان دانست که سخن و کلامش در بین مخاطبان نوجوان نافذ بوده و تاثیرگذار است.

 

واقعیت این است که همین برنامه سحر اولی ها خود گواه بر این است که رسانه ملی ما به شدت به کارشناس مذهبی کودکان نیازمند بوده تا دنیای کودکی را بشناسند و بتواند با زبان خودشان با انها سخن بگوید وبلد باشد که چگونه بین مفاهیم و آموزه های مذهبی و جهان کودکانه ارتباط موثروجذابی برقرار کند. تمام آیتم ها و عناصر بصری سحر اولی ها درراستای همین منظور هدف گذاری شده. اینکه برنامه علی رغم جدی بودن محتوی و حتی مقدس بودنش درعین اینکه دچار سطحی نگری نشود شادابی و نشاط خود را حفظ کرده و آموزش را با آرامش و مهربانی به مخاطب تقدیم کند. تولید برنامه ای برای سحراولی ها صرفا احترام رسانه به شعور مخاطب نیست که احتزاز شور او نیز هست. همیشه همه اول های ذوق وشوق بیشتری دارند چه رای اولی ها،چه ترم اولی ها وحالا سحر اولی ها که اینک با داشتن برنامه مخصوص خود احساس شور و غرور بیشتری داشته و ورود آنها به بلوغ دینی با شکوه و تقدس بیشتری جشن گرفته می شود. اساسا سحر اولی ها را میتوان الگویی از برنامه سازی بر اساس نیاز یا موقعیت مخاطب دانست که محتوی و مضون و اساسا ماهیت وهویت برنامه برمبنای نیازمخاطب ساخته شده و شاید رازبزرگ جذب مخاطب آن نیزریشه درهمین واقعیت دارد.

 

سازندگان سحراولی ها با قراردادن آیتم های متعدد، برنامه پرو پیمان تری را به مخاطب عرضه کردند که نشان میدهد برای پیشرفت یک برنامه لزوما به ساختارشکنی نیازی نیست کافیست ساختمان و بنای آن را درست چید و بعد به کیفیت مضمونی و درونمایه اثر پرداخت. سحر اولی ها آداب مهمانی را خوب به جای آورد و در ماه مهمانی خدا مهربان بودن و گذشت و رحمت را به فرزندان این سرزمین مهر و مهربانی آموخت و فلسفه مهمانی خدا را به زبان ساده برای مخاطبان نوایمانش تبین کرد و صاحب خانه این جهان بزرگ را به او معرفی کرد. استفاده ازنمایش های گرافیکی و اساسا بهره گیری از ظرفیت های دیجیتالی در بازنمایی احکام و اخلاق رمضانی دست به دست هم داد تا سحر اولی ها، حتی سحر چندمی ها نیز از سحر امسال و حس و حالش بیشتر لذت ببرند.