زنان در كارهاي اقتصادي پاكدست‌تر از مردان بوده‌اند

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، دكتر مرضيه وحيد دستجردي متولد 1338 در تهران است. در سوابق كاري و مسئوليت هاي متعدد وي نمايندگي مردم تهران در دوره هاي چهارم و پنجم مجلس شوراي اسلامي به چشم مي خورد. همچنين دكتر دستجردي اولين وزير زن تاريخ جمهوري اسلامي ايران محسوب مي شود و بيش از سه سال عهده دار مسئوليت وزارت بهداشت و درمان در دولت دهم بود.براي آگاهي از نقش ، عملكرد و ارزيابي زنان نماينده در ادوار مجلس شوراي اسلامي و همچنين مهم ترين مسائل حوزه زنان و خانواده ، گپ و گفتي با اين استاد دانشگاه انجام داديم.  

شما در دوران مسئولیت خود هم جایگاه وزارت را تجربه کرده اید و هم نماینده مجلس بوده اید؛ چه تفاوتي ميان يان دو مسئوليت مي بينيد؟ کدام یک از این دو را بیشتر ترجیح می دهید؟

شاعر می گوید: چرا پای کوبم، چرا دست یازم - که گه خواجه بی دست و پا می پسندد. این مصداق ماست. همان که خواجه بپسندد ما هم می پسندیم. بالاخره مجلس شان قانون گذاری و نظارت دارد. مجلس باید خلا های قانونی را رفع کند. مشکلات مردم از نظر قانون و نظارت را برطرف کند. مجلس محل تقاطی و تضارب آراست. محل جمع سلایق متفاوت است بنابراین سلایق گوناگون بايد بتوانند با هم  تعامل داشته باشند. از طرف دیگر مجلس در راس امور است چرا که به وزرا رای می دهد و بر عملکرد آن ها نظارت می کند.برنامه های توسعه ای کشور در مجلس و همه ریل گذاری ها و خط مشی های کشور در مجلس است که تعیین می شود. از این نظر مجلس با دولت تفاوت دارد. کار دولت اجرایی است. زمان در دولت بسیار مهم و بسیاري از زمان ها است که به اندازه مجلس فرصت برای تصمیم گیری نیست.وظايف مجلس ريشه اي تر از دولت مي باشد و در بازه زماني وسيع تري نيز براي تصميم گيري فرصت هست. به نظر می رسد کار دولت سنگین تر از کار مجلس است. از آنجا كه اقدامي از سوي دولت مي تواند در مدت زمان کوتاهی جمعیت فراوانی از کشور را تحت تاثیر قرار بدهد. پس از نظر وسعت کار،‌فرصت تصميم گيري و تاثیر گذاری ، کار در مجلس و دولت با هم متفاوت است.

تحلیل شما نسبت به حضور بانوان در چند دوره اخیر مجلس چیست؟ آیا توانسته اند به خوبی بار سنگین مطالبات قشر بانوان جامعه را به دوش بکشند؟

در دوره های چهارم و پنجم مجلس حضور نمایندگان زن یک روند صعودی داشته است. به طوریکه در دور پنجم تعداد 14 نفر نماینده بانوان در مجلس جضور داشت. امیدواری ما این بود که این تعداد در ادوار بعدی بیشتر شود که متاسفانه اینطور نشد. بار سنگین مطالبات زنان جامعه این را می طلبد که تعداد بیشتری از بانوان نماینده در مجلس حضور داشته باشند. هر چقدر که تعداد نماینده خانم کمتر باشد این باعث می شود تا نتوانند آنطور که شایسته است وظایف خود در قبال این قشر عظیم زنان جامعه را به سر انجام برسانند. این تعداد خانم های نماينده در مجلس نهم نيز زحمت کشیدند  ولی معتقدم به علت تعداد کم نتوانستند منشا اثر فراوانی باشند. در ادوار مجلس بانوان نماينده چون در اقلیت بوده اند  همیشه در  زیر ذره بین افکار عمومی و رسانه ها بوده اند

همين عاملي بود تا نماينده ها به قدر وسع خودشان تلاش كنند. اگر نگاهي به ادوار مجلس بيندازيم متوجه مي شويم كه هر وقت تعداد آن ها افزایش پیدا کرد موفقیت شان بیشتر شده است.تعداد خانم ها بايد بيشتر شود تا خانم ها بتوانند در کمیسیون های گوناگون عضويت و حضور فعال داشته باشند. به پيشنهاد ما در مجلس پنجم و با حمايت رئيس وقت مجلس ، كميسيون جدیدی به نام «زنان ، جوانان و خانواده » تشکیل شد که تعداد زیادی از خانم ها و آقایان در این کمیسیون عضو بودند. همین کمیسیون منشاء خدمات فراوانی برای جامعه شد. یکی از مواردی که در این کمیسیون تصویب شد پاداش بازنشستگی بود که در صحن علنی مجلس مورد تصویب قرار گرفت.

