کالای ایرانی؛ لزوم مصرف و حمایت از آن

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، یادداشت دانشجویی؛ * مصرف کالاهای خارجی و توجه نکردن به تولیدات داخلی هم‌چون ویروسی در کشور در حال گسترش است و عوارض سوءِ آن در تمامی جنبه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور قابل مشاهده است. اگر به گوشه گوشه‌ منزلمان نگاه کنیم متوجه انواع کالاهای لوکس و ضروری می‌شویم که در خانه‌هایمان جا خوش کرده‌اند؛ در حالی که کالاهای داخلی در انبار کارخانه‌ها خاک می‌خورند و منتظر نگاه ما هستند تا شاید آن‌ها نیز در گوشه‌ای از خانه‌ی ما جای خود را پیدا کنند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشور، علت توجه نکردن مصرف‌ کنندگان به خریداری کالاهای ایرانی را هجوم  گسترده‌ی انواع کالاهای مصرفی بادوام و بی‌دوام خارجی که به صورت قانونی و غیرقانونی وارد مرزهای کشور می‌شوند، دانسته‌اند. اما آیا این تنها دلیل خریداری نشدن کالاهای داخلی توسط مصرف‌ کننده‌ی ایرانی است؟

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از کارگران سراسر کشور در نهم اردیبهشت ۹۴ فرمودند :  مصرف‌کننده‌ی باانصاف، مصرف‌کننده‌ی باوجدان هم میتواند همین‌جور به تولید کشور کمک کند؛ دنبال اسم و رسم نروند، دنبال بِرَند نروند – این حرفی که حالا مرتّب تکرار می کنند: بِرَند، بِرَند – دنبال مارک نروند؛ دنبال مصلحت بروند. مصلحت کشور، مصرف تولید داخلی است، کمک به کارگر ایرانی است. بعضی‌ها هستند حتّی حاضرند به نفع کارگر هم شعار بدهند، رگ گردن را هم درشت کنند و شعار بدهند، امّا در عمل به کارگر ایرانی لگد بزنند. لگد زدن به کارگر ایرانی این است که انسان جنس مصنوع این کارگر را مورد استفاده قرار ندهد و برود مشابه این را از خارج بگیرد؛ گاهی هم به قیمتهای گران‌تر! ما در برخی از صنایع در کشورمان جزو پیشروان دنیاییم، [امّا] در همان چیزها، میروند از بیرون چیزهایی را برمیدارند و به داخل می‌آورند.

 
فواید استفاده از کالای ایرانی:                                                        

در بیانی از رهبر معظم انقلاب می‌خوانیم: «شما وقتی که یک جنس داخلی را خرید می‌کنید به‌جای جنس تولید خارجی، هم به همین اندازه کار و اشتغال ایجاد کرده‌اید، هم کارگر ایرانی را وادار کرده‌اید به اینکه ابتکار خودش را بیاورد میدان؛ جنس داخلی که مصرف شد، آن کننده‌ی کار، ابتکاراتی دارد، این ابتکارات را روزبه‌روز افزایش خواهد داد؛ شما وقتی که جنس داخلی مصرف می‌کنید، ثروت ملّی را افزایش داده‌اید. در گذشته، در دوران طاغوت، ترجیح مصرف خارجی به‌عنوان یک سنّت بود؛ سراغ جنس که می‌رفتند، [می‌پرسیدند] داخلی است یا خارجی؟ اگر خارجی بود، بیشتر به آن رغبت داشتند؛ این باید برگردد و به‌عکس بشود. نمی‌گوییم خرید جنس خارجی حرام است، امّا عرض می‌کنیم خرید جنس داخلی یک ضرورت برای مقاوم‌سازی اقتصاد است و بر روی همه چیز این کشور تأثیر می‌گذارد. باید به این توجّه کرد؛ این نقش همه‌ی مردم است. البتّه در اینجا هم مثل خیلی جاهای دیگر، مسئولیّت مسئولان و مدیران کشور از دیگران بیشتر است؛ بسیاری از زیاده‌روی‌ها و ریخت‌وپاش‌ها در رفتار مردم، به‌خاطر نگاه کردن به رفتار آن کسانی است که آن‌ها را «بزرگ‌ترها» می‌دانند؛ اگر اسراف در بین سطوح بالا نباشد، در بین مردم هم اسراف کم خواهد شد. بنابراین ترجیح تولید داخلی یکی از کارها است» (بیانات در حرم مطهر رضوی ۱/۱/۱۳۹۳

