تلاش محققان دانشگاه علوم پزشکي مشهد براي درمان عفونت‌هاي باکتريايي با نانوليپوزوم‌ها

به گزارش «خبرگزاری دانشجو»، محققان دانشگاه علوم پزشکي مشهد در طرحي تحقيقاتي به استفاده از فناوري نانو در درمان عفونت‌هاي باکتريايي پرداختند.

در اين کار يک سيستم نانودارورساني طراحي شده که در مقابل عفونت‌هاي مقاوم به آنتي بيوتيک‌ها عملکرد موفقي داشته است که اين نتايج در صورت تکميل آزمايش‌هاي حيواني و انساني قابل کاربرد در صنعت داروسازي خواهد بود.

بي‌بي صديقه فضلي بزاز، استاد گروه شيمي دارويي دانشگاه علوم پزشکي مشهد گفت: در اين کار از ترکيب دو ماده (يک آنتي بيوتيک و يک ماده‌ي طبيعي)، سيستم دارورساني جديدي بر اساس نانوليپوزوم‌ها طراحي شده و خاصيت ضدميکروبي آن در برابر ميکروب استافيلوکوک اورئوس مورد بررسي قرار گرفته است. با استفاده از اين سامانه‌ دارورساني مي‌توان به اثرات از بين برندگي بارز و افزايش ميزان ورود و تجمع عامل ضد باکتريايي به درون ميکروب دست يافت.

وی افزود: بر اساس گزارشات موجود ميکروب استافيلوکوک اورئوس مقاوم به متي سيلين معمولاً به آنتي بيوتيک‌هاي قوي همانند ونکومايسين پاسخ خوبي مي‌دهد. اما اين آنتي بيوتيک ها داراي عوارض جانبي زيادي هستند و استفاده‌ي مداوم از آن‌ها احتمال بروز مقاومت باکتريايي عليه آنها را افزايش مي‌دهد و ارائه‌ي راهکاري جهت مقابله با عفونت هاي ناشي از باکتري استافيلوکوک اورئوس مقاوم به متي سيلين ضرورري مي‌باشد.

استاد گروه شيمي دارويي دانشگاه علوم پزشکي مشهد بیان داشت: در طرح حاضر، تلاش شده که فعاليت ضد باکتري ترکيبي از اسيد اولئيک و جنتامايسين در برابر اين ميکروب، در هر دو شکل آزاد و نانوليپوزومي مورد بررسي قرار گيرد. همچنين عملکرد ضدميکربي اين ترکيب با ونکومايسين نيز مقايسه شده است.

فضلي بزاز در خصوص نتايج حاصل از اين تحقيقات عنوان کرد: «فرم نانوليپوزومي ترکيب طراحي شده، فعاليت ضد باکتري بالاتري در مقايسه با اشکال آزاد اين داروها از خود نشان داد.

استاد دانشکده داروسازي دانشگاه علوم پزشکي مشهد تاکيد کرد:  اين سيستم مي‌تواند فعاليت ضد ميکروبي داروي بارگذاري شده را افزايش و غلظت مؤثر مورد نياز دارو را کاهش دهد. از طرفي در زمان کوتاه‌تري در از بين بردن باکتري عمل خواهد کرد. نکته‌ي جالب اينکه در مقايسه با ونکومايسين، ترکيب نانوليپوزومي در مهار باکتري و کشتار آن مؤثرتر بود.

اين محقق روند انجام مطالعات را اينگونه شرح داد: در ابتدا فعاليت ضد ميکروبي داروهاي جنتامايسن و اولئيک اسيد در برابر ميکروب استافيلوکوک اورئوس مقاوم، به تنهايي و در ترکيب با يکديگر ارزيابي شد. با مشاهده‌ي اثرات درماني ترکيب اين مواد، نسبت به انکپسوله کردن اين مواد درون نانو حامل‌ها اقدام شد. همچنين اثرات ضدميکربي سيستم طراحي شده با ونکومايسين که داروي رايج در درمان عفونت ناشي از اين ميکروب است، مورد مقايسه قرار گرفت. اين بررسي‌ها در محيط آزمايشگاهي صورت گرفته است."

وي خاطر نشان کرد: به طور کلي افزايش ميزان نابودي باکتري‌هاي مقاوم، کاهش مقاومت باکتريايي ميزبان و در نتيجه کاهش هزينه‌هاي درمان با آنتي بيوتيک‌هاي جديد، از نتايج اين کار خواهد بود.

لازم به ذکر است ميکروب استافيلوکوک اورئوس مقاوم به متي سيلين، بسياري از عفونت‌هاي بيمارستاني را سبب مي‌شود. لذا انتخاب داروي مؤثر براي درمان اين ميکروب و حذف عفونت‌هاي ناشي از آن بسيار ضروري است. از طرفي بهبود شيوه‌ي دارورساني به باکتري مي‌تواند بهره‌وري آنتي بيوتيک‌ها را بالا ببرد. نانوذراتي نظير نانوذرات جامد چربي و نانوليپوزوم‌ها، به عنوان سيستم‌هاي تحويل عامل درماني، مي‌توانند دسترسي به اين هدف را امکان‌پذير ‌کنند.

اين تحقيقات با همکاري دکتر بي بي صديقه فضلي بزاز، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي مشهد؛‌بهمن خامنه، دستيار تخصصي کنترل دارو، و دکتر داوود قوچي آتش بيک انجام شده که نتايج آن در مجله‌ي Pharmaceutical Biology جلد 52، شماره 11، سال 2014، صفحات 1423 تا 1428 به چاپ رسيده است.