نشریات دانشجویی از خطر تبدیل شدن به ابزار «نفوذ» در دانشگاه‌ها برحذر باشند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از خرم آباد، مهدی امید با 14 سال سابقه مسئولیت در حوزه نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان تجربه انتشار 100 عنوان نشریه در بیش از 120 هزار نسخه را در کارنامه خود دارد. کسب 75 رتبه در جشنواره های مختلف و قرار گرفتن نشریات دانشجویی این دانشگاه در تراز یک نشریات دانشجویی دانشگاه های کشور همگی گواه این است که عملکرد دانشگاه لرستان در عرصه نشریات دانشجویی عملکردی قابل اعتنا است.

متنی که اکنون پیش رویتان قرار دارد، مصاحبه تفصیلی خبرگزاری دانشجو با مهدی امید در خصوص حال و هوای حاکم بر نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان از سال ۱۳۸۲ تاکنون است:

خبرگزاری دانشجو: چگونه وارد عرصه نشریات دانشجویی شدید و در این عرصه ثابت قدم ماندید؟

مهدی امید: با توجه به اینکه یکی از فعالان انتشار نشریات دانشجویی در دانشگاه تهران بوده ام و بنابر علاقه قلبی که به فعالیت در حوزه مطبوعات و رسانه ها داشتهام با حضور در دانشگاه لرستان اولین نسخه نشریه روابط عمومی این دانشگاه را منتشر کردم و همین امر باعث شد که در سال ۸۲ زمینه حضور من در حوزه نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان فراهم شود؛ البته در آن دوران حوزه نشریات دانشجویی فاقد تشکیلاتی مشخص و منسجمی بود؛ اما در سال ۱۳۸۶ با تاسیس دفتر مستقل اداره نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان این حوزه دارای دارای تشکیلات مستقل شد.

در حال حاضر با هدف ارتقای سطح کیفی نشریات دانشجویی کتابی را با عنوان «چگونه یک نشریه دانشجویی را منتشر کنیم» در دست چاپ دارم و همچنین بخش دوم کتاب تاریخچه نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان از سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۹۴ را نیز امیدوارم تا تابستان سال ۹۵ زیر چاپ ببرم.

خوشبختانه در این ایام باوجود مشکلات و سختی های انتشار ۶۰ عنوان نشریه دانشجویی با انگیزه و علاقه روزافزون در خدمت نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان هستم و امیدوارم که این همکاری همچنان ادامه یابد.

خبرگزاری دانشجو: به عنوان کسی که همکاری با نشریات دانشجویی را در دوره های مختلف تجربه کرده اید، حال و هوای حاکم بر نشریات را به عنوان نمونه در دوران اصلاحات چگونه ارزیابی می کنید.

مهدی امید: دوران اصلاحات را می توان نقطه عطفی در اعطای مجوزهای کثیر به مطبوعات دانشجویی قلمداد کرد؛ چرا که در آن سالها نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان از ۲۰ عنوان به ۵۰ عنوان نشریه افزایش یافت؛ اما یک تشکیلات منسجم مستقل و هدفمند برای هدایت و راهبری این نشریات پیش بینی نشده بود و در واقع نشریات دانشجویی با برداشت هایی که از محیط پیرامون خود داشتند، بدون لحاظ کردن معیارها، شاخص ها و ساختارهای لازم جهت انتشار یک نشریه دانشجویی اقدام به انتشار نشریه می کردند.

در دوران اصلاحات در بین نشریات دانشجویی دو طیف محافظه کار و اصلاح طلب دانشگاه لرستان دقیقا شاهد یک چالش (Challenge) جدی بودیم و از لحاظ فکری تضارب آرا در اوج بود؛ به گونه ای که در این دوران بازار جوابیه ها به مطالب منتشر شده در نشریات دانشجویی داغ بود و حتی بعضا کار به جایی کشیده می شد که فعالین نشریات دانشجویی در بگو مگوهای لفظی همدیگر را با عناوینی همچون قلم به دست مزدور و یا خائن خطاب می کردند.