۱- در سطح خرد

                                                                     
در سطح خرد می‌توان فواید زیر را برای خرید کالای داخلی در نظر گرفت:    

                                             
الف. خرید کالایی متناسب با شرایط بومی و فرهنگ اسلامی- ایرانی

می‌دانیم که بسیاری از کالاهای تولیدشده در کشورهای بیگانه، متناسب با شرایط خاص استفاده و متأثر از فرهنگ، ارزش‌ها و عادات همان جامعه است. بنابراین با مصرف چنین کالایی، هویت افراد جامعه تحت تأثیر آن فرهنگ قرار خواهد گرفت. از آنجا که عمدتاً کالاهای وارداتی علاوه بر انگیزه‌های اقتصادی مبتنی بر انگیزه‌های فرهنگی و استعماری به داخل کشور گسیل می‌شوند بایستی نسبت به این امر توجه لازم صورت گیرد. نمونه‌ی بارز آن برمی‌گردد به لوازمی چون انواع اسباب‌بازی، لوازم‌التحریر، انواع پوشاک و… . بنابراین ما می‌توانیم با خرید کالای داخلی از این آسیب‌ها در امان مانده و بالعکس کالایی را که جنبه‌ مثبت و تقویت‌کننده‌ی فرهنگ و ارزش‌های اسلامی دارد و منطبق با شرایط و نیازهای کشور (بومی) ما هست، خریداری نماییم.                                         

ب. حس خوب مشارکت و همیاری با هم‌وطنان                                      

ترجیح کالای داخلی به لحاظ تأثیرات روانی، اجتماعی و فرهنگی می‌تواند بین مردم ایران ایجاد یک سرمایه‌ی اجتماعی عظیمی کند که با استفاده از آن بتوان از بسیاری از هزینه‌های مبادلاتی در داخل کشور و در میان روابط، قرادادها و معاملات اقتصادی کاست و ضریب مشارکت افراد را در فعالیت‌های اقتصادی جامعه بالا برد. در واقع در این صورت چه تولیدکننده‌ی ایرانی و چه مصرف‌کننده‌ی ایرانی هر دو دارند در یک مسیر که آن رشد و توسعه‌ی اقتصادی کشور است، گام برمی‌دارند. از آنجا که همه‌ی ما در سطح خرد هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده‌ی کالاهای تولیدشده توسط دیگرانیم بایستی بدانیم حمایت از تولید داخلی در درجه‌ی اول منافعش نصیب خودمان می‌شود.

ج. رونق کسب‌وکارهای خرد و مشاغل خانگی

در هر موردی که کالای مشابه داخلی که از انسان رفع نیاز می‌کند را مصرف کنیم، به تدریج این امر سبب خواهد شد تولیدکنندگان و کارگران داخلی به فکر بیفتند تا مشاغل خرد خانگی را برای خود و اطرافیان خویش فراهم سازند و بدین ترتیب بتوانند معیشت خانواده‌ی خود را از محل فروش این محصولات در داخل کشور فراهم سازند.

۲- در سطح کلان  

                                       
الف. کمک به اقتصاد ملی

یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های اقتدار و آبادانی هر سرزمینی میزان تولیدات مردم آن سرزمین می‌باشد. اگر مصرف کالای داخلی به یک فرهنگ تبدیل گردد ضرورتاً این امر موجب شکوفایی ظرفیت‌های درونی اقتصاد آن کشور خواهد شد.

