به گزارش خبرنگار سیاسی «خبرگزاری دانشجو» نشست خبری پژوهشکده مطالعات روابط بین الملل تحت عنوان دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در اروپای شرقی و منطقه قفقاز، بایدها و نبایدها صبح امروز در محل این پژوهشکده برگزار شد.
محمد باقر بهرامی سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان در ابتدای این نشست با اشاره به روابط جمهوری اسلامی ایران با جمهوری آذربایجان اظهار داشت: سیاست خارجی وسیله ای برای تقویت اقتدار و جایگاه کشور و توفیق برنامه ها با رویکرد سیاست خارجی ارتباط تنگاتنگی دارد.
وی ادامه داد: برای رسیدن به این هدف تحقق احکام بالادستی به ویژه سند چشم انداز که تعامل سازنده و توسعه گرای عدالت محور را توصیه کرده یک امر ضروری و تعیین کننده است؛ تعامل با جریانات اصلی نظام اقتصاد سیاسی و بهره مندی از امکانات جهانی یک راهکار خرمندانه است.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان تاکید کرد: مهندسی سیاست خارجی به نحوی که بتواند از امکانات بین المللی در جهت توسعه ملی بهره گیرد ضرورت حکیمانه است لذا می باید هوشمندانه آرمان هایمان را با توجه به بالا بردن سطح امکاناتمان مورد توجه قرار داده و با انتخاب گفتمان مناسب ارتباط به ویژه زبان را به کمک آرمانمان به کار گیریم.
بهرامی تصریح کرد: با این توصیف می توان از طریق اغنای جمعی و مشارکت در ایجاد و هدایت فرآیندهای منطقه ای و تلاش در از بین بردن تصویر امنیتی از یک سو و تعریف جمعی از خود در محیط بین الملل با توجه به حوزه های فرهنگی و گزینش مقولاتی چون همکاری و ایجاد فضای غیرمتشنج در روابط خارجی و برقراری روابط عادلانه و تدوین سیاست برد برد، حرکت به سوی اعتمادسازی و آرامش، فضای مناسبی را برای توسعه همه جانبه پایدار عدالت محور فراهم سازیم.
وی اظهار داشت: البته تحول در ساختار نظام های اداری، پولی، مالی و مدیریتی کشور مکمل این مهم در دستیابی به اهداف و برنامه ها و سیاست های اسناد ملی موجود در کشور است.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان افزود: این مسیر با داشتن مردمی نمونه و رهبری حکیم و فرزانه و وحدت کلمه و با درک صحیح حکمت و دقت در تشخیص مصلحت طی شدنی است و ان شالله رسیدن به قله عزت دست یافتنی خواهد بود.
بهرامی تاکید کرد: هزاره سوم از آن مسلمانان است و بنده به ضرس قاطع می توانم آن را ثابت کنم؛ منطقه قفقاز جنوبی منطقه ای بسیار مهم از سه کشور ارمنستان، گرجستان و جمهوری آذربایجان تشکیل شده است.
**هزاره سوم از آن مسلمانان است
وی تصریح کرد: در طرح آمایش سرزمین اتحادیه جماهیر شوروی جغرافیای منطقه ای به صورت جدا برای کشورهای این منطقه اهدافی را متصور شده و آن ها را اجرایی کرده است اهدافی هم چون امنیتی، اقتصادی و نظامی.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان در ادامه افزود: به طور مثال روسیه در بحث اقتصادی، صنعتی شد و آذربایجان نیز در طرح آمایش امنیتی لحاظ شد که دلایل متقن و محکمی نظام حاکم بر اتحادیه جماهیر شوروی برای آن داشتند.
بهرامی با اشاره به دلایل امنیتی لحاظ شدن جمهوری آذربایجان در طرح آمایش سرزمین اتحادیه جماهیر شوروی اظهار داشت: همسایگی با ایران قریب به اتفاق مسلمان و شیعه بودن جمهوری آذربایجان منابع نفتی و گازی و این که این کشور زمانی در تاریخ جزو خاک جمهوری اسلامی ایران به شمار می رفت از جمله دلایل امنیتی شدن جمهوری آذربایجان در طرح آمایش بود.
وی تاکید کرد: هر جغرافیایی که مبنای امنیتی داشته باشد همچون استان های مرزی کشور به هیچ وجه کار توسعه ای و عمرانی را در داخل خود لحاظ نمی کند.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان ادامه داد: جمهوری آذربایجان حدود 10 میلیون جمعیت دارد در حالی که گرجستان و ارمنستان هر کدام 5 میلیون جمعیت در خاک خود دارند از این رو اگر جمهوری اسلامی ایران روابطش را با جمهوری آذربایجان برقرار کند به نوعی با 10 میلیون جمعیت ظرفیت برای خود بهره می گیرد؛ 99 درصد جمهوری آذربایجان مسلمان هستیم که از این تعداد چیزی بالغ بر 90 درصدشان شیعه هستند.
