به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ عباس آخوندی در دومین همایش تجاری و بانکی ایران ـ اروپا با بیان اینکه در این سخنرانی قصد معرفی زمینه‌های سرمایه‌گذاری خارجی در بخش زیرساخت و ناوگان حمل و نقل و همچنین مسکن و شهرسازی را دارد، گفت: وزارت راه و شهرسازی بخش‌هی مهم عمرانی چه در زمینه‌های حمل و نقل در تمام مودهای آن اعم از هوایی، دریایی، جاده‌ای و ریلی و چه در بخش مسکن و عمران شهری، ساخت سازه‌های دولتی شامل بیمارستان‌ها و ورزشگاه‌ها را در اختیار دارد که پروژه‌های بزرگی (هم از نظر مالی و هم از نظر گستردگی محل اجرای پروژه) محسوب می‌شوند.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: موقعیت ایران از جهت حمل و نقل و لجستیکی در منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است. بیشتر کریدورهای جهانی شمالی ـ جنوبی و شرقی ـ غربی با عبور از ایران تعریف شده‌اند. کشور ما سریع‌ترین و امن‌ترین مسیر برای عبور انواع کریدورهای زمینی، ریلی و هوایی از اروپا به چین و اقیانوس هند به غرب دنیاست.
وی ایران را مرکز تعادل منطقه دانست و افزود: کشورمان از نظر ژئوپلیتیکی در دو هزار و ۵۰۰ سال گذشته مرکز تعادل منطقه و دنیا بوده و هرگاه هم تلاش شده تا ایران به طور تصنعی از مرکز تعادل منطقه کنار گذاشته شود، فقط به ناامنی و جنگ در خلیج فارس منجر شده است. به نظر من بارگذاری‌های بی‌مورد در خارج از مرکز تعادل منطقه که ایران است، زمینه بسیاری از درگیری‌ها و ناآرامی‌های منطقه خاورمیانه را به وجود آورد.
آخوندی با اشاره به فراهم شدن موقعیت مناسب برای ایران در فضای بین‌الملل اظهار کرد: این مرکز تعادل در حال حاضر مجددا به عنوان مرکز تعادل منطقه مورد قبول دنیا شده تا هم امنیت به منطقه بازگردد و هم مردم دنیا از این امکانات و خدمات بهره‌مند شوند.
وی با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی اخیرا از ۷ هزار و ۱۰۰ کیلومتر کریدور هوایی بهره‌برداری کرد، گفت: با افتتاح این کریدورهای جدید، فارغ از اینکه امن‌ترین کریدور هوایی منطقه هستیم، فاصله مبدأ و مقصد را نیز کوتاه‌تر کرده‌ایم که برای اپراتورهای هوایی به‌صرفه است.
وزیر راه و شهرسازی سپس کریدور ریلی جدید کاشغر چین (واقع در شمال پاکستان در مرز چین) تا بندرعباس را یادآور شد و خاطرنشان کرد: این مسیر بسیار امن فاصله ۴۰ روزه کاشغر به بندرعباس را به ۱۴ روز کاهش داده و با اندکی تغییرات می‌تواند به ۱۲ روز هم برسد.
وی با بیان اینکه در سال‌هایی که ایران تحریم بود عقب‌ماندگی زیادی در بخش‌های مسکن و شهرسازی و همچنین حمل و نقل را شاهد بودیم، بیان کرد: این عقب‌ماندگی در بخش ناوگان حمل و نقلی بیش از سایر موارد مشهود بود که البته اخیرا در بخش ناوگان هوایی قرارداد خوبی با شرکت ایرباس برای جبران کمبود هواپیما بسته‌ایم. در زمینه ناوگان ریلی نیز به سرمایه‌گذاری به میزان دو برابر آنچه در حال حاضر جریان دارد، نیاز داریم.
