طبق قانون ما می‌توانیم به عربستان ورود نظامی داشته باشیم/ حج امور داخلی عربستان نیست

علی غلامعلی‌پور استاد حقوق بین الملل دانشگاه پیام نور استان کرمان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در کرمان؛ در رابطه با ابعاد حقوقی و بین الملل فاجعه منا گفت: در مورد بررسی قانون حقوق بشر در این رابطه مدارک فراوانی همچون اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۴۸؛ میثاق حقوق اجتماعی و فرهنگی در سال ۱۹۶۸و حقوق مدنی-سیاسی در سال ۱۹۶۸ وجود دارد. 

وی با اشاره به حقوق بشر اسلامی نیز گفت: در سالهای بعد اعلامیه جهانی حقوق بشرِ قاهره که‌‌ همان حقوق بشر اسلامی است مطرح شد؛ در تمامی این مدارک حقوق بشر با جزئیان تعریف وبیان شده است. 

بر اساس قوانین بین الملل دولت‌ها بایستی حقوق کسانی را که در کشور آن‌ها حضور دارند رعایت کنند

غلامعلی‌پور در رابطه با مسئولیت بین الملل دولت‌ها است؛ نیز بیان داشت: بر اساس قوانین بین الملل دولت‌ها بایستی حقوق کسانی را که در کشور آن‌ها حضور دارند رعایت کنند؛ دولت عربستان هم مشمول این قانون می‌شود. 

این استاد دانشگاه مسئولیت دولت عربستان را در دو بعد دانست و در تشریح بعد اول آن تصریح کرد: یک بعد آن برگزاری حج به عنوان یک واجب الهی است که مسلمانان مستطیع از کشورهای مختلف برای انجام این فریضه الهی گرد هم می‌آیند و عربستان بایستی کلیه امکانات لازم را برای اینکه یک فرد مسلمان بتواند واجب خودش را انجام دهد فراهم آورد. 

وی ادامه داد: از طرف دیگر بحث حقوق بین الملل است که مردم به هر دلیلی به عربستان رفته باشند دولت موظف است به این افراد رسیدگی کند. 

این کار‌شناس حقوق بین الملل یکی از موارد حقوقی که در بعد بین الملل حادثه منا مطرح می‌شود را دخالت کشور‌ها در امور اتباع خود در دیگر کشور‌ها بیان کرد و افزود: موارد زیادی رخ داده است که کشور‌ها برای نجات جان تبعهٔ خود به کشورهای دیگر می‌روند؛ همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند اگر ما خویشتن داری خود را کنار بگذاریم برخورد سخت وخشنی خواهیم داشت؛ حقوق بین الملل این اجازه را به ما داده است. 

غلامعلی‌پور افزود: بنابراین ما در دو بعد این موضوع را باید پیگیری کنیم بحث اول وظیفه دولت عربستان برای اجرای مناسب فریضه واجب الهی است و بعد دیگر رعایت حقوق مسافران به عربستان است. 

وی در پاسخ به این سوال که حال این اتفاق افتاده و دولت عربستان به وظایف قانونی خودش عمل نکرده چه باید کرد؟ بیان داشت: در این مورد دو بحث مطرح می‌شود؛ یک اینکه بعد از فاجعه دولت عربستان به لحاظ انسانی و خارج از بعد اسلامی موظف بوده کلیه امکانات را برای مجروحان فراهم کرده که متاسفانه بسیاری از حاجیان عزیز به علت تشنگی جان دادند و دولت عربستان از قبل امکانات مناسب را فراهم نکرده بود و در خصوص انتقال مجروحان به بیمارستان کوتاهی کرده است. 

طبق قانون ما می‌توانیم به عربستان ورود نظامی داشته باشیم و اتباع خودمان در عربستان را نجات دهیم

استاد حقوق بین الملل دانشگاه پیام نور کرمان افزود: همچنین عربستان اجازه کمک به دیگر کشور‌ها را نیز نداده که اگر عربستان این کار‌ها را انجام نداد ما طبق حقوق بین الملل حق «مداخله بشر دوستانه برای نجات جان انسانی» و اتباع خودمان را داریم و طبق همین قانون ما می‌توانیم به عربستان حتی ورود نظامی داشته باشیم و اتباع خودمان در عربستان را نجات دهیم و این حق همه کشورهاست. 