ب. حمایت از کار و سرمایه‌ی ایرانی

ارزش قائل شدن برای کار کارگر ایرانی توسط تمامی ایرانیان هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ فرهنگی تأثیرات بسیار مثبتی بر تک تک افراد جامعه خواهد داشت. مقام معظم رهبری ضمن اشاره به وظیفه‌ی‌تولیدکنندگان در این زمینه می‌فرمایند: «استحکام کار را خدا از ما خواسته است، احترام به کارگر را هم خدا از ما خواسته است؛ امنیت زندگی و شغلی کارگر را خدا از ما خواسته است، امنیت سرمایه را هم خدا از ما خواسته است» (بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور ۷/۲/۱۳۹۲). در کشورهای دیگر نیز این امر بسیار توصیه شده است به عنوان مثال در مدیریت اقتصاد ملی ژاپن دور تازه‌ای از اشاعه و ترویج بیش از پیش روحیه‌ی تولید کالا با کیفیت مطلوب‌تر و عمر طولانی‌تر جهت ایجاد ارزش افزوده‌ای برتر آغاز گردیده است. روحیه و تلاش کارآفرینانه‌ای که دیگر کشورهای آسیای شرقی نظیر چین به خاطر خصوصیت‌ها فرهنگی، اقتدارگرایی و هدف‌های کوتاه‌مدت قادر به رقابت و فرارفتن از آن نیستند (نقی‌زاده، محمد، ۱۳۸۵، مبانی فکری مدیریت اقتصاد ملی، شرکت سهامی انتشار، ص ۹۶ و ۹۷.

ج. افزایش اشتغال و کاهش بیکاری

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولتمردان و مسئولان هر کشوری، تأمین یک شغل خوب و پایدار برای تأمین معاش تک تک افراد جامعه می‌باشد. مصرف تولیدات داخلی به معنای فروش بیش‌تر تولیدکنندگان اجناس داخلی است و این یعنی سود بیش‌تر برای تولیدکنندگان و رونق بیش‌تر بازار و کسب‌وکار ایشان و از سوی دیگر موجب استخدام کارگران بیش‌تر برای تولید بیش‌تر در جهت رفع نیازهای مصرف‌کنندگان خواهد بود.

د. افزایش خلاقیت و کارآفرینی

ترجیح مصرف کالاهای داخلی بر مشابه خارجیِ آن، اصطلاحاً این سیگنال را به تولیدکننده داخلی می‌دهد که محصول شما از رغبت بیش‌تری در نزد مردم برخوردار است. بنابراین برای اینکه جایگاه خود را نزد مصرف‌کنندگان و مشتریان بالا ببری و آنان را به محصول خود وفادار سازی بایستی در کار خود تنوع به خرج دهید و ثانیاً با ایجاد روش‌های بهینه‌تر در تولید، هزینه‌ی تمام‌شده و قیمت کالا را به صرفه‌تر سازید.    

                                                    
ه ـ رشد اقتصادی

به تغییر در ارزش مجموع کالا و خدمات تولید شده در درون یک سرزمین و توسط اهالی آن در طول یک‌سال نسبت به سال قبل رشد اقتصادی گفته می‌شود. همان‌طور که بیان گردید مصرف تولیدات داخلی بجای خارجی یعنی فروش بیش‌تر یک کشور و این یعنی افزایش در تولیدات آن کشور که موجبات رشد اقتصادی و بهره‌مندی بالقوه‌ی همه‌ی افراد از کالاها و خدمات بیش‌تر را برای آحاد افراد جامعه به همراه دارد. یعنی سبب می‌شود تا با فراوانی و وفور ناشی از رشد اقتصادی، قیمت‌ها نیز شکسته شده و افراد با درآمد کمتر نیز بتوانند از آن کالاها برای احتیاجات خود استفاده نمایند.