بر خلاف آن دوران که فعالین نشریات دانشجویی حتی تحمل یکدیگر را در یک گپ و گفتگوی دانشجویی نداشتند و صرفا همدیگر را متهم می کردند امروز به دلیل بلوغ سیاسی دانشجویان فضای تحمل مخالف تا حدودی نهادینه شده است.

در دوره اصلاحات با توجه به افزایش تعداد نشریات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و طنز تعداد این نشریات بر نشریات علمی تخصصی دانشجویی برتری داشت و با این حال فضای دانشگاه نیز با وجود این نشریات به سمت یک فضای تقابلی پیش رفته بود و البته همین مساله نیز موجب شده بود که نشریات از مخاطبین بالایی برخوردار باشند.

در دوران اصلاحات اگر چه متاسفانه نشریات دانشجویی در برخی از دانشگاه ها مرتکب توهین به مقدسات شدند؛ اما خوشبختانه در دانشگاه لرستان هیچ یک از نشریات به چنین خطایی دچار نشدند.

خبرگزاری دانشجو: با روی کار آمدن جریان اصولگرایی فضای حاکم بر نشریات دانشجویی با چه تغییراتی مواجه شد؟

مهدی امید: در دوران اصولگرایی فضای حاکم بر نشریات دانشجویی به سمت تک صدایی پیش رفت؛ البته این موضوع از یک سو متاثر از توهین های صورت گرفته به مقدسات و ارکان نظام توسط برخی از نشریات در دوره اصلاحات و اوایل دوره جریان اصولگرایی بود و از سوی دیگر نیز با وقوع فتنه ۸۸ و مسائلی که برای دفاتر انجمنهای اسلامی دانشجویان پیش آمد انتشار نشریات دانشجویی این طیف از دانشجویان به سختی صورت گرفت و در واقع نشریات آنها با محدودیت های بیشتری روبرو شدند و تا مرز تعطیلی پیش رفتند.

البته این مساله به نوبه خود دارای آسیب هایی بود؛ چرا که متاسفانه بعضا به دلیل حساسیت های بی جا و سخت گیرانه فرصت فراهم کردن بستر تضارب آراء و نقد درون گفتمانی در دانشگاهها سلب شد و البته دانشگاه لرستان نیز از مسئله مستثنی نبود به عنوان نمونه بعضا در کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه با درخواست هایی  که از جانب برخی از دانشجویان جهت اخذ مجوز ارائه می شد مخالفت صورت می گرفت در هر حال معتقدم که در چارچوب موازین فراهم بودن بستر برای تضارب آراء و افکار در نشریات دانشجویی می تواند باعث رشد آگاهی های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دانشجویان شود.

نکته ای که باید به آن اشاره شود این است که  از دهه ۸۰ تاکنون هیچ نشریه دانشجویی در دانشگاه لرستان توقیف نشده است؛ اما بر اساس آیین نامه نشریات دانشگاهی برخی از نشریات متخلف از سوی کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه تذکرات کتبی و شفاهی و اخطار کتبی و شفاهی دریافت کرده اند.

خبرگزاری دانشجو: ارزیابی شما از وضعیت فعلی نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان چیست؟

وضعیت نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان را در دو بخش می توان بررسی کرد؛ نخست در حوزه نشریات علمی تخصصی که با قوت به کار خود ادامه می دهند و توفیقاتی نیز در زمینه کسب رتبه های برتر نشریات دانشجویی کسب کرده اند. اگر بررسی لازم در زمینه نشریات علمی دانشگاه صورت پذیرد، شاهد خواهیم بود که این نشریات به سمت پژوهش محوری در حال حرکت هستند. در حال حاضر از بین 45 عنوان نشریه علمی تخصصی که دانشگاه لرستان منتشز می شوند نشریاتی از قبیل سایه روشن، پارسوا، ولتاژ بیطار، طنین کیمیا، کنکاش، کریستال و کارتل از مجله (مگزین) به نشریات پژوهشی دانشجویی ارتقا یافته اند.

اما در بحث نشریات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، طنز و ورزشی با توجه به فضای حاکم بر سالهای گذشته و رکودی که بر آنها حاکم بوده است در حال حاضر در ابتدای راه هستیم؛ از این رو ضرورت دارد که نخست دانشجویان و کنش گران مستعد در این حوزه را شناسایی و جذب و از طرفی تنوع تکثر این نشریان را افزایش دهیم تا بتوانیم فعالیت خود را هر چه گستره تر در راستای خدمت به فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی انجام داده باشیم.

