حاشیه‌سازی برای دانشگاه سم است/ برگزاری کنسرت و اردوهای مختلط در سیاست ما نبوده و نیست

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو،‌ سیدضیا هاشمی معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم در برنامه تلویزیونی «نگاه یک» که شب گذشته با موضوع « بررسی فضای علمی و فرهنگی دانشگاه‌ها» پخش شد، در رابطه با کند شدن رشد علمی کشور اظهار داشت: دغدغه رشد علمی یک دغدغه ملی و خیلی جدی است، سرنوشت کشور و آینده معیشت مردم بر اساس وضعیت فعلی علم در کشور ترسیم می‌شود.

وی ادامه داد: همه کشورهای دنیا میزان قدرت و سرعت پیشرفتشان با میزان قدرت علمی‌شان همخوانی داشته است. در جامعه ما هم هرچه امروز بتوانیم از سطح علمی بالاتری برخوردار باشیم این امیدواری را داریم که در آینده زندگی بهتری داشته باشیم.

هاشمی افزود: مقام معظم رهبری همواره تاکید کردند که اگر ما یک کشور مقتدر می‌خواهیم بایستی علم و کانون علم قوی شود و همواره این دغدغه را مطرح کردند که ما مراقب باشیم سرعت رشد علمی دچار افت نشود.

وی گفت: به دلایلی روند رشد علمی که از 15 سال پیش در کشور ما شروع شد در سال‌های اخیر دچار کندی شد. بخشی به دلیل روال طبیعی این موضوع است و وقتی ما از ظرفیت‌های علمی استفاده می‌کنیم و از ظرفیت‌های خالی بهره می‌گیریم روند رشد تسریع می‌شود.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم تصریح کرد: با اهتمامی که رهبری معظم انقلاب به عنوان علمدار جهش علمی داشتند در سالهای 79 و 80 این اهتمام برای جهش علمی ایجاد شد و میزان سهم ما از تولید علم که در حد 2 دهم درصد بود روند رشد را آغاز کرد و تقریبا سالی یک دهم درصد افزایش داشتیم تا این رشد به حدود 1/36 در سال 90 رسید.

هاشمی ادامه داد: از سال 2011 به دلایل مختلف روند رشد علمی کند شد که بخشی به دلیل این بود که ما وقتی به طور مثال از رتبه 40 می‌خواستیم به رتبه 30 برویم رقبای ما خیلی قوی نبودند و سریع‌تر این روند را طی می‌کردیم، مسلما وقتی ما به رتبه‌های پائین‌تر می‌رسیم این رقابت سخت‌تر و ظرفیت‌های خالی ما هم پر می‌شود و به طور طبیعی روند رشد مقداری کند خواهد شد.

وی تاکید کرد: بخشی از مشکل هم به خاطر این بوده که ما سرمایه‌گذاری کافی در بحث زیرساخت‌ها و تجهیزات نداشتیم. دانشگاه‌های ما و مراکز علمی ما خیلی از تجهیزات‌شان فرسوده شده است.

معاون فرهنگی وزارت علوم تصریح کرد: علم را مولدان علم تولید می‌کنند یعنی اساتید و محققان و اینها باید در مراکز علمی تلاش کنند ولی وقتی امکانات و تجهیزات برای آنها کمتر شود، طبیعتا خروجی آنها هم کمتر می‌شود.

هاشمی خاطرنشان کرد: وقتی اقتصاد کشور روند کندی را داشته باشد علم هم به عنوان یک عنصر اجتماعی نمی‌تواند متاثر از این موضوع نباشد. اینکه ما تحریم‌هایی داشته باشیم طبیعتا در بخش‌های مختلف اثر می‌گذارد که بخشی از آن هم مراودات و تولیدات علمی است که تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این برنامه مطالبی را بیان کرد که نشان می‌دهد خیلی از اتهاماتی که در رسانه‌های مختلف به وزارت علوم زده می‌شود مانند اینکه ما در دو سال گذشته شاهد افت علمی ایران در جهان بوده‌ایم، اساسا واقعیت ندارد.

هاشمی یادآور شد: اگر ما با کاهش رشد علمی مواجه باشیم این موضوع مربوط به 4 سال قبل است. سال 2011 تا سال 2013 شاهد کاهش رشد علمی بودیم و اتفاقا ما در سال 2014 شاهد رشد علمی بوده‌ایم.

وی ادامه داد: رتبه ایران در پایگاه استنادی اسکوپوس در سال 1390 رتبه 17 را کسب کردیم که این ربطی به این دولت هم ندارد و همکاران ما هم زحمات خود را کشیده اند ولی اگر من بخواهم خوشبینانه تحلیل کنم می‌گویم مشکلات اقتصادی، تحریم و مسائلی از این دست باعث کاهش رشد علمی در آن زمان شده است.

