سارا فلاحی، مدیر گروه رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد ایلام در گفتگو با خبرنگار " خبرگزاری دانشجو" در ایلام، با اشاره به اینکه رئیس جمهور آمریکا تحریمهای فلج کننده را عاملی برای حضور ایران در پای میز مذاکره عنوان کرد، گفت: اینها، دوئلهای گفتاری هستند که بین سیاستمداران رد و بدل میشود، همچنان که ایران اعلام میکند آمریکا به دلیل شکستهای منطقهای، بحرانهای اقتصادی و رفع نیازمندیهای منطقهای و جهانیش بر سر میز مذاکره با ایران نشسته است، آمریکا نیز مدعی است استراتژی تحریمهای همه جانبه علیه ایران جواب داده است. این دیالوگها در چند بعد قابل ارزیابی و تبیین هستند.
وی ادامه داد: اگر واقع بینانه نگاه کنیم نیازمندیهای دو طرف باعث شد مذاکرات مذکور شکل بگیرد. مثلا آن چه باعث شد تا آمریکا به مذاکره تن دهد در دو محور قابل بررسی است؛ اولا نظام بینالملل در حال دور شدن از نظام تک قطبی و هژمون واحد است، آمریکا دیگر نمیتواند مانند گذشته نقش کدخدای جهان را ایفا کند، در منطقه خاورمیانه و مرکز ثقل انرژی جهان با بحران ثبات انرژی مواجه است، ثانیا هم پیمانان آمریکا ( اعراب و اسرائیل) کارکرد سابق را برای آمریکا ندارند اتفاقاتی که در سنوات اخیر در خاورمیانه رخ دادهاند باعث شد که آمریکا با ارزیابی شرایط موجود به این نتیجه برسد که هم پیمانانش را تغییر دهد؛ شکست هیمنه اسرائیل در جنگهای نیابتی با متحدین ایران و ساختار پوسیده حاکمیت عربستان که در کنار بافت قبیلهای و ایدئولوژی غیرجذاب وهابیت مشهود است، نمیتوانند برای آمریکا امنیتزا باشند.
فلاحی با تاکید بر اینکه ایالات متحده به این باور رسیده است که به جای حمایت از عربستان، اسرائیل، گروهکهای تروریستی و ترکیه به ایران نزدیک شود تا هزینههایش کاهش یابد بیان داشت: جمهوری اسلامی ایران در مدت 36 سال عمر خود، درختی را که در عرصه سیاست خارجی با حمایت از فرهنگ مقاومت کاشته است و هم اینک از میوه آن بهره میجوید، با توجه به قدرت و نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه و جهان میتوان گفت که ایران در عرصه سیاست خارجی به نحوی مطلوب و حساب شده عمل کرده است.
وی افزود: آمریکاییها برای جلوگیری از نفوذ ایدئولوژی ایران، ایدئولوژی سکولاریستی ترکیه را به عنوان بدیل معرفی کردند که این سیاست نیز جواب نداد، پشتیبانی جمهوری اسلامی از محور مقاومت به عنوان بازوی نرم افزاری و فراملی قدرت ایران توانسته است شعاع بینالمللی نفوذ ایران را تا مدیترانه گسترش دهد.
آمریکا نمیخواهد که ایران به کارت بازی اروپا تبدیل شود
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد ایلام یکی از دلایل حضور آمریکا در پای میز مذاکره را جلوگیری از تبدیل شدن ایران به کارت بازی اروپا دانست و گفت: اگر آمریکاییها در مذاکرات 1+5 ساز جداگانهای میزدند، بین اروپا و ایالات متحده شکاف ایجاد میشد و اروپا به راحتی میتوانست از این فرصت برای کسب امتیاز از ایران در راستای تامین منافع خویش استفاده کند از سوی دیگر اگر آمریکا بتواند به ایران نزدیک شود از فرصت پیش آمده برای کاهش نقش لابی روس، اعراب و اروپا در تعامل با ایران و برقراری معاملات تجاری- اقتصادی در بازارهای جمهوری اسلامی استفاده خواهد کرد.
