نرخ باروری کل در دنیا ۲.۵ فرزند و در ایران ۱.۷۸ فرزند است/ شدت کاهش جمعیت ایران در تاریخ بشریت بی نظیر است

به گزارش خبرنگار اجتماعی "خبرگزاری دانشجو"، خلیل علی محمد زاده عضو هیئت علمی دانشگاه و رئیس کمیته بهداشت شورای زنان و خانواده در نخستین هم اندیشی ملی چشم انداز جمعیتی ایران در خصوص تنظیم خانواده و بهداشت خانواده با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری درباره جمعیت گفت: مقام معظم رهبری تاکید داشتند یکی از مهمترین موجودی های باارزش ما همین نسل جوان تحصیلکرده است و این نسل جوان را اگر ما بتوانیم برای دهه ها، دوره ها و مراحل آینده این کشور حفظ کنیم همه مشکلات کشور را اینها حل خواهند کرد.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری جمعیت جوان، بانشاط و تحصیلکرده و با سواد را عامل پیشرفت دانستند و هشدار دادند با این روندی که می رویم کشور پیر خواهد شد و در واقع اظهار داشتند اگر این روند زاد و ولد ادامه یابد کشور با پیری عمومی روبروی خواهد شدو این محدود کردن فرزندان در خانه ها به این شکلی که امروز هست خطاست و سیاست تحدید نسل حتما بایستی تجدیدنظر شود و کاری درستی باید انجام شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه و رئیس کمیته بهداشت شورای زنان و خانواده تصریح کرد: همچنین مقام معظم رهبری می فرمایند باید در رابطه با افزایش جمعیت در جامعه فرهنگ سازی شود و ما نمی خواهیم این قضیه را با شعار و صلوات تمام کنیم بلکه می خواهیم این مسئله به شکلی عمیق، علمی، معتدل و معقول حل شود که لازم است گره های ذهنی باز شود و حقیقت قضیه روشن شود.

وی در ادامه با اشاره به توصیه ای از متن پیام رهبر انقلاب به همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه در قم گفت: در متن پیام رهبر انقلاب آمده است مسئله جمعیت که به جد هم مورد بحث و اختلاف نظر درجامعه است مسئله بسیار مهمی است که بدون شک از نظر سیاست کلی کشور، کشور باید به سمت افزایش جمعیت البته به نحو معقول و معتدل همه اشکالات و ایرادهایی که وارد می شود پاسخ دهد و آنچه مهم است این است که کشور ما با ظرفیت طبیعی و ویژگی جغرافیایی وسیاسی خود احتیاج دارد به یک جمعیت بیشتر علاوه بر این همان طور که بیش از این گفته شده مسئله نمای جوان برای کشور یک مسئله اساسی مهم و تعیین کننده است.

وی در ادامه با اشاره نرخ باروری عمومی اظهار داشت: نرخ باروری عمومی یا کل عبارت است از میانگین تعداد فرزندانی که یک مادر در طی دوره باروری زنده متولد کند که این شاخص هم اکنون 1.8 فرزند است یعنی هر مادر در حال حاضر کمتر از دو فرزند تحویل جامعه می دهد.

علی محمدزاده تصریح کرد: ما یک حد جایگزینی و یا جانشینی داریم که عدد آن 2.1 فرزند است یعنی حداقل بقای نسل این است هر خانواده دو فرزند داشته باشد و نرخ باروری کل در دنیا 2.5 فرزند است که این عدد  در ایران با دقت بیشتر حدود 1.78 فرزند است.

وی در ادامه با اشاره به تغییرات نرخ باروری گفت: سال 68 نرخ باروری کل برای ایران 6.4 فرزند بود و قرار بود با برنامه کنترل جمعیت این شاخص را تا سال 85 به 4 برسانیم.

وی ادامه داد: ما سال 71 به عدد 3.6 رسیدیم یعنی 14 سال زودتر از برنامه و طی 25 سال اخیر نرخ باروری کل را بیش از سه برابر کاهش داده ایم که شدت کاهش جمعیت ما در تاریخ بشریت بی نظیر است در حالی که در همسایگی ما نرخ باروری کل طی سه دهه اخیر رو به کاهش بوده اما نه به شدت ما برای مثال در کشور ترکیه این نرخ از 3.6 به 2.1 و در عربستان از 5.5 به 2.9 رسیده است.

