همه چیز درباره «سالک»/ کشت انگل «لشمانیوز» برای اولین بار در خراسان شمالی

کوروش ارزمانی، عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین خراسان شمالی و دانشجوی دکتری حشره‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در بجنورد، گفت: اگر افراد نسبت به امور و مسائل بهداشتی و مراقبت از خود، آگاهی پیدا کنند، بسیاری از مشکلات پیش نخواهد آمد.

ارزمانی تصریح کرد: مرکز تحقیقات بجنورد از سال 1390 به عنوان مرکز بیماری قابل انتقال بین انسان و حیوان به تایید هیات رئیسه استان رسید و سال 1392 با عنوان مرکز تحقیقات بیماری‌های منتقله توسط ناقلین به تایید شورای مرکز بهداشت استان رسید.

وی در ادامه افزود: این مرکز اولین مرکز مصوب دانشگاهی و تنها مرکزی با این عنوان در کشور است.

عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین گفت: با توجه به اینکه بیماری لشمانیوز از همان ابتدا در این استان وجود داشت، از اوایل تشکیل این مرکز درباره این بیماری تحقیقات صورت گرفته است.

کشت انگل لشمانیوز(سالک) برای اولین بار در خراسان شمالی

ارزمانی تصریح کرد: در سال جاری به دنبال یک گزارش از طغیان بیماری لشمانیوز در یکی از روستاهای این استان تصمیم به جداسازی و کشت این انگل برای نخستین بار در استان گرفته شد و گروهی به سرپرستی دکتر صالحی که انگل‌شناس مرکز تحقیقات بیماری‌های منتقله هستند، به محل اعزام شدند و جداسازی انگل صورت گرفت.

وی گفت: در رابطه با بیماری لشمانیوز درباره مخازن و ناقلین و موارد انسانی تحقیقات انجام گرفته است و کشت انگل، جداسازی و کارهای ملکولی برروی انگل نیز انجام گرفته و پیگیری تعیین نوع انگل نیز انجام می‌شودتا تعیین هویت شود.

عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین هدف این مرکز را روشن کردن سیمای بیماری‌هایی که به وسیله ناقلین انتقال می‌یابند و بین انسان و حیوان مشترک است اعلام کرد و گفت: محققین این مرکز در رابطه با بیماری‌ها اطلاعات کسب می‌کنند و دستاوردها را در اختیار معاونت بهداشتی قرار می‌دهند تا بررسی و رسیدگی شود.

کیست هیداتیک، لشمانیوز و تب کریمه زیر ذره بین محققان علوم پزشکی استان

ارزمانی با اشاره به بیماری‌های که تا کنون در این مرکز بر روی آن‌متمرکز شده‌اند، اعلام کرد: بیماری‌هایی مانند کیست هیداتیک، لشمانیوز جلدی و احشایی و تب کریمه کنگو بررسی شده‌ است و نتایج تحقیقات در قالب مقالات و مجلات خارجی و داخلی در کشور چاپ شده و در حال چاپ است.

وی بیان کرد: باید قبل از شروع فعالیت پشه خاکی اطلاع‌رسانی صورت گیرد و خود مردم نیز باید توجه داشته باشند و مراقبت و کنترل داشته باشند و آموزش‌های مقابله و پیشگیری را بیاموزند تا در معرض این بیماری قرار نگیرند.

ارزمانی تصریح کرد: در بازه زمانی فعالیت و حضور این پشه که از هنگام غروب آغاز می‌شود، زمان مناسبی برای رفت‌ و آمد و سپری کردن در بیرون از منزل نیست و در صورت مشاهده پشه در مکان‌های کانون این بیماری باید مشکوک شد و از حضور در آن مکان اجتناب شود.

عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین افزود: بیماری لشمانیوز(سالک) چون به وسیله یک حشره منتقل می‌شود، باید محل زندگی خود را از وجود این پشه عاری کرد و پشه بند ریز استفاده کرد و باید مانع ورود این حشره از درب و پنجره‌ها به داخل منازل شد.

وی عنوان کرد: بیماری سالک توسط ناقلین منتقل می‌شود و ناقل آن پشه خاکی است، این حشرات بسیار کوچک در 2 تا 3 میلی‌متر و پرواز بسیار محدودی را داراست و نمی‌تواند مسافت زیادی را طی کند و تفاوت آن با پشه‌های معمولی در اندازه و سرعت پرواز است.

ارزمانی تصریح کرد: پشه خاکی‌ها در هر منطقه که قرار بگیرند، بیماری نیز وجود خواهد داشت و  این پشه برای پراکندگی نیاز به زمان دارد.

مکان های مرطوب خصوصا خاک و طویله مخزن پشه سالک

وی بیان کرد: چند نوع سالک وجود دارد لیشمانیوز (سالک) جلدی و احشایی که  لیشمانیوز جلدی خود دو نوع دارد روستایی و شهری و مخزن بیماری در نوع روستایی جوندگان هستند و این بیماری در خراسان شمالی وجود دارد که نوع شهری آن نیز به صورت پراکنده مشاهده شده؛ اما معمول نیست.

عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین عنوان کرد: پشه‌های معمولی لارو خود را داخل آب قرار می‌دهند؛ اما پشه خاکی‌های لارو خود را در خاک‌های مرطوب و اکثرا در کنار ریشه درختان، کنار گیاهان فرسوده و در منازل بیشتر در طویله‌ها، کناره‌های دیوارها که حالت خاک‌ریز دارد و هر کجا که خاک مرطوب داشته باشد، قرار خواهند داد.

ارزمانی در ادامه افزود: اگر خاک دارای مواد آلی باشد این حشره رشد می‌کند و زمانی که این حشره بالغ شود در مکان‌های تاریک و غروب بیرون خواهند آمد و در طی شب فعالیت می‌کنند.

اسفراین، جاجرم و گرمه کانون بیماری لشیمانیوز هستند

وی گفت: ناحیه جنوبی استان در شهرستان‌های اسفراین، جاجرم و گرمه کانون لشمانیوز (سالک) هستند و در شهرستان‌های دیگر نیز به صورت پراکنده مشاهده شده است.

ارزمانی گفت: همه افرادی که در کانون‌های این بیماری قرار دارند، در معرض خطر هستند و معمولا رده سنی که گرفتار این بیماری می شوند، کودکانند؛ اما افراد غیرایمنی که وارد این مکان‌ها شوند، نیز مبتلا خواهند شد.

وی بیان کرد: اگر بدن ایمنی کافی برای مقابله با بیماری نداشته باشد، فرد را گرفتار خواهد کرد و فرد بعد از ابتلا به این بیماری ایمن خواهد شد و دیگر دچار نخواهد شد.

عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین بزرگترین مشکل بیماری لشمانیوز را بعد از بیماری برجای گذاشتن زخم دانست و بیان کرد: چون سالک زیبایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بسیار ناراحت‌کننده است.

زمان فعالیت و آسیب پشه‌خاکی‌ها از اول خرداد تا پایان شهریور است

ارزمانی تصریح کرد: زمستان زمان برداشت این بیماری است و آثار و آسیب‌های بیماری سالک در این فصل نمایان خواهد شد.

وی افزود: زمان انتقال بیماری در فصل گرم سال انجام می‌گیرد، پشه‌خاکی‌ها از اول خرداد تا پایان شهریورماه شروع به فعالیت خواهند کرد و باید در این بازه زمانی فعالیت‌های خود را متمرکز کنیم و آگاه‌سازی و مراقبت انجام شود که معمولا در این زمینه غفلت صورت می‌گیرد.

گزیدگی در تابستان و بروز علائم در زمستان

عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین مرکز بجنورد، در خصوص علایم این بیماری توضیح داد و گفت: این بیماری از زمان گزش تا بروز علایم یک دوره پنهانی را سپری خواهد کرد و در این دوره پنهانی هیچ علایمی از شخص گرفتار شده بروز نخواهد کرد.

ارزمانی تصریح کرد: پشه خاکی در تابستان نیش می‌زند و انگل را وارد بدن انسان می‌کند و در زمستان علایم آن بروز خواهد کرد و در محل گزش زخم‌های مشاهده خواهد شد که روز بروز بزرگتر خواهد شد و شدت بیماری بستگی به نوع روستایی و شهری دارد.

وی در ادامه افزود: نوع بیماری به صورت زخمی است که کناره‌های آن قرمز است و بر روی آن ترشحاتی وجود دارد و در نهایت از وسط شروع به خوب شدن خواهد کرد اما جای زخم باقی می‌ماند.

مطالعات درباره بیماری لشمانیوز سابقه 40 ساله دارد

عضو مرکز تحقیقات بیماری منتقله توسط ناقلین مرکز بجنورد گفت: تحقیقات کشت انگل برای نخستین بار در استان خراسان شمالی انجام گرفته است؛ اما بیش از 40 سال قبل نیز درباره لشمانیوز مطالعات در اسفراین صورت گرفته و کتابی نیز چاپ شده است.

ارزمانی افزود: در 17 استان کشور نیز بیماری لشمانیوز شایع است و در برخی از مکان‌ها این بیماری به صورت جدی وجود دارد.

ارزمانی تصریح کرد: اصفهان کانون جدی لشمانیوز (سالک) است و در استان ما نیز وجود دارد در رابطه با این بیماری می‌توان گفت که هر منطقه بنا بر شرایط و خصوصیات خاص خود طبق شرایط آب و هوایی و رفتار مردم و در دسترس بودن مراکز بهداشتی نوع بیماری فرق خواهد داشت و این مورد بیماری‌ها باید در هر منطقه به صورت جداگانه بررسی، مطالعه و رسیدگی شوند.

وی خاطرنشان کرد: اصطلاح انتخاب شده برای لیشمانیوز (سالک) روستایی به این  معنا نیست که این پشه مختص روستا است.

ارزمانی مشهد را کانون جدی لشمانیوز شهری دانست و گفت: این بیماری قابل انتقال از انسان به انسان نیز است و کسانی که مبتلا می‌شوند، باید حتما مورد درمان واقع شوند.