فلاحی افزود: آمریکاییها به این نتیجه رسیدهاند که ایران در بحث هستهای در نقطهای بیبازگشت قرار دارد و اگر بخواهند به تفکرات تقابل گرایانه در قبال جمهوری اسلامی دامن بزنند مدیریت بر فضای موجود را از دست خواهند داد؛ اما نباید فراموش کرد که اوباما به عنوان یک دموکرات وارد کاخ سفید شده است این حزب معمولا از سیاست هویج استفاده میکند تا چماق، ویژگی ذاتی تیم سیاسی مذکور این است که برای تامین منافع کشورش به مذاکره بیشتر تمسک میجوید.
تحریمها به تنهایی نمیتوانند دلیل حضور ایران در پای میز مذاکره باشند
وی به رفتار انتخاباتی مردم در سال 1392 اشاره کرد وبیان داشت: مردم تمایل دارند که سیاست خارجی کشورمان به سمت تنش زادیی سوق داده شود و روابطمان با کشورهایی که با آن ها اصطکاک داریم بهبود یابد، یکی از وعدههای انتخاباتی دولت یازدهم بهتر شدن وضعیت اقتصادی بود، این مهم در سایه گشودن راهها برای حضور سرمایه گذاران خارجی و تامین امنیت آنها محقق میشود، نمیتوان مسیرهای سرمایه گذاری خارجی را بست و داعیه آن را داشت که حالا میتوانیم فعالیت اقتصادی داشته باشیم.
دبیر شورای راهبردی زنان فرهیخته دانشگاه آزاد ایلام بخشی از مشکلات اقتصادی ایران را ناشی از تحریمهای ناجوانمردانهای که از سوی قدرتهای غربی به ویژه آمریکا بر ما تحمیل شده است دانست و ادامه داد: این که بگوییم تحریمها بر اقتصاد کشورمان تاثیر نداشتهاند یک بلوف سیاسی است اما نمیتوان مانند رئیس جمهور آمریکا گفت که تاثیر تحریمها به تنهایی ایران را پای میز مذاکره نشانده است؛ زیرا جمهوری اسلامی سابقه مقاومت در برابر انواع تحریمها را دارد و فشارهای اقتصادی چیزی نیست که به یک باره بر جمهوری اسلامی وارد آمده باشند و دولت را دچار شوک کنند.
لازم است که آمریکا برای ترمیم هژمونی از دست رفتهاش در منطقه، ایران را دست کم نگیرد
فلاحی فرصت پیش آمده برای آمریکا را تاریخی و طلایی عنوان کرد و افزود: ایالات متحده درصدد است که هژمونی از دست رفته خود را در منطقه ترمیم کند، برای نیل به این مطلب لازم است که قدرت بزرگی مانند ایران را دست کم نگیرد، تشکیل اعتلاف ضد داعش بدون حضور ایران و ناتوانی آمریکا و هم پیمانانش در رسیدن به مقاصدشان موید این مطلب است که نمیتوان به سادگی قدرت جمهوری اسلامی را نادیده گرفت؛ به عنوان مثال قدرتهای بزرگ جهان که حامی مخالفان بشار اسد بودند نتوانستند این متحد ایران را ساقط نمایند و اینک به صورت ضمنی پذیرفتهاند که ایران یک قدرت منطقهای است و نمیشود به راحتی از این واحد سیاسی عبور کرد.
آمریکا برای حفظ امنیت اسرائیل نمیخواهد بپذیرد که ایران یک قدرت منطقهای باشد
وی ویژگی مشترک میان واحدهای سیاسی مختلف را تامین منافع خویش اعلام کرد و بیان داشت: آمریکا با وجود آن که میداند ایران به دنبال تسلیحات نظامی و نظامیگری نیست اما با مطرح کردن ادعاهای بیاساس که با هماهنگی آژانس بین المللی اتمی همراه است ایران را به ساخت کلاهک هستهای و انجام فعالیتهای مشکوک و داشتن سایتهای مخفی متهم میکند این در حالی است که اسرائیل با داشتن بیش از 200 کلاهک هستهای و عدم پایبندی به معاهدات بین المللی، مهم ترین تهدید در جهان و خاورمیانه است، آمریکا برای تأمین امنیت اسرائیل به دنبال تضعیف ایران است طرح خاورمیانه بزرگ و تجزیه کشورهای بزرگ خاورمیانه و تبدیل آنها به کشورهای ذرهای با زیر ساختهای ضعیف در راستای هدف فوق میباشد، نیازی به ذکر این مطلب نیست که مباحثی که غرب علیه ایران بر سر موضوع هستهای بیان میکند مبتنی بر صداقت نیست زیرا آنها نمیخواهند ایران به قدرت سیاسی-اقتصادی تبدیل شود و برای رسیدن به این هدفشان از هیچ جوسازی دریغ نمی کنند.