 هم اکنون پنج عنوان نشریه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در این داشنگاه منتشر می شوند  که با توجه به حضور حدود ۹۰۰۰ دانشجو در داشنگاه لرستان این رقم متناسب با جمعیت دانشگاه نیست؛ البته تا افق 1404 هدف این است که با صدور مجوز پنج نشریه در سال تعداد این نشریات را به 65 نشریه سیاسی فرهنگی اجتماعی افزایش دهیم.

در حال حاضر رویکردی که با روی کار آمدن دولت اعتدال بر نشریات دانشجویی حاکم شده است متناسب با شعارهای این دولت است به گونه ای که تلاش خواهیم کرد که نشریات دانشجویی به بستری برای برای ایجاد روحیه نشاط، پویایی و امید تبدیل شوند. در هر حال امیدواریم که فعالان حوزه نشریات دانشجویی با توجه به فضای پیش آمده هر کدام بتوانند سهم خود را در این فضا کسب کنند.

یکی از ثمرات حاکم شدن گفتمان اعتدال این بوده است که هم اکنون مراحل صدور مجوز نشریه انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه لرستان به نام «پیام دانشجو» در کمیته ناظر بر نشریات دانشگاه در حال نهادینه شدن است و به زودی این نشریه به جمع نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان افزوده می شود و در واقع با صدور این مجوز گفتمان انجمن اسلامی دانشجویان این دانشگاه که مبتنی بر گفتمان اصلاح طلبی و مشی اعتدالی است و در پازل فضای گفتمانی دانشگاه لرستان جای آن خالی بوده است به این جرگه افزوده می شود.

خبرگزاری دانشجو: آزادی عمل نشریات دانشجویی در دانشگاه لرستان را چگونه ارزیابی می کنید آیا در این دانشگاه مسئله ای به نام نظارت قبل از چاپ وجود دارد؟

مهدی امید: یکی از مهمترین معضلات نشریات دانشگاهی ممیزی یا به تعبیری نظارت قبل از چاپ  می باشد. ماده 27 بند 2 آیین نامه نشریات دانشگاهی تصریح دارد که هیچ مسئولی نباید درصدد سانسور یا اعمال فشار بر نشریات برآید؛ اما متاسفانه در برخی دانشگاه ها این مسئله رعایت نمی شود و به نوعی آزادی بیان تصریح شده در قانون مطبوعات خدشه دار می شود. خوشبختانه در دانشگاه لرستان هیچگونه نظارت قبل از چاپ وجود ندارد؛ اما اگر دانشجویی خواستار ارائه نظر مشاوره ای جهت بهبود فنی و محتوایی نشریه باشد ما دریغ نمی کنیم .

خبرگزاری دانشجو: نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان در چه ترازی از نشریات وزارت علوم قرار دارند؟

مهدی امید: در حال حاضر به دلیل ثباتی ثبات مدیریتی در حوزه نشریات دانشجویی و همچنین ارائه آموزش های مستمر و مداوم روزنامه نگاری در این مجموعه شاهد حضور نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان در تراز یک نشریات دانشجویی دانشگاه های کشور و همردیف با نشریات دانشجویی دانشگاه تهران، فردوسی، مشهد اصفهان، شیراز، الزهرا و دیگر دانشگاه ها هستیم.

در این حوزه از سال ۱۳۸۳ تا کنون ۷۵ رتبه برتر در جشنواره های مختلف از جمله بخش نشریات دانشجویی جشنواره سراسری مطبوعات، جشنواره های نشریات دانشجویی، جشنواره ملی حرکت، جشنواره های منطقه ای و سایر جشنواره ها نصیب نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان شده است؛ این در حالی است که تا پیش از سال 83 دانشگاه لرستان در هیچ یک از جشنواره های برگزار شده نشریات دانشجویی صاحب رتبه های نشده اند.