وی خاطر نشان شد: ما مجبوریم به وظیفه خود عمل کنیم، اگر عمل نکنیم باید پاسخگوی مردم خودمان باشیم که اتباع ما مورد بی‌حرمتی قرار گرفتند؛ دولت عربستان باید علاوه بر پرداخت غرامت رسما از کلیه دولتهایی که در این فاجعه اتباعشان را از دست داده‌اند، عذرخواهی کند. 

دولت عربستان باید غرامت تمامی کشور‌ها را پرداخت نماید/ حج امور داخلی عربستان نیست

غلامعلی‌پور با اشاره به اینکه در این مورد یک حق مدنی وجود دارد که دولت عربستان باید غرامت تمامی کشور‌ها را پرداخت نماید؛ گفت: در این فاجعه حقوق مسلمین تضییع شده و به دلیل ضعف مدیریت آل سعود حج درست برگزار نشده است؛ وزیر امورخارجه عربستان اعلام کرده است که ایران در امور داخلی ما دخالت کرده، اما این به معنی دخالت نیست و ما معتقدیم حج یک واجب الهی است و مدیریت حج را بایستی همه کشورهای اسلامی انجام دهند. 

وی ادامه داد: تا به حال این وظیفه بر عهده عربستان بوده است، اما کنون مشخص شده است که عربستان توانایی انجام این کار را ندارد. 

این کار‌شناس حقوق بین الملل با تاکید بر اینکه عربستان نمی‌تواند بگوید من یک کشور مستقل هستم و این به امور داخلی من مربوط است؛ بیان کرد: حج امور داخلی عربستان نیست و به همه کشورهای اسلامی مربوط است. 

از لحاظ حقوق بین الملل وزارت امور خارجه، قوه قضاییه و مجلس می‌توانند به این موضوع ورود پیدا کنند

استاد دانشگاه پیام نور کرمان با اشاره به راه‌های پیگیری این حادثه در داخل کشور تصریح کرد: این موضوع را در دو بخش نیز در داخل کشور می‌توان پیگیری کرد؛ یکی اینکه حج یک واجب الهی است که علما و مراجع تقلید مخصوصا رهبری حق مطالبه‌گری دارند و دیگر اینکه به لحاظ حقوق بین الملل وزارت امور خارجه، قوه قضاییه و مجلس می‌توانند به این موضوع ورود پیدا کنند. 

وی با اشاره به اینکه برخی کشور‌ها خیلی ساده از کنار این ماجرا گذشتند؛ گفت: برخی کشور‌ها مثل کویت درشان یک کشور اسلامی برخورد نکردند که حتی امیر کویت از مدیریت عربستان تشکر می‌کند. 

غلامعلی‌پور افزود: این تشکر‌ها به دلیل اینکه عربستان امکانات مالی در اختیار این کشورهای قرار می‌دهد انجام می‌شود؛ برخی کشورهای اسلامی حق السکوت می‌گیرند؛ اما مطمئنا ملت‌ها این فاجعه را پیگیری می‌کنند و حتما دامنه دار خواهد بود. 

وی با تاکید بر اینکه دیگر نمی‌توان به دولت سعودی اعتماد کرد، بیان داشت: حج واقعا تحت تاثیر این فاجعه قرار می‌گیرد رخ داد یک بحثی است و بحث اقدامات بعد از آن هم بحث دیگری است که عربستان متاسفانه حاجیان را عامل می‌داند؛ مثلا حجاج ایرانی را مقصر می‌داند در صورتی که کشور ما تنها ۳ درصد زائر داشته است و از طرفی ۱۰ درصد تلفات یعنی در راس شهدا و مصدومین هستیم ولی متاسفانه آن‌ها می‌خواهند به نوعی توپ را در زمینه ایرانی‌ها و آفریقایی‌ها بندازند که این موضوع بیشتر شبیه یک مضحکه سیاسی است تا بحث حقوقی و قانونی.