آخوندی با اشاره به تردد ۱۲۷ هزار کامیون فرسوده بالای ۲۵ سال در جاده‌های کشور گفت: این کامیون‌های فرسوده در هر ۱۰۰ کیلومتر ۶۰ لیتر گازوئیل می‌سوزانند، در حالی که ناوگان باری سنگین جاده‌ای نوساز، بر اساس استانداردهای بین‌المللی در هر ۱۰۰ کیلومتر ۳۰ تا ۳۵ لیتر گازوئیل مصرف می‌کنند. در بخش ناوگان دریایی هم در حال نوسازی هستیم.
وی به لزوم اتصال شبکه آزادراهی ایران به شبکه آزادراهی آسیا و شبکه ریلی ایران به شبکه ریلی جهانی اشاره و تصریح کرد: می‌خواهم در این همایش به انواع روش‌های تأمین مالی پروژه‌های راه و شهرسازی که در این وزارت به ۶ روش دست یافته‌ایم، اشاره کنم.
عضو کابینه دولت یازدهم ادامه داد: نخستین روش تأمین ملی پروژه‌های عمرانی و زیرساختی راه و شهرسازی، BOT است که سرمایه‌گذار با اخذ عوارض، سرمایه و سود خود را مستهلک می‌کند. مانند پروژه‌های آزادراهی ایران که بیش از ۳۰ سال است در کشور اجرا می‌شود و زیرساخت‌های حقوقی و قانونی آن فراهم شده و مردم هم با این روش تأمین مالی به دلیل استفاده در ۳۸ قطعه آزادارهی کشور آشنایی کامل دارند. BOT در زمینه ساخت تونل و پل‌ها هم قابل استفاده است.
وی افزود: اخیرا BOT در سایر زمینه‌های زیرساختی مانند ساخت فرودگاه‌ها هم تسری داده شده است. وزارت راه و شهرسازی با فرانسوی‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری در توسعه و ساخت فرودگاه‌های امام خمینی(ره)، اصفهان و مشهد مذاکره کرده تا این فرودگاه‌ها به روش BOT ساخته و سرمایه‌گذاری شوند. به این صورت که شرکت سازنده، سرمایه را تأمین کرده و با استفاده از حق دسترسی که امکانات قانونی آن مهیاست، به اصل سرمایه خود برسد. البته این روش تا به حال علی‌رغم دیده شدن در قوانین، استفاده نشده بود و ما در وزارت راه و شهرسازی به این نتیجه رسیدیم تا از این روش در خصوص ساخت و توسعه فرودگاه‌ها هم بهره ببریم. همچنین در بخش بنادر نیز روش BOT قابل استفاده است و امکانات حقوقی آن نیز مهیاست.
آخوندی گفت: این روش (BOT) در بخش ریلی نیز تنها مناسب زیرساخت‌های ریلی در مسیری خاص و پرترافیک مانند خواف ـ بندرعباس است که قرار است ناوگان باری ریلی این مسیر، سالانه یک و نیم میلیارد تن از محصولات معادن سنگ آهن منطقه خواف را برای صادرات به بندرعباس جابه‌جا کند؛ اما در بخش مسافری امکان استفاده از BOT وجود ندارد. در این بخش روش دیگری به نام BLT برنامه‌ریزی شده که سرمایه‌گذاران با هزینه خود مسیر ریلی را می‌سازند و سپس بلافاصله پس از اتمام پروژه، شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران تمام مسیر را یک‌جا و به روش اجاره به شرط تملیک از سازنده خریداری می‌کند.
وی دیگر مسیرهای حمل و نقلی قابل ساخت با روش BLT را معرفی کرد و از آنها چنین نام برد: آزادراه حومه‌ای تهران که یک پروژه بزرگ میلیاردی است؛ ساخت سیستم‌های حمل و نقل ریلی حومه‌ای از جمله برقی کردن خطوط ریلی مانند تهران ـ مشهد که با چینی‌ها مذاکراتی انجام شده و گرمسارـ گرگان که با روس‌ها گفت‌وگو شده، مسیرهایی هستند که امکان سرمایه‌گذاری به روش BLT در آنها امکان‌پذیر است.
