گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»- همزمان شدن ایام فاطمیه دوم با هفته اول ایام نوروز، شاید برای خیلی از افراد این سؤال را ایجاد کرده باشد که باید چگونه این دو مناسبت را با هم آمیخت؟ و این که شیعهای که خود را محب اهل بیت(ع) میداند وظیفهاش در چنین تقارنی چیست؟ آیا میتوان هم به یاد مصیبت بانوی دو عالم حضرت زهرا(س) عزادار بود و هم سنت حسنه نوروز را حفظ کرد و یا این که باید از بین این دو مناسبت یکی را انتخاب نمود؟ بدون شک مقدمه چنین سؤالاتی این است که جایگاه نوروز در اسلام و تأیید یا رد آن از منظر اسلامی را مورد بررسی قرار دهیم. لذا برای بررسی این موضوع و یافتن پاسخ چنین سؤالاتی با حجتالاسلام مصطفی میرلوحی به گفتگو نشستیم. متن زیر شرح این گفتگو است:
ایام نوروز از مسائلی حقیقی و آیات الهی است
حجتالاسلام مصطفی میرلوحی اظهار داشت: این طور نیست که یک دور گردش زمین به دور خورشید امری خرافی، مجازی و یا غیرحقیقی باشد. بلکه اتفاقاتی که در طبیعت و اکواب رخ میدهد، مسائلی حقیقی بوده و از آیات الهی به شمار میرود.
وی با استناد به آیه "إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآَيَاتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ" بیان داشت: در این آیه اولی الالباب یعنی کسانی که صاحبان تفکر و اندیشه هستند افرادی معرفی شدهاند که در خلق آسمانها و زمین و اختلاف شب و روز تدبر میکنند.
مؤمن واقعی بیشتر از هر فرد دیگری به حوادث مربوط به طبیعت اهمیت میدهد
این کارشناس دینی تأکید کرد: مؤمن واقعی نه تنها نسبت به حوادث طبیعت بیتوجه نیست بلکه بیشتر از هر فرد دیگری به آنها اهمیت داده و آن را نشانه وجود نظم آفرینش و قدرت پروردگار میداند و از آن درس معاد و بازگشت به قیامت را فرامیگیرد.
میرلوحی گفت: مشاهده کردن طبیعت و حیات دوباره آن، به ما میآموزد که علاوه بر استفاده بردن از تمامی مخلوقات و نعمتهایی که خداوند به ما داده است اعم از آسمان و زمین و خورشید و ... باید به یاد داشته باشیم که خودمان را برای پیشگاه حضرت حق آماده کنیم.
وی افزود: در روایات آمده است که "انکم مسئولون" یعنی همه در برابر آن چه که خداوند به ما داده است مسئول هستیم و باید در قیامت نیز پاسخ چگونه استفاده کردن از آنها را بدهیم.
مطالعه درباره طبیعت جزئی از علوم اسلامی محسوب میشود
وی ادامه داد: مطالعه درباره طبیعت و اتفاقات پیرامون آن، امری الهی است و جز علوم اسلامی محسوب میشود همان طور که در گذشته نیز مطالعه درباره نجوم و ستاره شناسی نیز جز علومی بود که علمای مسلمان آنها را مورد مطالعه قرار میدادند.
وی تصریح کرد: نوروز نیز امری الهی است زیرا سال جدیدی شروع میشود، و حتی در روایاتی از اهل بیت(ع) از جمله از امیرالمؤمنین(ع) و امام صادق(ع) نوروز تأیید شده است. در این روزها باید همزمان با نوروزی ایام، دلها را نیز نو کرد و تمامی کینهها و بغضها و ناراحتیها را از یاد برد.
نباید سنتها را با خرافات در هم آمیخت
وی اضافه کرد: البته گاهی بشر در کنار این حقایق خرافاتی را وارد میکند که باعث ضربه زدن به اصل آن میشود به طور مثال در هیچ مکتب و رسمی پسندیده نیست که در سنتی مثل چهارشنبه سوری این همه اتفاقات ناخوشآیند رخ دهد به گونهای که باعث ایجاد ناامنی برای خانوادهها شود.