بهرامی تاکید کرد: در تمام کشورهای دنیا هیچ دو کشوری را به اندازه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان ندیده ام که وجوه مشترکی با یکدیگر داشته باشند از جمله اشتراکات این دو کشور را می توان نزدیکی در حوزه تمدنی آن ها دانست از سوی دیگر جمهوری آذربایجان در مقطع بلند مدتی از تاریخ جزو خاک کشورمان بوده است. دین و مذهب مشترک و هم چنین نزدیکی و اشتراکات مرزهای آبی بالغ بر 700 کیلومتر از دیگر وجوه مشترک میان این دو کشور است.
وی تصریح کرد: غافل شدن و رها کردن جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت های جمهوری آذربایجان موجب شده تا اسرائیلی ها این کشور را به عنوان یک سکوی فرصت اشغال کنند این در حالی است که ایران پس از ترکیه و فرانسه سومین کشوری بود که جمهوری آذربایجان را به رسمیت شناخت.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان تاکید کرد: با توجه به اسناد بالادستی مان باید از ظرفیت های موجود در جمهوری آذربایجان استفاده کنیم از این رو ساختار وزارت خارجه باید متحول شود و اگر این چنین نشود نمی تواند به عنوان مجری جمهوری اسلامی اسناد بالادستی را محقق کند.
بهرامی اظهار داشت: در اسناد بالادستی آورده شده که باید کشورهای مسلمان و همسایه برای ما اولویت داشته باشند اما ساختار وزارت خارجه امروز به گونه ای است که برای کشورهای اسلامی و همسایه اولویتی قائل نیست از این رو یا باید اسناد بالادستی را عوض کنیم یا خون وزارت خارجه را؛ ما در جمهوری اسلامی سربازی می خواهیم که مدیر باشد و از خود آبرو و جانش برای نظام مقدس جمهوری اسلامی بگذرد.
وی با بیان اینکه 70 درصد تصویری که امروز برای مسئولین رسمی ما از جمهوری آذربایجان به نمایش در میاد واقعیت ندارد تصریح کرد: یکی از کمبودهایی که امروز با آن مواجه هستیم در بحث دیپلماسی عمومی وجود دارد؛ این دیپلماسی نقش بسیار مهمی را در عرصه بین الملل برای ما ایفا می کند و باید در همه جای دنیا آن را مورد توجه جدی قرار دهیم که امروز در این زمینه عقب مانده ایم.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان تاکید کرد: یکی از چالش های پیش رو آن است که مدیریت سیاست خارجی را در جمهوری آذربایجان تک پرچمی و واحد کنید و اختلافات را در داخل از میان برداریم.
بهرامی ادامه داد: بحث حضور رژیم اشغالگر در بلاروس و مباحث های تک یکی دیگر از چالش های امروز است آذربایجان می تواند هم برای ما فرصت و هم تهدید باشد اگر از پتانسیل های آن استفاده کنیم فرصت و اگر استفاده نکنیم برای ما تهدید قلمداد خواهد شد.
** در روابطمان با عربستان و جمهوری آذربایجان تعادل نداریم
وی اظهار داشت: ما در روابطمان با عربستان و جمهوری آذربایجان تعادل نداریم و بیشتر از آنکه باید با ارمنستان روابطمان را گسترش داده ایم از این رو روابط جمهوری آذربایجان به سمت صهیونیست ها سوق داده شد برهمین اساس باید در روابط خارجی مان تجدیدنظر کنیم.
سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان در پایان سخنانش تاکید کرد: ظرفیت های دست نخورده در منطقه قفقاز باید به شکل گسترده تری با یک برنامه ریزی جدی صورت بگیرد تا بتوانیم منافع خود را به شکل بهتری در منطقه تامین کنیم؛ حکومت آذربایجان با توجه به منافع و مصالح خود عمل می کند از این رو حضور وهابیت در این کشور با تثبیت حاکمیت علی اف مغایرت دارد و آنها به هیچ وجه وهابیت را برنمی تابند.
در ادامه این نشست سید عبدالله حسینی سفیر سابق ایران در بلاروس از دیگر سخنرانان این نشست اظهار داشت: کشورهای CIS کشورهای باقی مانده از فروپاشی شوروی سابق هستند که بنا به چند دلیل جمهوری اسلامی ایران باید برای همکاری و توسعه روابط با این کشورها اقدام کنند.