وزیر راه و شهرسازی به روش سرمایه‌گذاری خارجی فاینانس و زیرمجموعه‌های فاینانس در بخش زیرساخت حمل و نقل نیز اشاره کرد و چنین ادامه داد: این روش نیز برای برخی پروژه‌ها که شامل صرفا ساخت و ساز می‌شود، امکان‌پذیر است؛ به عنوان مثال چینی‌ها در بخش ساخت خط آهن سریع‌السیر تهران ـ قم ـ اصفهان به صورت فاینانس ورود کرده‌اند و ما قرارداد ۲ و نیم میلیارد دلاری با آنها در این زمینه منعقد کرده‌ایم.
وی روش بعدی را لیزینگ و زیرمجموعه‌های لیزینگ دانست و افزود: روش سرمایه‌گذاری خارجی لیزینگ، عمدتا در بخش نوسازی ناوگان پیش‌بینی شده است؛ مانند خرید هواپیما از ایرباس که لیزینگی طراحی شده است. برای نوسازی ناوگان ریلی هم لیزینگ مناسب است که این روش برای خرید ۳۰ هزار واگن باری و ۲ هزار و ۸۰۰ واگن مسافری در نظر گرفته شده است.
آخوندی تأکید کرد: برای استفاده از روش لیزینگ ابتدا می‌بایست شرکت لیزینگ ریلی ثبت شود که مقر ثبت آن می‌تواند در ایران یا خارج از کشور باشد؛ سهام‌داران آن نیز می‌توانند شرکت‌های ایرانی یا شرکت‌های اینترنشنال و بین‌المللی باشند. حتی خود سازنده واگن هم می‌تواند یک مؤسسه مالی ـ پولی را به عنوان ساپورتر و حامی مالی خود برای لیزینگ ناوگان ریلی معرفی کند.
وی با بیان اینکه روش لیزینگ برای نوسازی ناوگان باری جاده‌ای هم قابل استفاده است، تصریح کرد: هفته گذشته قرارداد نوسازی لیزینگی ۶۵ هزار کامیون را با کمک تولیدکننده و بانک‌های داخلی طرح‌ریزی و امضا کردیم. بنابراین لیزینگ در همه شقوق حمل و نقل پاسخگوست و حجم بازار بسیار بزرگی را شامل می‌شود. در مبحث همکاری کارخانجات سازنده هم باید گفت که بخش عمده‌ای از برندهای مشهور جهانی در ایران شریک دارند که آماده هر نوع همکاری با سرمایه‌گذاران هستند.
وزیر راه و شهرسازی روش JV را مناسب ساخت و ساز ساختمان‌های دولتی دانست و خاطرنشان کرد: این پروژه‌ها با یک «سافت‌لون» ساپورت می‌شوند و این موضوع را با طرف‌های ژاپنی، کره‌ای، چینی و آلمانی مطرح کرده‌ایم.
وی با تاکید بر وجود رویکردهای گسترده مالی برای نوسازی ناوگان و زیرساخت‌های حمل و نقل و همچنین پروژه‌های ساخت و ساز کشور، بیان کرد: اخیرا مؤسسات مالی بین‌المللی به ما پیشنهاد روش ششمی مبنی بر تأسیس صندوق پروژه در بازار سرمایه با نام «ایران فاوند (Iran Found) در زمینه‌های مختلف حمل و نقل (مثلا «ایران ریل فاوند» برای پروژه‌های ریلی) را ارائه داده‌اند تا بتوانیم از سرمایه‌های بزرگ موجود در بازار سرمایه چه بورس داخل و چه بازارهای سرمایه خارجی بهره‌مند شویم و پروژه‌های عمرانی را تأمین مالی کنیم که این روش نیز از نظر حقوقی و قانونی امکان‌پذیر است.