این استاد حوزه و دانشگاه بیان داشت: صله رحم، دیدن بزرگترها، هدیه به کوچکترها دادن و به فقرا کمک کردن از جمله سنتهای خوب نوروزی است، اینها هم در فرهنگ باستانی ایرانیان وجود داشته و هم پس از آن مورد تأیید دین اسلام است به خصوص این که تمامی این سنتها از جمله صله رحم در فرهنگ اسلامی از بزرگترین عبادتها است.
وی تأکید کرد: نوروز وسیلهای است برای دل رحمی و محبت کردن به یکدیگر. بنابراین تمامی این سنتهای خوب نوروزی را باید حفظ کنیم اما از طرفی هم باید مراقب باشیم که خرافات با این سنتها ادغام نشود.
برنامههای نوروزیمان رنگ مصیبت حضرت زهرا(س) را به خود بگیرد
میرلوحی در رابطه با تقارن ایام فاطمیه با ایام نوروز 93 و بایدها و نبایدهایی که باید در این رابطه رعایت کرد، گفت: شادیهای مناسب با نوروز موضوعی طبیعی است زیرا زمین بار دیگر زنده و درختان سبز میشوند اما مسلما در این ایام، با توجه به همزمانی شروع سال جدید شمسی با ایام عزاداری حضرت زهرا(س) مردم ما که با شادی ائمه(ع) شاد و با غم آنها غمزده هستند ملاحظه مصیبت بانوی دو عالم را خواهند کرد.
وی با طرح این سؤال که آیا این ملاحظه به این معنا است که به دیدار همدیگر نرفته، صله رحم نداشته باشند؟ گفت: خیر. مردم میتوانند تمامی این کارها را با حفظ حرمت حضرت زهرا(س) انجام دهند حتی میتوانند مجالس خود را به نام حضرت(س) و با فرستادن سلام به آن بانو مزین کنند.
وی ادامه داد: در این ایام مردم بیشتر ملاحظه کنند تا خدایی ناکرده مجالسشان به گناهی آلوده نشود.
نمیتوان در چگونگی نحوه عزاداری برای حضرت زهرا(س) برای همگان نسخهای یکسان پیچید
وی با بیان این مطلب که بهتر است مردم شادیهای خود را برای هفته دوم ایام تعطیل بگذارند تأکید کرد: نمیتوان در این ایام یک نسخه خاص برای همه پیچید، زیرا برخی خودشان بسیار اهل هیئت هستند، و در این ایام حتی در منازل خود نیز ممکن است مجالس روضه و عزا داشته باشند.
کسی که با حضرت زهرا(س) معامله کند ضرر نخواهد کرد
وی با اشاره به دوران 8 ساله دفاع مقدس بیان داشت: در زمان جنگ ممکن بود خانوادهای اسیر و یا شهیدی داشته باشد مسلما آنها به اندازه خانوادهای که تا آن زمان رزمندهشان در کنارشان بود، نمیتوانستند شاد باشند. بنابراین این روزها نیز مسلما هر کس به اندازه ارادتش به این خاندان ملاحظه این ایام را خواهد کرد.
میرلوحی گفت: حتی کسانی هم که به مسافرت می روند می توانند ساعتی را در مجلس عزای حضرت زهرا(س) بگذرانند.
وی افزود: هرچند درجه و میزان ارادت هر فرد با فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد اما همه باید برخی از ملاحظات و در حقیقت حداقلها را رعایت کنیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر کسی سال خود را با نام حضرت زهرا(س) شروع کرده و به حرمت ایشان مواردی را رعایت کند بدون شک ضرر نکرده است زیرا این خاندان، خاندان کرم هستند و معامله کردن با آنها هیچ گاه بدون پاسخ نمیماند.