هاشمی خاطرنشان کرد: همواره گفته شده ما در دولت فعلی شاهد کند شدن یا  توقف رشد علمی بوده‌ایم در حالیکه این مسئله ربطی به این دولت ندارد. دو سال قبل از اینکه دولت فعلی شکل بگیرد ما در پایگاه اسکوپوس به رتبه 17 رسیدیم سال بعد هم در این رتبه ماندیم یعنی بعد از 15 سال اولین سالی بود که رشد علمی ما متوقف شد.

وی تاکید کرد: در سال 92 که دولت در نیمه دوم آن شکل گرفت، ما به رتبه 18 رسیدیم و در سال اول این دولت به رتبه 16 دست پیدا کردیم. ما در دولت فعلی طبق این شاخص افت علمی نداریم.

معاون فرهنگی وزارت علوم اظهارداشت: برای علم سنجی شاخصه‌های مختلفی وجود دارد آنچه در افکار عمومی مطرح می‌شود، بحث تعداد مقالات است.

وی تاکید کرد: پایگاه‌های استنادی برای سنجش علم متفاوت است ولی شاخص‌ترین آن پایگاه اسکوپوس است که طبق آن ما در سال 93 رتبه 16 را کسب کردیم و در سال 94 هم در شش ماهه اول رتبه ما تغییری نکرده است.

هاشمی گفت: طبق پایگاه استنادی ISI رتبه علمی ما در سال 2011 به رتبه 19 رسیدیم. سال 2012 رتبه 20 را کسب کردیم و سال 2013 به رتبه 21 رسیدیم. یعنی دو رتبه کاهش ما مربوط به این سال‌هاست. در سال‌های بعد جلوی روند افت گرفته شده و ما در همان رتبه 21 باقی ماندیم.

وی افزود: در شش ماهه اول سال 2015 رتبه ما به 18 رسیده است و این نشان‌دهنده رشد علمی ما است. البته ممکن است تا پایان سال این رتبه تغییر کند.

معاون فرهنگی وزارت علوم خاطرنشان کرد: در رابطه با سهم ایران در تولید علم ما از سال 80 روند رشد را شاهد بودیم. مقام معظم رهبری هم فرمودند که 15 سال است که این روند شروع شده است.

وی ادامه داد: علمدار رشد علم در کشور به اعتقاد ما رهبر معظم انقلاب بودند که از همه قوا خواستند تا در این حوزه حرکت کنند و همه هم در این راستا تلاش کردند.

هاشمی یادآور شد: در سال‌های اخیر یعنی از سال 92 به بعد طبق پایگاه اسکوپوس سهم ما در تولید علم دنیا عبارت بود از 1/52 که سال بعد 1/53 و شش ماهه اول سال جاری به 1/76 رسیده است که نشان‌دهنده روند رشد است.

وی تصریح کرد: در فراوانی مطلق مقالات ما رشد داشته ایم ولیکن رشد ما مقداری کم بوده است. مثلا در سال 2014 در پایگاه اسکوپوس 41 هزار و 342 مقاله ثبت شده داریم در حالی که در سال قبل آن ما 39هزار 833 مقاله ثبت شده داشتیم یعنی حدودا 1500 مقاله افزایش پیدا کرده است. ما در یک مقطعی افت داشته‌ایم ولی در 2سال اخیر به نظر می‌رسد با کمک همه روند رشد داشته‌ایم.

معاون فرهنگی وزارت علوم تصریح کرد: ما در طول دو سال گذشته شاهد رشد علمی بوده ایم و این افتخار ما و کشور است. باید این را بپذیریم و اصرار نکنیم که این افتخار را انکار کنیم. مقام معظم رهبری هم اشاره کردند که عده ای دوست ندارند بپذیرند ما موفقیت علمی داریم. باید اجازه بدهیم بر اساس این شاخص‌های موجود عمل و قضاوت کنیم.

هاشمی با اشاره به افزایش تعداد مقالات در سال‌های اخیر خاطرنشان کرد: در سال 2012سهم ایران از مقالات داغ 0/82 بوده است و در سال اخیر به 1/56 رسیده است که این نشان‌دهنده رشد کیفیت مقالات بوده است.

وی افزود: دانشگاه‌های ما در بین یک درصد دنیا سهمی نداشتند ولی الان سهم ما از یک درصد دانشگاه های تاثیرگذار دنیا به 13 دانشگاه رسیده است. براساس شاخص‌های مختلف ما افت نداریم و افت ما در سال 90 بوده و از سال 90 سه رده رشد داشته ایم.

معاون فرهنگی وزارت علوم تاکید کرد: این که ما بخواهیم اصرار کنیم مسائل حاشیه‌ای در وزارت علوم باعث کند شدن رشد علمی شده است، درست نیست. البته حاشیه سازی برای وزارت علوم طبیعتا در این حوزه اثر خواهد گذاشت.

وی ادامه داد: وقتی وزارت علوم شانس این را نداشته باشد که یک وزیر ثابت داشته باشد در رشد علمی اثر می‌گذارد ولی مگر وزارت علوم گفته است که وزیر را عوض کنید. وزیر علوم از نظر خودش یک رئیس اصلح را برای ریاست یک دانشگاه پیشنهاد می‌دهد ولی اگر تصویب نشود مقصر وزارت علوم نیست.