امروز شاهدیم که نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان به دلیل کیفیت انتشار همواره یک پای ثابت نمایشگاه بین المللی مطبوعات و خبرگزاری های کشورمان بوده اند  و حتی در سال ۹۱ عنوان غرفه برتر این نمایشگاه را کسب کرده اند.

خبرگزاری دانشجو: نشریات دانشجویی چه اثراتی بر فضای دانشگاه ایجاد می کنند؟

یکی از عرصه های مهم فعالیت های دانشجویی عرصه فعالیت در نشریات دانشجویی است در واقع با بهره گیری از این ابزار مهم در فضای دانشگاه می توان در راستای ایجاد انگیزه، اعتماد سازی، خودباوری رشد آگاهی ها و تزریق روحیه نشاط و پویای در فضای انشگاه حرکت کرد.

یک نشریه دانشجویی این ظرفیت را دارا است که بتواند در فضای رشد آگاهی ها و توانمندسازی استعدادهای دانشجویان در زمینه های مختلف علمی، سیاسی و فرهنگی و اجتماعی گام بردارد. در واقع نشریات داشنجویی بستری هستند برای تمرین و ممارست دانشجو جهت ورود به فضای حرفه ای محسوب می شوند.

یکی از اثرات و کارگردهای نشریات دانشجویی را در می توان در کاستن آسیب های اجتماعی جستجو کرد در واقع دانشجویی که در راستای فعالیت های مطبوعاتی مباردت به انتشارات مطالبی نظیر طلاق، افسردگی ایدز و دیگر مسائل می کند هم خود از این آسیب ها آگاهی یافته و هم می تواند محیط پیرامون خود را در این زمینه واکسینه کند.

یکی دیگر از کارکردهای نشریات دانشجویی تربیت افراد توانمند در حوزه مسائل مطبوعات است تا بتوانند در حرفه روزنامه نگاری در راستای خدمت به فرهنگ ایرانی اسلامی کنش لازم را داشته باشند.

 خبرگزاری دانشجو: چه آسیب های متوجه نشریات دانشجویی در دانشگاه لرستان است؟

مهدی امید: نشریات دانشجویی در دانشگاه لرسنان همواره با نقاط قوت و نقاط ضعف هایی دست به گریبان بوده اند؛ از جمله نقاط قوت این نشریات این بوده است که طیف گسترده ای از داشنجویان در این نشریات فعال هستند به گونه ای که در حال حاضر بالای دو هزار نفر از داشجویان به طور مستقیم در انتشار نشریات دانشجویی این دانشگاه مشارکت می کنند.

در بخش آسیب ها و نقاط ضعف های نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان نیز می توان به این نکته اشاره کرد که از حوزه فضای مجازی نتوانسته ایم در راستای توسعه نشریات دانشجویی بهره لازم را ببریم و در واقع در این بخش نتوانسته ایم تاثیرگذاری لازم را نداشه ایم. امروزه باید به این نکته بسیار مهم توجه داشه باشیم که با توجه به رشد فعالیت شبکه های اجتماعی نباید فرصت حضور در این حوزه را در قالب نشریات دانشجویی از دست دهیم. در واقع باید خودمان را با این فضا هماهنگ کنیم به گونه ای که از این غافله عقب نمانیم. در حال حاضر ۲۰ عنوان نشریه در دانشگاه لرستان تحت وب و لوح فشرده منتشر می شوند.

خبرگزاری دانشجو: آیا نشریات دانشجویی توانسته اند در زمینه جریان سازی، مطالبه گری و ایجاد فضای گفتمانی در دانشگاه نقش افرینی کنند؟

مهدی امید: نشریات دانشجویی دانشگاه لرستان از جمله نشریه طنز کاکتوس، نشریه فرهنگی، اجتماعی و طنز قلمدون، هفته نامه سیاسی فیض بوک بسیج دانشجویی، نشریه هم اتاقی خوابگاه های دانشجویی و نشره صراط جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه لرستان در حد وسع، توان و بضاعت خود توانسته اند به جریان سازی در حوزه های صنفی، رفاهی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بپردازند و در واقع به طور ملموس نیز می توان خروجی این فعالیت را در بهبود فضای خوابگاه های خودگردان، تغذیه دانشجویی، تکمیل پروژهای عمرانی، بهبود وضعیت آموزشی و وضعیت فرهنگی دانشگاه به عینه مشاهده کرد.