وی ادامه داد: ایران باید در بحث اقتصاد و پیشبرد اهداف اقتصادیش با کشورهای CIS تعامل جدی داشته باشد این در حالی است که امروز جمهوری اسلامی ایران به دلیل ضعف های زیرساختی یکی از کشورهای وارد کننده و به نوعی واردات محور شده است این در حالی است که در بحث کشاورزی و عرصه گل به عنوان یکی از کشورهایی که زیرساخت مهمی در این زمینه داریم می توان صادرات داشته باشیم و یک موسسه پایانه صادرات در کشور ایجاد کنیم.
حسینی تاکید کرد: اقتصاد ما باید با ظرفیت بالای کشورهای CIS آشنایی پیدا کند و برای برون رفت از رکود با آن ها در تعامل باشد.
سفیر سابق ایران در بلاروس تاکید کرد: ایران باید با توجه به اشتراکات فرهنگی که با بلاروس و 8 کشور عضو CIS دارد به تقویت آنها برآید این در حالی است که ما حتی برای مرمت فرهنگی نیز به سمت غربی ها حرکت می کنیم اما باید بدانیم ایران و کشورهای CIS در بحث حوزه تمدنی و فرهنگی اشتراکات بسیار بالایی دارند بخارا یکی از کشورهای CIS است که ساختارش به لحاظ تمدن فرهنگی هم چون اصفهان است مدرسه ای در این کشور به نام اصفهانی ها ساخته شده است که ایران با این کشورها بسیاری از واژگان مشترک دارد ما تمامی آن ها را فراموش کرده ایم.
وی تصریح کرد: اگر می خواهیم امنیت منطقه ای را تامین کنیم باید به همکاری روسیه و نقش پررنگ کشورهای CIS بپردازیم از این رو امنیت ملی ما نیاز به توجه جدی به کشورهای CIS دارد بنابراین امنیت جهان و منطقه ای را نیز باید در برنامه ریزی های خود بگنجانیم.
حسینی تاکید کرد: رهبر معظم انقلاب طی فرمایشی گفتند اگر ما دولت را یک سکه در نظر بگیریم یک روی آن سکه به تنهایی وزارت خارجه خواهد بود طبق این گفته حداقل نیمی از دولت باید وزارت خارجه باشد و به عنوان دیده بان منافع نظام در انتقال تجربیات قرار بگیرد که براین اساس می تواند در حل معضلاتی هم چون توسعه، اشتغال و.... با وسط معرکه قرار گرفتن به ما کمک کنند.
سفیر سابق ایران در بلاروس تاکید کرد: وقتی نیمی از دولت وزارت خارجه است یعنی این وزارتخانه در نیمی از مسائل و مشکلات داخلی سهیم است از این رو یکی از راه های برون رفت ما در بحث مشکلات اشتغال و.... حضور وزارت خارجه را می طلبد؛ شاید غرب حرف برای گفتن داشته باشد لزوما همه خبرها در غرب نیست.
وی تاکید کرد: هر وقت رابطه ما با غرب خراب شد به سراغ رابطه با روسیه رفتیم؛ روس ها به شدت از ما دلخور هستند؛ نگذارید هر وقت رابطه ما با غرب خراب شد به سمت آن ها برویم.
حسینی تصریح کرد: ما در روسیه حدود 20 میلیون نفر مسلمان داریم به نفع مسلمان های منطقه است که برای رشدشان با آنها ارتباط برقرار کنیم بنابراین اگر قرار است جایگاه مسلمان های منطقه را ارتقا دهیم باید ارتباطمان را با آنها قوی تر کنیم و این نکته را فراموش نکنیم که عقبه استراتژی جمهوری اسلامی ایران در جهان شیعیان و سپس مسلمان ها، مستضعفین و نخبگان هستند.
سفیر سابق ایران در بلاروس افزود: یکی از طمع های غرب برای فروپاشی مجدد روسیه وجود منابع معدنی بی بدیل در این کشور است که اگر تاکنون این مسئله اتفاق نیفتاده به دلیل وجود رئیس جمهوری هم چون پوتین در این کشور است.
وی تاکید کرد: وزارت خارجه باید از نگاه صرفا غرب گرایانه اش بپرهیزد چرا که امروز راه برون رفت از مسائل را صرفا تعامل با غرب می داند.
حسینی در ادامه تاکید کرد: هنوز 20 درصد از ظرفیت ما با CIS از قوه به فعل درنیامده است بخش نخبگانی ما باید شناخت درستی از این منطقه داشته باشند؛ باید این منطقه را کل ببینیم و تجزیه نکنیم چرا که هنوز حرف های بسیار کلیدی در این منطقه وجود دارد.
سفیر سابق ایران در بلاروس در پایان خاطر نشان کرد: ما رابطه غیرمنسجم و باری به هر جهت با کشورهای CIS گرفته ایم برهمین اساس باید در سطح گفتمان نخبگانی نگاه مشترکی به روابط ایران با بلاروس و کشورهای CIS داشته باشیم.