استاد برگزیده کارگاه جنگ نرم کشور افزود: این حساسیت تا بدان جا ادامه مییابد که مذاکرات را به سمت و سویی هدایت کنند که مسیر فعالیت ایران در حیطههای مختلف مسدود شود و با گره زدن سایر توانمندیهای نظامی و اقتصادی ایران به بحث هستهای مسیر پیشرفت ایران را ببندند، منفعت آمریکا در این است که ایران به عنوان یک قدرت منطقهای مطرح نباشد تا برای اسرائیل ایجاد خطر نکند آن چه که آنها توقع دارند این است که گفتمان جمهوری اسلامی به دنیا صادر نشود و از نظر سیاسی- اقتصادی مچاله شویم.
دنیای غرب نمیتوانند بپذیرند که ایران هستهای وارد دایره قدرت 20 کشور تکنوکرات دنیا شود
فلاحی با تاکید بر این نکته که در آینده و با تمام شدن نفت، جریان سلطه انرژی که امروز از خاورمیانه به اروپا است برعکس خواهد شد تصریح کرد: 80 سال دیگر نفت تمام میشود و دنیا نیاز به انرژی جایگزین دارد، امروزه اگر منطقه خاورمیانه از نظر تامین انرژی بر دنیای صنعتی غرب تسلط دارد در آینده نزدیک این معادله برعکس خواهد شد اگر ایران به انرژی هستهای دست یابد اروپا و آمریکا نمیتوانند بر کشورمان تسلط یابند و یا آن را تحت فشار قرار دهند.
وی خاطرنشان کرد: آمریکا و هم پیمانان آن نمیتوانند بپذیرند که ایران هستهای به خیل 20 کشور تکنوکرات دنیا اضافه شود، اگر جمهوری اسلامی به انرژی هسته ای دست یابد و ترکیه به اتحادیه اروپا بپیوندد ایران هستهای با اروپا همسایه خواهد شد و این موضوع برای غرب مطلوب نیست، با این وجود کشورمان بارها اعلام کرده است که به دنبال فناوری صلح آمیز هستهای است و تیم مذاکره کننده کشورمان با تأسی به مدیریتی که از سوی رأس نظام اعمال میشود تا به این تاریخ به صورت هوشمندانه و مطلوب مذاکره کردهاند به گونهای که به آمریکا قبولاندهاند که جمهوری اسلامی باید فناوری هستهای داشته باشد.
ساختارهای ذهنی منفی، طرفهای مذاکره کننده را از هم دور کرده است
کاندیدای انتخابات نهمین مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مشکلات دو طرف بسیار بنیادی است و علاوه بر مشکلات عینی ساختارهای ذهنی دو طرف نیز حامل مشکلات اساسی میباشد گفت: ما در شرایطی با آمریکا در مسقط مذاکره میکنیم که آمریکاییها نیازمند تعامل با ایران هستند. اوباما در کنگره دچار شکست شده است و تیمهای سیاسی آبی و قرمزی که در ایالات متحده فعالیت میکنند میخواهند برگ برنده مذاکره با ایران را به نفع خود در دست گیرند، ممکن است اوباما از کنگره عبور کند و از قدرت و جایگاه ریاست جمهوری استفاده نماید و مذاکرات را به نتیجه و تایید برساند اما نباید فراموش کرد که دو طرف مذاکره (ایران و آمریکا) ذهنیتهای منفی به یکدیگر دارند و همین ساختارهای ذهنی آنها را از هم دور میکند؛ بنابراین اگر دو طرف مذاکره میخواهند به نتیجه برسند باید از نظر ذهنی نیز به یکدیگر نزدیک شوند تا در مسائل ضمنی بتوانند تصمیم گیری کنند، تجارب گذشته و ذهنیتهای منفی یکی از مهمترین موانع اعتماد سازی است.