يعني شما قائل به اين هستيد كه كيفيت عملكرد نماينده زن به كميت آن ها وابسته است؟

من اعتقاد دارم که کمیت و کیفیت نمایندگان زن در مجلس برای ایفای هر چه بهتر نقش آن ها موثر است. زماني كه هیچگونه منعی درباره تعداد زنان نامزد در  انتخابات در قانون اساسی و قانون انتخابات نیامده است. زماني كه حتی هیچ منعی برای حضور در مجلس خبرگان رهبری نداریم. چه لزومي دارد براي ورود بانوان به مجلس سهميه خاصي در نظر بگيريم؟ وقتی حضور زنان را در  کشور می بینیم. وقتی حضور آن ها را در دانشگاه ها و در عرصه های علمی می بینیم که آمار بالای پذیرفته شدگان آن ها سبب شده است تا برای آقایان سهمیه ای خاص در نظر گرفته شود.

به نظر بنده ما باید بستر های حضور زنان در همه اركان جامعه فراهم کنیم. شاید از نظر اقتصادی زنان نسبت به مردان از عده و عده ی کمتری برخوردار باشند و شايد از نظر سیاسی گروه های سیاسی کمتری از آن ها حمایت کنند. اگر بسترسازی حضور زنان صورت پذیرد و اگر گروه ها و احزاب سیاسی خانم ها را در عرصه های سیاسی شرکت دهند ، (كه متاسفانه تا به حال اينگونه نبوده است و گروه ها و جناح هاي سياسي تنها در زمان ارائه ليست انتخاباتي و براي خالي نبودن عريضه نام چند خانم را در ليست مي گنجانند و با حفظ اين وضعيت آينده بهتري نمي توان براي آن متصور بود).

در آن صورت است که تعداد بیشتری از این جمعیت پنجاه در صدی کشور می توانند بهترین عملکرد را از خودشان بروز دهند. در آن صورت است که نیازی به سهمیه بندی هم نیست چون مردم ما فرهیخته و فهیم هستند. مردم ما برای زنان توانمند ارزش قائل می شوند و به آن ها رای می دهند. این موضوع را در همه این سال ها ثابت کردند.تعداد بانوان شايسته در همه زمان ها كم نبوده است ما همواره از بانواني توانمند ، متعهد و شايسته بهره مند بوده ايم.

برای فعال تر شدن نقش بانوان در حمایت از مسائل زنان و حقوق خانواده در دستگاه تقنین چه کارهای فوری باید انجام شود؟

بعضی از قوانین ما که مربوط به مسائل دعاوی حقوقی و قضایی خانوانده هستند نیازمند اصلاح هستند. در موضوعاتی مثل  طلاق ، حضانت فرزندان و مهریه به نظر می رسد که باید خلا های قانونی آن ها پر شود. برای زنان سرپرست و نان آور خانواده و زنانی که به هر نحوی مورد ظلم قرار می گیرند  باید به طور جدی در قانون راه حل هایی دیده شود.

علاوه بر این مسائل،  باید خلا های قانونی موضوع کودکان کار و خیابانی که هیچوقت موضوع آن از مسائل زنان جدا نبوده است در مجلس حل و فصل شود. كه در قوه قضاییه 700 قاضی مشاور زن وجود دارند که توانستند بسیار کارساز باشند.قاضي مشاور هايي كه نتيجه تصويب قانوني در مجلس پنجم بوده است. باید از نظرات این افراد در حل مسائل قانونی مربوط به زنان بیش از پیش استفاده شود. به نظر می رسد در بحث اشتغال زنان مشکلاتی وجود دارد و باید از خانم های کار آفرین حمایت بیشتری کرد.

بسيار دیده شده است که خانم ها وقتي مديريت جايي را بر عهده داشتند، از نظر اقتصادی پاک دستی بیشتری از خود نشان دادند. به نظر می رسد که بعضی از قوانین آموزشی نیازمند بازنگری هستند. در حال حاضر مشکلات معیشتی و اقتصاد اصلی ترین مسئله کشور است. می توان با توجه و حمایت از  تولیدات خانگی خانم ها بنا بر توانایی های آنان کارهای مثبتی را شاهد بود. فکر می کنم اگر تعداد زیادی از بانوان را درمجلس داشته باشیم و در کمیسیون های تخصصی حضور داشته باشند خیلی از این مشکلات قابل حل هستند. جایگاه حل این مسائل در مجلس شورای اسلامی است.