قاچاق سوخت؛ به نام ما و به کام دیگری

به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ فارغ از داشتن تحصیلات آکادمیک؛ هر خواننده‌ای از تیتر این گزارش می‌تواند برداشتی خاصِ باورهای خودش داشته باشد که طبیعتا بسته به جایگاه شغلی، سن و ... متفاوت است. عده‌ای بر این باورند که مسئولین امر همیشه برای منافع خودشان کار کرده و تا حد امکان از رسیدگی به عام جامعه خودداری می‌کنند.

فرقی نمی‌کند در هر نقطه‌ای از این کشور که ساکن باشیم با مصرف تولیدات داخلی به بخش تولید جامعه کمک می‌کنیم و از حقوقی که حکومت به عنوان یارانه به تولیدکنندگان پرداخت می‌کند، استفاده کرده‌ایم. متاسفانه تعدادی از شهروندان به دلیل عدم آگاهی از اصول حکومت مداری و آشنایی با قانون، بیکاری و آرزو برای رسیدن به خواسته‌های بسیار در کوتاه مدت؛ وارد عرصه‌ای به نام قاچاق می‌شوند. بارزترین این اقدامات قاچاق مواد مخدر، سوخت و... است.

در تعریف سوخت می‌توان گفت: ماده‌ای است که برای تأمین انرژی سوزانده می‌شود. عرصه تولید سوخت عبارت است از :

1 - تولید ماده خام یا اولیه

2 - حمل ماده اولیه

3 - تولید سوخت

4 - توزیع سوخت

5 – مصرف

انواع سوخت‌ها نیز عبارتند از: بنزین، گازوئیل، گاز مایع، گاز طبیعی، متانول، اتانول

برای تولید هر کدام از این سوخت‌ها، اولا باید از ذخایر نفتی استفاده کرد. دوما باید مراحل مذکور طی شود تا سوخت مورد نظر در اختیار ما قرار بگیرد. اکثر شهروندان ایرانی از هزینه‌هایی که برای تبدیل مواد خام به سوخت صورت می‌گیرد بی‌اطلاع‌اند و مهم‌تر آنکه هنوز بر این اصل واقف نشده‌اند که ذخایر زیر زمینی فقط به ما تعلق ندارد و باید برای آیندگان هم نگهداری شود. پس به دلایل مذکور به علاوه بر بیکاری و کسب سود چشم گیر؛ عده‌ای از شهروندان کشور اقدام به قاچاق سوخت می‌کنند.

از جمله دلایل افزایش این پدیده شوم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

1 -  اختلاف قیمت شدید سوخت ( بنزین و گازوئیل) در داخل کشور و خارج از مرزها

2 -  دو نرخی بودن قیمت فرآورده‌‌های نفتی

3 - شیوه خاص اجرای سهمیه‌‌بندی

کشورهای پاکستان و تا حدودی کشور عراق بازار مصرفی قاچاق سوخت می‌باشد. اشخاص قاچاقچی با بکار بردن انواع حربه‌ها و در راستای رسیدن به منافع خودشان؛ اقداماتی چشم‌گیر از جعل سند، انتقال سوخت در قالب سایر مایعات خوراکی از جمله شیر، درست کردن باک اضافه برای ماشین گرفته تا حمل سوخت توسط چهار پایان ابداع می‌کنند.

رئیس کل گمرک نیز به این امر اذعان دارد که قاچاق سوخت از دلایل کاملا اقتصادی شروع می‌شود، ولی تبعات این پدیده بسیار فراتر از یک امر اقتصادی است و عوامل بروز قاچاق را می‌توان هم اجتماعی، هم قانونگریزی و هم مسائل دیگری دانست که هرکدام در نوع خود ممکن است مشکلات جدی را به وجود آورد.

وی با تاکید بر این که باید این نکته را در نظر گرفت که وقتی کالایی تفاوت قیمت زیادی در دو طرف مرز دارد، جذابیت برای قاچاق آن افزایش می‌یابد، تصریح کرد: به طور مثال در مورد سوخت باید گفت که وقتی ما در کشور سوخت یارانه‌ای می‌دهیم تفاوت قیمت مرز ما با آن طرف مرز بسیار زیاد است که همین موضوع قاچاق این کالا به کشور‌های همسایه را بسیار زیاد می‌کند.