توافق خوب از نظر غرب این است که ایران تابع هژمونی آمریکا باشد
فلاحی در پاسخ به این سوال که توافق خوب از نظر اوباما چه توافقی است؟ تصریح کرد: از نظر سیاستمداران آمریکایی توافق خوب توافقی است که ایران کاسه و کوزه خود را جمع کند و هیچ امتیازی نگیرد؛ یعنی این که ایران با امتیاز صفر و ایالات متحده با امتیاز 20 پای میز مذاکره بنشینند، یعنی این که ما آمریکا را به عنوان یک هژمون جهانی بپذیریم و کاملا تابع آن باشیم البته کاملا طبیعی است که جمهوری اسلامی ایران این شرایط را هرگز نخواهد پذیرفت زیرا طرف مقابل در شرایطی نیست که بخواهد از موضع قدرت با ما سخن بگوید.
وی با تاکید بر اینکه آنقدر قدرتمند هستیم که حتی اگر مذاکرات به شکست منجر شود آمریکا نمیتواند مشکل اساسی برای ایران ایجاد کند، بیان داشت: با توجه به اعترافات نتانیاهو در مورد قدرت ایران و جمع شدن گزینه نظامی روی میز که نخست وزیر جنگ طلب اسرائیل به آن اذعان میکند میتوان با قاطعیت گفت جمهوری اسلامی هژمونی منطقهای خود را در جنگ های نیابتی، حفظ بشار اسد و توسعه گفتمان مقاومت در منطقه تثبیت نموده است.
اینک در بحث هستهای به نقطهای رسیدهایم که نباید به عقب برگردیم
مدیر گروه رشته علوم سیاسی دانشگاه آزاد ایلام خاطرنشان کرد: اگر هر دو طرف مذاکره، مطالباتشان را تقلیل ندهند این مذاکره به نتیجه منجر نخواهد شد، این مطلب حاوی این پیام نیست که ما از موضع خود کوتاه آییم و آمریکا خیر یا برعکس. من امیدوار هستم که تیم مذاکره کننده کشورمان برای حقانیت ایران مذاکره کنند، حامی منافع ملی مردم باشند و بر سر احقاق این مهم کوتاه نیایند، ما فناوری صلح آمیز هستهایمان را به سختی و با از دست دادن دانشمندان و جوانان کشورمان به دست آوردهایم، اینک به نقطهای رسیدهایم که نباید عقب گرد کنیم بلکه باید به افقهای پیش رو بیاندیشیم؛ البته تیم مذاکره کننده ما یکی از بهتریت تیمهای دیپلماتیک ما در طول تاریخ سیاسی کشورمان هستند که واجد عقلانیت سیاسی میباشند و میدانند که مذاکره و گفتگو را چگونه هدایت کنند؛ اما این تیم دیپلماتیک باید بدانند عقب نشینی در برابر زیاده خواهیهای آمریکا با هر عنوان و به هر شکلی خیانت عظیمی به مردم ایران خواهد بود، این تیم اگر نمیدانند باید توجیه شوند که تجربه تاریخی ما نشان میدهد عقب نشینی در برابر آمریکا و غرب، آنها رابرای تضییع حقوق مردم ما جسورتر خواهد کرد هر جا ما منطقی و محکم از داشته هایمان دفاع کردهایم موفق بودهایم.
