به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، موسی حقانی امشب در نوزدهمین دوره طرح ولایت کشوری که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، با اشاره به اینکه در یک نگاه کلان جریان دینی و جریان روشنفکری دو جریان فکری جدی در ایران مواجه هستیم گفت: برخی دو جریان مدرنیته و سنتی را دو جریان فکری ایران معرفی می کنند واز دل این جریانات شاخه های مختلفی را بیرون می کشند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه یکی از شاخصه های مهم جریان روشنفکری در ایران جریان روشنفکری دینی است تصریح کرد: برخی در جریان روشنفکری عنوان می کنند که روشنفکر منجمد نیست و آرای جدیدی را جهت بن بست شکنی ارائه می دهد.
وی ادامه داد: روشنفکری مقولهای است که با توجه به زمینههای فکری و فرهنگی که طی 300 سال اخیر در غرب رخ داده ایجاد شده است که به همه چیز انتقاد دارد انسان محور، کمیت گرا، حس گرا، سکولاریسم، و پلورالیسم است.
حقانی با اشاره به اینکه جریانی که در غرب راه افتاد با هر نوع باور دینی وارد چالش شد خاطرنشان کرد: چنین جریانی با فرهنگ وتفکر ایران سازش ندارد اما برخی روشنفکران در صدد هستند روشنفکری غربی را وارد مبانی و تفکرات ایران کنند.
کارشناس سریال کلاه پهلوی در ادامه گفت: در سال 1259 قمری در شیراز جوانی عنوان می کند من باب ارتباط با امام زمان هستم و در نهایت جریانی مسلح و تکفیری را به وجود می آورد به چند شهر ایران را تصرف کرده و کشت و کشتار وسیعی به راه می اندازد زمانی که مشاهده کردند کشت و کشتار جواب نمی دهد به سمت مبانی فکری حرکت کردند.
وی ادامه داد: این افراد در غالب روشنفکری فعالیت کردند و بعدها با رویکرد روشنفکری دینی به فعالیت خود ادامه دادند به همین دلیل برخی در تشخیص روش و منش آنان با مشکل مواجه می شوند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: در مسیر روشنفکری برخی غربی شدن از فرق سر تا نوک پا را و برخی دیگر تحول بر مبنای سیر تاریخی و فرهنگ ایران را مطرح کردند ودر حال حاضر نیز مشاهده میکنید که این تعارف همچنان وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه افرادی که راه نجات ایران را منهدم کردن اسلام و برگشتن به آیین بازخوانی زرتشت عنوان می کنند به دو دسته تقسیم می شوند خاطرنشان کرد: گروهی از این افراد عنوان می کنند اعلام قیامت کنیم و در نهایت شریعت خود را بین مردم نفوذ دهیم گروه دوم که فرد شاخص آنها میرزاملکم خان بود معتقد بود که سخنان خود را بایددر غالب اسلام مطرح کنید.
حقانی با تأکید بر اینکه نفوذ جریان دوم بسیار خطرناک تر از جریان اول است گفت: جریان دوم در بین متدین نفوذ می یابد که همین مسئله منش ایجاد جریانات بسیاری در کشور می شود و در این مسیر جریان دینی تصور می کند آنچه در غرب رخ داده است به دلیل گرفتن مبانی اسلام است وچنانچه ایران در صدد است به پیشرفت غرب برسد باید همان مبانی را از غرب اخذ و آنان را پیاده کند.
وی تصریح کرد: شاید یکی از عوامل عقب ماندگی در کشور این است که برخی تصور می کنند خداوند نعمت های خود را در جهان پراکنده است در این بین اقوام و ملل توانمندی بیشتری جهت استفاده از آنان را دارند و برخی دیگر لیاقت این بهره برداری را ندارند دراینجا است که عقل حکم می کند دیگران باید از این نعمت ها بهره گیرند و با همین دلیل است که پای کمپانی های غربی و سایر ملل به این کشورها باز می شود.
حقانی افزود: اما جریان روشنفکری دینی این مسئله را مطرح نمی کند بلکه معتقد است غرب براساس آنچه از اسلام گرفته رشد یافته است بنابراین ما باید با اخذ این مبانی به جلو حرکت کنیم و اینجا است که لغزش رخ می دهد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: این در حالی است که هیچ یک از مبانی غرب به نفع ما نیست زیرا تفکرات آنان با تفکر وفرهنگ ملت ایران بسیار متفاوت است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: جریان مرجعیت شیعه که با جریان روشنفکری دینی متفاوت است بین استبداد قاجار، روشنفکری سکولار و روشنفکری دینی قرار می گیرد و در نهایت دچار آسیب می شود.
حقانی گفت: در کنار همه این جریانات که به طور خزنده حرکت می کنند امروز جریانی به نام جریان وهابیت اشاعه یافته که بسیاری در کشور ما آن را با عنوان وهابیون شیعه می شناسند و متأسفانه در برخی علمای شیعه نیز نفوذ یافته است و این نفوذ تا حدی بوده که برخی از آنان عنوان می کنند اعتقاد به امام زمان جدی ترین مانع جهت تحقق دمکراسی است.
وی با اشاره به اینکه این جریان از صفر شروع شده و متأسفانه در بسیاری از گروه های اصلاح طلب نفوذ کرده است خاطرنشان کرد: ریشه فتنه 88 به همین اختلاف در دیدگاه ها برمی گردد برخی معتقدند فتنه 88 یک نزاع جناحی بود این در حالی است که نزاع 88 برگفته از یک نزاع فکری و بنیادین بود.
کارشناس سریال کلاه پهلوی با بیان اینکه نهضت آزادی جریانی است که با توجه به اینکه نگاه پوزیتیویستی دارد نمی تواند ولایت را بپذیرد تصریح کرد: در حوزه تفکر سیاسی این جریان با علم گرایی در صدد تبیین اسلام است و در حوزه فکری و دینی برداشتی پوزیتیوستی از اسلام ارائه می دهد.
حقانی یادآور شد: یکی دیگر از جریاناتی که در ایران ایجاد شده جریان سوسیالیسم که مبتنی بر حاکمیت جمعی است می باشد که تفکرات الحادی بین آنان نیست اما تفکر دینی نیز ندارند که متأسفانه در بین جوانان نفوذ بیشتری داشته است.
وی در پایان با بیان اینکه چپ این افراد به سوسیال دمکراتی و راست آنان به لیبرال دمکراتی رسیده اند گفت: جریان لیبرال دمکراسی تمامی آموزه های دینی را کنار می گذارد.