هاشمی یادآور شد: اگر بخواهیم واقع بینانه بگوئیم می‌شود این تحلیل را کرد که مثلا در سال‌های 90 و 91 انگیزه اساتید یا حمایت از آنها کمتر شد ولی ما سال 90 تا 92 افت داشتیم و از سال 92 به بعد رشد داشته ایم.

معاون فرهنگی وزارت علوم تاکید کرد: در وزارت علوم بخش‌های مختلفی تعامل دارند. این تعاملات می‌تواند حاشیه ساز هم شوند. اگر هم حاشیه‌ای وجود دارد مربوط به مجموعه وسیعی است که روی وزارت علوم هم اثر می‌گذارد.

هاشمی اضافه کرد: قبول دارم که در بخشی شیب رشد کند شده است ولی اینکه گفته می‌شود این دولت باعث این کار شده درست نیست، باید ببینیم در سال‌های 90 و 91 و 92 چه اتفاقاتی رخ داده است. به اعتقاد ما یکی از دلایل کاهش انگیزه اساتید بوده است.

وی افزود: حاشیه‌سازی برای دانشگاه سم است و هیچ‌کس نباید حاشیه سازی کند.

هاشمی گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی یک شورای تعیین کننده و رای و نظرش مهم و محترم است. رئیس دانشگاه تهران از زمانی که معرفی شد تا زمانی که به تائید رسید نزدیک به یکسال طول کشید و در نهایت فردی که سرپرست بود تائید شد، چرا از ابتدا این کار انجام نشد؟

معاون فرهنگی وزارت علوم ادامه داد: اینطور نبود که حاشیه سازی‌ها در درون وزارت علوم باشد. در مورد بورسیه‌ها، این وظیفه وزارت علوم بود بررسی کند تا ببیند تخلفی بوده یا خیر.

هاشمی گفت: شروع موضوع بورسیه از دیوان محاسبات بود که پیش از این مسئولان وقت دیوان محاسبات مطرح کردند.

وی در رابطه با انتشار اسامی دانشجویان بورسیه تاکید کرد: وزارت علوم رسما اعلام کرد کسانی که اسامی دانشجویان بورسیه را منتشر کردند تخلف کردند و نهادهای مربوطه باید با آنها برخورد کنند. در وزارت علوم افراد مختلفی هستند و ممکن است برخی‌ها منتقد مجموعه باشند یا ممکن است افرادی از بیرون نفوذ کرده باشند.

هاشمی تصریح کرد: من شهادت می‌دهم به عنوان معاون وزارت علوم حتی یک اسم را در خصوص بورسیه‌ها از مسئولان وزارتخانه نشنیدم ما هم وقتی اسامی منتشر شد آنها را دیدیم.

وی تاکید کرد: پس از بررسی تعدادی که تخلف کردند اخراج شدند. تعدادی هم بودند که صلاحیت هیات علمی شدن را نداشتند ولی امکان تحصیل را داشتند که وزارت علوم هم از آنها برای ادامه تحصیل حمایت کرد.

وی در رابطه با بحث برگزاری اردوهای مختلط در دانشگاه‌ها افزود: در این رابطه همواره ما اعلام کردیم مبنای ما قانون است. دستور العمل اردوهای دانشجویی مشخص است و ما همان را مبنا قرار دادیم و گفته‌ایم برگزاری اردوهای مختلط ممنوع است.

هاشمی اضافه کرد: در دوره‌های مختلف در رابطه با برگزاری اردوهای مختلط موضع خود را اعلام کرده ایم به طور نمونه در مطلبی که در خبرگزاری فارس به عنوان رسانه منتقد دولت منتشر شده اعلام کردم اردوهای مختلط خلاف است و با خاطیان برخورد می‌کنیم.

وی گفت: در بین اردوهای فرهنگی موارد معدودی اردوی مختلط وجود داشت که به آنها تذکر دادیم و برخورد کردیم. همانطور که مقام معظم رهبری هم می‌فرمایند دانشگاه محل تولید علم است، بنابراین برگزاری کنسرت و اردوهای مختلط در سیاست ما نبوده و نیست.

هاشمی ادامه داد: ممکن است یک جمع دانشجویی خارج از فضای دانشگاه هماهنگ کنند و سفری را برگزار کنند که این از حوزه اختیار ما خارج است ولی ما معتقدیم باید زمنیه برگزاری اردوهای سالم و مناسب فراهم شود. مانند اردوهای علمی، زیارتی و سفرهای راهیان نور که اینها باید تقویت شود.

وی در خاتمه در رابطه با اظهارات رئیس کمسیون آموزش و تحقیقات مجلس مبنی بر وتوی آیین‌نامه اجرایی قانون تشکیل، تقویت و توسعه بسیج دانشجویی توسط مسئولان فرهنگی وزارت علوم، گفت: ما بیشترین ارتباط را با دوستان بسیج دانشجویی داریم و اینطور نیست که بخواهیم نقش آنها را کمرنگ کنیم.