«زبان و ادبیات عامه ایران» در کتابفروشی‌ها
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ کتاب زبان و ادبیّات عامه ایران برای استفاده در درس و گرایش ادبیات عامه تألیف شده است. در تألیف کتاب ضمن جامعیت و اختصار، از منابع متنوع و جامع استفاده شده تا راهگشای مطالعات و تحقیقات بیشتر باشد.
برای تدوین این کتاب، از نمونه‌ها و شاهد مثالهای مختلف تا حد مقدور بهره گرفته شده تا دانشجویان به طور ملموس با انواع و گونه‌های ادب عامه آشنا شوند. مؤلف کوشیده در کنار ارائه اطلاعات و دانش ادب عامه، زمینه‌های لازم را برای تحقیق و مطالعه علمی نیز فراهم کند. روشهای پیشنهادی در کنار روشهای عام پژوهش در حوزه مردم‌شناسی، به طور خاص به کار طبقه‌بندی و تحلیل ادب عامه می‌آید.
حسن ذوالفقاری مولف کتاب «زبان و ادبیات عامه ایران» در مقدمه این کتاب آورده است: این کتاب برای استفاده در دروس رشته زبان و ادبیات فارسی و گرایش ادبیّات عامه تألیف شده و شش بخش دارد که هر بخش در برنامه گرایش زبان و ادب عامه، خود واحد درسی مستقلّی است.
بخش اوّل به کلّیّات اختصاص یافته است و پنج فصل دارد؛ در این فصل‌ها فرهنگ مردم (فولکلور) و انواع آن، گستره و اهمیّت و ویژگی‌های ادب عامه، رابطه ادب عامه و ادب رسمی و سیر مطالعات و تحقیقات ادب عامه بررسی می‌شود. هدف این بخش، ایجاد زمینه‌هایی برای معرّفی ادبیّات عامه است.
در بخش دوم ادبیّات داستانی عامه شامل طبقه‌بندی و انواع قصّه‌هاست و عناصر داستانی و ویژگیها و بن‌مایه‌های قصّه‌های عامه فارسی مورد تحقیق قرار گرفته و در پایان مهم‌ترین آثار ادبیّات داستانی عامه بر اساس سیر تاریخی آن، بررسی و معرّفی شده است.
در بخش سوم ادبیّات نمایشی عامه بررسی شده است. در این فصل برای نشان دادن تنوّع نمایش در ایران، انواع نمایشهای آیینی دینی و ملّی را معرّفی کرده‌ایم. بخش چهارم ادبیّات غیرِروایی عامه شامل ضرب‌المثل‌ها، چیستان، یادگارنویسی، ماشین‌نوشته‌ها و گورنوشته‌ها است؛ این بخش را در مقابل ادبیّات روایی و داستانی آورده‌ایم.
در بخش پنجم ادب منظوم عامه، ویژگیها، قالب‌ها، جنبه‌های بلاغی و هنری حوزه جغرافیایی و انواع و گونه‌های آن معرّفی شده است. هدف این فصل، معرّفی شعر عامه و تنوع آن نسبت به شعر رسمی و مضمونها و موضوعات اشعار عامه است.
بخش ششم به معرّفی زبان عامه، ویژگیها، گونه‌های اجتماعی و جغرافیایی، همچنین اجزا و موادّ زبان عامه چون واژگان، اصطلاحات و زبانزدها و کنایه‌ها اختصاص دارد. آخرین بخش درباره شیوه‌های گردآوری، طبقه‌بندی و مطالعات علمی ادب عامه است که خود همچون راهنمایی برای مطالعات میدانی و عملی دانشجویان و پژوهشگران این حوزه به شمار می‌رود.
وی نوشته است: در تألیف این کتاب، از ۵۰۰ منبع بهره گرفته و کوشیده‌ایم تا آنجا که ممکن باشد، منابع مربوط را برای مطالعات و تحقیقات بیشتر معرّفی کنیم. از نمونه‌ها و شاهدمثالهای مختلف تا حدّ مقدور بهره گرفته‌ایم تا دانشجویان به طور ملموس با انواع و گونه‌های ادب عامه آشنا شوند. همچنین کوشیده‌ایم در کنار ارائه اطّلاعات و دانش ادب عامه، زمینه‌ای لازم را برای تحقیق و مطالعه علمی نیز فراهم کنیم؛ روشهایی را پیشنهاد کرده‌ایم که در کنار روشهای عام پژوهش در حوزه مردم‌شناسی، به طور خاص به کار طبقه‌بندی و تحلیل ادب عامه می‌آید. از آنجا که این کتاب اوّلین کتاب درسی در زمینه مطالعات ادب عامه است، کوشیده‌ایم ضمن جامعیّت، اختصار را نیز رعایت کنیم و از میان مطالب انبوه قابل طرح، آنهایی را بیاوریم که ضرورت بیشتری دارد وگرنه عناوین طرح‌شده در کتاب، تمام گفتنیها را شامل نمی‌شود و تنها به اقتضای آموزشی بودن، شامل اَهَمِّ مباحث می‌شود.
سازمان مطالعه و تدوین كتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) کتاب «زبان و ادبیات عامه ایران» را که برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس «ادبیات عامیانه» به ارزش ۲ واحد تدوین شده است، در ۴۴۰ صفحه و مبلغ ۱۵ هزار تومان منتشر کرده است.