امکان سوء استفاده از لایحه تک فوریتی ایجاد مناطق آزاد در جهت منافع غیر مرتبط با آبادانی اقتصادی وجود دارد

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بسیج دانشجویی استان خراسان شمالی با صدور نامه‌ای خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص تصویب لایحه تک فوریتی ایجاد مناطق آزاد و ویژه تجاری اعلام کرد: امکان سوء استفاده از این لایحه در جهت منافع غیر مرتبط با آبادانی اقتصادی وجود دارد.

بسم الله الرحمن الرحیم

«نامه به نمایندگان مجلس شورای اسلامی»

با توجه به تصویب یک فوریت  لایحه ی «ایجاد ۷ منطقه آزاد تجاری-صنعتی و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی» لازم دانستیم نکات اساسی را پیرامون این موضوع به اطلاعتان برسانیم:

تعاریف

منطقه ویژه اقتصادی: به محدوده­ی جغرافیایی مشخصی از سرزمین كشور میزبان اطلاق می شود كه قوانین تجاری حاكم برآن در قیاس با دیگر مناطق آن كشور شدت و محدودیت كمتری دارد. هدف از تشكیل این مناطق ، پشتیبانی از فعالیتهای اقتصادی و برقراری ارتباط تجاری بین­المللی و تحرك در اقتصاد منطقه ای و تولید و پردازش كالا، انتقال فناوری، صادرات غیر نفتی، ایجاد اشتغال مولد ، جلب و تشویق سرمایه گذاری داخلی و خارجی، صادرات مجدد، عبور خارجی (ترانزیت ) و انتقال كالا (ترانشیب) است.

مناطق آزاد: بر اساس تعاریف بین­المللی، منطقه آزاد ناحیه­ای از کشور است که خارج از قلمرو گمرکی قرار دارد و به این اعتبار، شامل معافیت­های گمرکی و مالیاتی زمان­بندی­شده و برخوردار از دیگر مزایای خاص مانند تشریفات گمرکی سهل­تر، بازگشت سود سرمایه و امکانات زیرساختی است.

در ایران و در ماده اول قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی کشور در ذیل عنوان اهداف/ اهداف ایجابی/ ایجاد مناطق آزاد ایران، آمده است: تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه­گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه­ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی اعلام شده است.

بند ۱۱ام سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی: توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور انتقال فناوری های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادارات کالا و خدمات و تامین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج.

مهم­ترین شاخص های جهانی توسعه در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی

۱-    تولید، صادرات و کسب درآمد خارجی از این طُرُق

۲-    ایجاد اشتغال مولد

۳-    انتقال فناوری

۴-    جذب سرمایه گذاری خارجی

وضعیت فعلی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ایران

با توجه به شاخص های مذکور و سابقه ی عملکردی مناطق آزاد و ویژه در کشو، آمار و شرایط ذیل استنباط شده است:

شاخص صادرات: نسبت واردات به صادرات در مناطق آزاد، در سال ۱۳۸۰: چهل به یک

نسبت واردات به صادرات در مناطق آزاد، در سال ۱۳۹۱: بیست و سه به یک

(منبع: حوزه مشاوره رئیس جمهور در امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و گمرک ایران)

توضیحات: با مقایسه ارقام واردات و صادرات مناطق آزاد می توان گفت میزان واردات مناطق چندین برابر مقدار صادرات آنها بوده و می توان گفت که در عمل این مناطق به سکویی برای واردات کالا به داخل کشور تبدیل شده اند.

شاخص اشتغال: ۵۱۶۱۹ نفر اشتغال یافته به واسطه ی فعالیت ۱۵ ساله ی مناطق آزاد، تا ۱۳۸۷؛ با این توضیح که عمده ی کیفیت مشاغل ایجاد شده خدماتی است، نه مولد.

(منبع: حوزه مشاوره رئیس جمهور در امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و گمرک ایران)

در کنار آمارهای مستند فوق، با بررسی های میدانی، شاخص های سوم و چهارم نیز بالطبع محقق نشده است؛ از طرفی مرجع رسمی هم آماری در تایید یا رد تحقق این شاخص ها منتشر نکرده است.

آسیب های مناطق آزاد و ویژه

تنها یک چهارم شرکت های ثبت شده در مناطق آزاد و ویژه، فعال است و مابقی به دلیل استفاده از امتیازات و مزایای خاص، دفاتر مرکزی ثبت شده ی غیر فعال دارند که در سایر نقاط کشور مشغول به فعالیت هستند.

(منبع: پایگاه خبری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی) 

غلبه میزان کالاهای مصرفی و لوکس در میان کالاهای وارداتی در مناطق آزاد و ویژه

بیشترین اقلام این چنینی: پوشاک، پارچه، یخچال، سیگار، لوازم یدکی خودرو، برنج و ...

(منبع: گزارش عملکرد سال مناطق آزاد کشور)

بر اساس رتبه بندی و ارزیابی بین المللی (FDI intelligence اطلاعات سرمایه گذاری مستقیم خارجی)، نامی از مناطق آزاد کشور در بین پنجاه منطقه آزاد برتر دنیا دیده نمی شود.

با توجه به تعاریف، شاخص ها، وضعیت فعلی و آسیب های وارده بر طرح مناطق آزاد و ویژه اقتصادی موجود، لایحه ی در دست اقدام جهت تصویب در مجلس شورای اسلامی توسط نمایندگان محترم توجیه قانع کننده ای ندارد و ظن آن می­رود که امکان سو استفاده از این لایحه در جهت منافع غیر مرتبط با آبادانی اقتصادی ایجاد شود.