آن چه را که برای اثبات حقانیت فعالیتهای هستهای نیاز داشتهایم به دست آوردیم
فلاحی با تاکید بر این مطلب که ما در شرایطی وارد مذاکره شدیم که جوسازیها علیه ایران و سیاست تهاجمی دولت پیشین، باعث شده بود که ایران به عنوان یک معضل امنیتی در جهان معرفی شود، ادامه داد: یکی از اهداف ایران از حضور در پای میز مذاکره خرید زمان و تلطیف جو حاکم بر افکار جهانی بود، با استفاده از این موقعیت و چانه زنی با قدرتهای بزرگ، آن چه که برای اثبات حقانیت فعالیتهای صلح آمیز هستهای بدان نیاز داشتهایم به دست آوردیم و توانستهایم بین 1+5 شکاف ایجاد کنیم.
وی مذاکرات دو جانبه با وزرای امور خارجه حاضر در گروه 1+5 را سازنده ارزیابی کرد و افزود: تیم مذاکره کننده کشورمان توانست فضا را به سمت و سویی سوق دهد که برخی از کشورها در سیاست همسوگرایانه شان با آمریکا تجدید نظر کنند و حتی بخشی از تحریمها علیه ایران را لغو نمایند بسیاری از تابوهای سیاسی که در مذاکرات پیشین علیه ایران به وجود آمده بود در این مذاکرات شکسته شد، به هرحال اگر ایران به توافقی هر چند ضعیف با 1+5 نائل آید با توجه به نظارت مقام معظم رهبری ( مد ظل العالی) طبیعتا این توافق به ضرر مردم ایران تمام نخواهد شد.
رفتار دیپلماتیک احزاب آمریکا با ایران تفاوت فاحشی با یکدیگر نخواهد داشت
دبیر شورای راهبردی زنان فرهیخته دانشگاه آزاد ایلام به سیاست تند و رادیکالی جمهوری خواهان آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران و حمایت همه جانبه از اسرائیل در منطقه اشاره کرد و اذعان داشت: با توجه به شرایط حاکم در منطقه و جهان و استراتژیهایی که آمریکا برای تامین منافعش اتخاذ میکند جمهوری خواهان نمیتوانند متفاوت تر از اوباما با بحث هستهای ایران برخورد کنند ایران هم اینک در نقطهای بیبازگشت قرار دارد، کشورمان منابع قدرتش را از مجاری مختلف تامین کرده است بنابراین رفتار دیپلماتیک احزاب مختلف با ایران تفاوت فاحشی نخواهند داشت.
فلاحی هدف جمهوری اسلامی از مذاکره با آمریکا را تلطیف فضای حاکم بر اذهان عمومی و استحکام ستونهای قدرت در منطقه و جهان اعلام کرد و گفت: نمیتوانیم بگوییم که به نتیجه نرسیدن با 1+5 برای ایران بیضرر خواهد بود زیرا مجددا مجبور میشویم به سمت دلالهای سیاسی گام برداریم و مسلما فشارهای رسانه ای و نرم افزاری آمریکا بر کشور ما تشدید خواهد شد اما اگر بتوانیم منافع همپوش خود با آمریکا را شناسایی کنیم و آنها را به صورت عینی مطرح نماییم تنشهای منطقه نیز کاهش خواهند یافت.
وی با تاکید بر اینکه اگر نتیجه مذاکرات به شکست منجر شود دنیای سیاسی ما به آخر نخواهد رسید، خاطرنشان کرد: سیاست یعنی اتخاذ تدبیر و تصمیم در شرایط فقدان تدبیر تصمیم. 1+5 همه دنیا نیست هرچند در حال القای این تفکر هستند که نظام بین الملل یعنی ما. طبیعتا ما میتوانیم دربهای مختلفی به سمت خودمان باز کنیم، در دنیای امروز به واسطه دیپلماسی عمومی که کشورها اتخاذ میکنند رشد رسانهها و تکنولوژی ارتباطی، شعور افکار عمومی مردم دنیا نیز ارتقا یافته است، نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم این است که میتوان با اتخاذ یک دیپلماسی عقلانی بر تعداد متحدین خود اضافه کنیم نباید با بازگشت به سیاستهای غیر عقلانی و تهاجمی دوباره یک اجماع جهانی علیه خود شکل دهیم، ما واجد تمدن، فرهنگ و پیشینه غنی هستیم که با ارائه صحیح آن میتوانیم حامل گفتمان برتر در دنیا باشیم.