کرباسیان همچنین با بیان این که در کشور ما گازوئیل ۲۵۰ تومان است، ولی در ترکیه قیمت آن هفت هزار تومان است، بیان کرد: این تفاوت قیمت جذابیت زیادی دارد و همانطور که شاهد هستیم قاچان گازوئیل از ایران به ترکیه بسیار زیاد است یا فرض کنید قیمت هر پاکت سیگار در مرز ۳۰۰ تومان است و در ایران با قیمت تا چهار هزار تومان هم به فروش می‌رسد. همین سود بیش از سه هزار تومانی موجب رشد قاچاق این کالا به کشور می‌شود.

البته باید اذعان داشت که با اجرای قانون سهمیه‌بندی سوخت و افزایش نسبی قیمت بنزین، میزان قاچاق این نوع سوخت به شدت کاهش یافته است، اما هنوز هم مهمترین سوختی که مورد قاچاق قرار می‌گیرد، گازوئیل است.

بیشترین آمار قاچاق این نوع سوخت در استان‌های حاشیه شرقی کشور همچون استان کرمان و سیستان و بلوچستان دیده می‌شود، اما نکته قابل توجه این است که گازوئیل تنها در استان کرمان تامین نمی‌شوند، بلکه در مواردی قاچاقچان با استفاده از روش‌های عجیب این سوخت را از استان‌های مختلف کشور بارگیری کرده و به سمت مرزهای شرقی انتقال می‌دهند.

بر همین اساس به گفته رئیس پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در ١١ ماه نخست سال جاری، نیروی انتظامی موفق به کشف ٤٦ میلیون و ٣٦٥ هزار و ٧٢٥ لیتر سوخت شده است.

پیش از این نیز رئیس پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز از شناسایی، جمع‌آوری و انهدام ٧٣ کیلومتر لوله قاچاق سوخت که از سمت خشکی به سمت دریا جاگذاری شده بود، خبر داده و گفته بود: ٣٥٧ نقطه در ٣٥ روستای آلوده به قاچاق شناسایی و از این نقاط ٣ هزار و ٦١٨ مخزن نگهداری سوخت کشف شد.

باید گفت مرزنشـینان همواره همنشین قاچاق از دو سمت مرز بوده‌اند؛ واقعیت انکارناپذیری که زندگانی ساکنین خطوط مرزی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. معضل قاچاق و شیوع این پدیده در منطقه مرزی کردستان از چند سالی‌ست شکل نوین‌تری بخود گرفته و حال در اشکال سازمان یافته‌تری تبدیل به بحرانی اقتصادی شده است.

بیکاری و فقر فرهنگی، نگرش جامعه را نسبت به این مقوله تغییر داده، به گونه‌ای که این پدیده به مبحثی پذیرفته شده تبدیل و از نگاه برخی از شهروندان امری ارزشی و شرافتمندانه تلقی می‌شود. بررسی هر چند اجمالی وضعیت معیشت ساکنان مناطق مرزی با در نظر گرفتن خط فقر، وضع اسف‌بار زندگانی برای بسیاری از خانواده‌ها را مشخص می‌کند .تردیدی نیست که قاچاق آفتی اقتصادی است.

با نگاه از نمای نزدیک به این مساله روشن می‌شود که در بسیاری موارد، ساکنان مناطق مرزی با سرمایه کم و سود مناسب، با طی کردن فرسنگ‌ها راه صعب‌العبور کوهستانی و عبور از میادین مین گذاری شده مرزی برای به دست آوردن تنها لقمه‌ای نان جان خود را به فروش می‌گذارند و به نماد قاچاق و دشمنی خطرناک مبدل می‌شوند و در نهایت یا هدف شلیک گلوله مرزبانان قرار می‌‌گیرند و یا پای بر مین گذاشته و ...

سوختی که برای مصرف داخلی تولید می‌شود، در آن سوی مرزها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این همان مصداق تیتر گزارش است «به نام ما و به کام دیگری». بله اگر توسعه شهری در کشور به صورت کامل صورت بگیرد و از تمرکز گرائی کاسته شود، اگر پتانسیل‌های هر منطقه از کشور به خوبی شناخته شود و سرمایه‌گذاری‌های اساسی صورت گیرد، دیگر هر آنچه در کشور تولید می‌شود، برای ساکنان این آب و خاک است و پدیده شوم قاچاق از تاریخ این دیار حذف می‌شود.

شورش عزیزی