در سالهای اخیر معضل خوابگاه های خودگردان در خرم آباد یک معضل جدی بود که با پافشاری نشریات دانشجویی این معضل ظرف مدت دو سال کاملا برطرف شد و یا در دانشکده کشاورزی با پیگیری های نشریات دانشگاه عملیات ساخت مسجد این دانشکده تسریع به عمل آمد و به بهره برداری نیز رسید و یا به عنوان نمونه ای دیگر با ورود نشریات دانشجویی وضعیت تشکیل دیر هنگام کلاس های دانشگاه و پایان زودهنگام آنها در هر ترم معضلی بود که امروز تا حدودی بهتر شده است.

خوشبختانه مسئولان دانشگاه لرستان در سال های اخیر با نگاه مثبت پذیرای نقد نشریات دانشجویی دانشگاه بوده اند؛ به گونه ای که در حال حاضر نیز رئیس فعلی دانشگاه هر وقت نشریه منتقدی را دریافت می کند بلافاصله دستورات لازم را به مسئولان ذی ربط در دانشگاه برای رفع انتقادات و مشکلات مطرح شده صادر می کند؛ البته در دوره ریاست قبلی دانشگاه نیز این رویه وجود داشت.

خبرگزاری دانشجو: نفوذ سیاسی و فرهنگی دشمن از جمله خطراتی است که رهبر معظم انقلاب بارها نسبت به تهدیدات آن هشدارهای لازم را داده اند نشریات دانشجویی در این راستا چه گام هایی می توانند بردارند؟

مهدی امید: بلای جنگ و درگیری هایی که امروز برخی از کشورهای منطقه به آن دچار شده اند و تاوانی سختی را نیز به واسطه آن پرداخت می کنند ناشی از غفلت آنها از نفوذ دشمن بوده است؛ اما در کشور ما با روشنگری های رهبر معظم انقلاب و موضع گیری های به موقع ایشان نسبت به خطر نفوذ فرهنگی و سیاسی دشمن مسیر برای ما در راستای مقابله با این نفوذ مشخص شده است؛ از این رو می طلبد که ما نیز به گونه ای عمل کنیم که راه های نفوذ دشمن را به کشور ببندیم.

یکی از راه هایی که می تواند نفوذ دشمن را سد کند، فعالیت های دانشجویی از جمله فعالیت های نشریات دانشجویی است. در واقع نشریات دانشجویی می توانند از طریق روشنگری و تبیین پروژه نفوذ دانشگاه ها و دانشگاهیان را از در مقابل این خطر واکسینه کنند.

توصیه ما به فعالان نشریات دانشجویی این است که در راستای مقابله با خطر نفوذ دشمن با نهایت توان بخشی از صفحات نشریات خود را در قالب انتشار مقالات، گزارش، تحلیل، مصاحبه و دیگر قالب ها به این موضوع اختصاص دهند.

بر کسی پوشیده نیست که دشمن همواره برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی سعی کرده است که با سوء استفاده از فضای حاکم بر دانشگاه از قشر دانشجو و اساتید به عنوان پیاده نظام در رسیدن به اهداف شوم خود استفاده کند؛ اما خوشبختانه به واسطه بصیرت و آگاهی که امروز در بین دانشجویان و دانشگاهیان ساری و جاری است این تلاش ها نافرجام مانده اند؛ اما در حال هر حال باید بدانیم که دشمن همواره مترصد ضربه زدن به نظام است و این بار نیز با حربه نفوذ قصد دارد نقشه خود را عملیاتی کند

به نشریات دانشجویی توصیه می کنیم که مراقب باشند که به عنوان ایزاری در اختیار اهداف و مطامع گروه های سیاسی و احزاب قرار نگیرند. نشریات دانشجویی با توجه به این مهم که محتوای نشریات آنها می تواند بر افکار و ذهنیت دانشجو تاثیر بگذارد، باید به گونه ای عمل کنند که با  مطالب خود زمینه چالش  فکری، سیاسی و فکری را در دانشجو ایجاد نکنند.