رتبه فرزندآوری مادران ایرانی در جهان در سال 2.14 در بین 2.9 کشور 146 است

عضو هیئت علمی دانشگاه و رئیس کمیته بهداشت شورای زنان و خانواده با اشاره به رتبه فرزندآوری زنان ایرانی اظهار داشت: رتبه فرزندآوری مادران ایرانی در جهان در سال 2.14 در بین 2.9 کشور 146 است.

وی با اشاره به نرخ رشد جمعیت تصریح کرد: نرخ رشد جمعیت به درصد ذکر می شود و ما یک رشدطبیعی داریم که از تفاوت موالید مرگ و میرها به دست می آید و رشد مطلق که در آن علاوه بر رشد طبیعی مهاجرت ها هم به حساب می آید که زمانی که در سال 68 ما برنامه کنترل جمعیت را در ایران مجدد شروع کردیم این شاخص 3.2 درصد بود و قرار بود ما سال 85 در این شاخص به 2.3 برسیم اما ما سال 73 به 2.3 رسیدیم.

کنترل جمعیت زمان دار و مقطعی بود

وی در ادامه با اشاره به اینکه کنترل جمعیت زمان دار و مقطعی بوده افزود: ما سال 71 به هدف برنامه کنترل جمعیت در نرخ باروری کل و در سال 73 به هدف برنامه کنترل جمعیت در نرخ رشد جمعیت رسیدیم اما وقتی اهداف محقق شد باید برنامه کنترلی را کنار می گذاشتیم و نگذاشتیم و در واقع خطا کردیم و انیجا همان جایی است که مقام معظم رهبری این تعبیر را به کار می برند که این تصمیم زمان دار و مقطعی بود.

علی محمدزاده افزود: ما یک کشور در حال توسعه هستیم و یک کشور در حال توسعه طبق فرمول های جهانی جمعیت زیر 15 باید حداقل 40 درصد باشد و جمعیت بالای 60 سال در نهایت 3 تا 4 درصد باشد اما هم اکنون گروه سنی زیر 15 سال 23 درصد است و بالای 60 سال ما حدود 8 درصد است.

وی در ادامه با اشاره به رابطه میانه سنی و نسبت سالمندی اظهار داشت: بین شاخص میانه سنی و نسبت جمعیت سالمند نیز یک رابطه مستقیم وجود دارد که در سال 2010 میانه سنی جمعیت ایران 27.1 سال بود و در همین سال میانه سنی در جهان 29.2 سال بود که با روند جدی سال 2.50 میانه سنی جمعیت ایران 40 تا 43 خواهد بود و در همین سال میانه سنی جهان 37.9 سال خوهد بود و به عبارتی به فاصله میانی سنی جمعیت ایران طی این 40 سال 13 تا 16.1 سال اضافه می شود در صورتی که به این عدد در جهان 8.7 سال افزوده می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به کنترل جمعیت و کاهش نرخ باروری کشور را پیر می کند گفت: نظرسنجی موسسه بالو در میان تحصیلکرده های آمریکایی در سال 2013 نشان می دهد برنامه های کنترلی جمعیت در گذشته سن ازدواج و فرزندآوری پدر و مادرهای ما را افزایش داده و همین مسئله بین والدین و فرزندان اختلاف سنی بیش از سی سال را باعث شده که در واقع شکاف بین نسلی به وجود آورده است.

وی با اشاره به پنجره جمعیتی افزود: پنجره جمعیتی یک دوره و فرصتی است که در آن جمعیت 15 تا 64 سال کشور حدود 70 درصد و جمعیت زیر 15 و بالای 65 سال حدود 30 درصد است که ایران از سال 85 چنین وضعیتی دارد و گفته می شود تا سال 1425 یعنی به مدت 40 سال این پنجره باز خواهد بود.

علی محمدزاده با اشاره به اینکه به چه دلایلی جمعیت را جزو مسائل استراتژیکی  مطرح می کنید خاطر نشان کرد: کشور ایران هفت درصد ذخایر کشف شده دنیا را در بر دارد و جزو 15 کشور برتر معدن خیز جهان است که دو درصد منابع معدنی را دارا و همچنین 17 درصد ذخایز گاز جهان و 11 درصد ذخایر نفت جهان را در خود دارد اما تنها یک درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهد و باید توجه داشت کشور ما در منطقه جغرافیایی فوق العاده ای قرار دارد و جمعیت در کشورهایی که از منابع زیرزمینی و روزمینی و موقعیت استراتژیک برخوردارند جزو ارکان اصلی راهبردی محسوب می شود بنابراین هم کمیت و هم ساختار و توزیع هرم سنی جمعیت و هم کیفیت، هم مدیریت آن در کلیه زمینه ها و ابعاد باید مورد توجه قرار گیرد.