و. افزایش اعتماد به نفس ملی و بین‌المللی

بایستی اعتراف کرد خوب یا بد یکی از شاخص‌های توسعه در هر کشوری میزان درآمد سرانه‌ی آن کشور است که از تقسیم تولید ناخالص ملی آن کشور بر جمعیت آن بدست می‌آید. اگر کشوری دارای درآمد سرانه‌ی بیش‌تری باشد و در کنار آن توزیع عادلانه‌ای هم از آن وجود داشته باشد، آن کشور می‌تواند خود را به عنوان یک کشور قدرتمند مطرح نماید. در واقع یکی از مظاهر قدرت هر کشوری، میزان رشد اقتصادی آن کشور است که وجهه‌ی آن را در سطح بین‌المللی بالا می‌برد و نوع و سطح روابط و تعاملات آن را در سایر عرصه‌های اجتماعی معین می‌سازد. مقام معظم رهبری در همین باره می‌فرمایند: «ما تا به کار ایرانی و سرمایه‌ی ایرانی احترام نگذاریم، تولید ملی شکل نمی‌گیرد؛ و اگر تولید ملی شکل نگرفت، استقلال اقتصادی این کشور تحقق پیدا نمی‌کند؛ و اگر استقلال اقتصادی یک جامعه‌ای تحقق پیدا نکرد – یعنی در مسئله‌ی اقتصاد نتوانست خودش تصمیم بگیرد و روی پای خود بایستد – استقلال سیاسی این کشور تحقق پیدا نمی‌کند؛ و اگر استقلال سیاسی یک جامعه‌ای تحقق پیدا نکرد، بقیه‌ی حرف‌ها، جز حرف، چیز دیگری نیست. تا یک کشور اقتصاد خود را قوی نکند، پایدار نکند، متکی به خود نکند، مستقل نکند، نمی‌تواند از لحاظ سیاسی و فرهنگی و غیره تأثیرگذار باشد» (بیانات در اجتماع کارگران کارخانجات تولیدی داروپخش ۱۰/۲/۱۳۹۱٫

ز. کاهش اثرات تحریم‌های خارجی
ح. کاهش هزینه‌های واردات و صرفه‌جویی ارزی در شرایط تحریم
ط. کاهش قاچاق و ورود اجناس بنجل و دست‌چندم خارجی

مشکلات و مانع موجود:

•  بسیاری از مصرف‌ کنندگان، از نبود کیفیت کالاهای ساخت داخل گله دارند و معتقدند که تبلیغاتی که در مورد کالاها می‌بینند با واقعیت یکی نیست، از همین رو ترجیح می‌دهند به سراغ کالاهای مشابه خارجی رفته و آن‌ها را خریداری کنند.

•  مشکل دیگر، جدی گرفته نشدن ضمانت‌های اجرایی توسط تولید کنندگان و کارخانه‌های داخلی در انجام تعهدهایی است که در قبال مشتریان خود دارند. به عنوان مثال بر روی برچسب بیش‌تر محصولات و لوازم خانگی با این تبلیغ مواجه می‌شویم: «نصب رایگان محصولات در منازل شما» اما واقعیت به شکل دیگری است. پس از خرید این محصول و تماس با نمایندگی، متوجه می‌شویم که باید مبلغی به عنوان هزینه‌ی ایاب و ذهاب برای نصب محصول بپردازیم در صورتی که وقتی می‌گویند نصب رایگان باید به تمام معنا رایگان باشد. آیا این اقدام با شعار «حق با مشتری است» که امروزه بیش‌تر مؤسسه‌های تولیدی سر می‌دهند، هم‌خوانی دارد؟    

این نبود ضمانت اجرایی تعهدهای برخی تولید کنندگان محصولات داخلی باعث کم رنگ شدن میل و رغبت مصرف ‌کننده‌ی داخلی به خریداری کالای ایرانی و در نتیجه داغ شدن بازار کالاهای مشابه خارجی شده است.

•  توجه به محصولات داخلی تنها مختص مصرف ‌کنندگان نمی‌شود، بلکه تولید کنندگان نیز باید با بالا بردن کیفیت محصولات، اجرای تعهدها و پایین آوردن قیمت محصولات در مقایسه با کالاهای مشابه خارجی اجازه ندهند مصرف ‌کنندگان به سمت خریداری و مصرف کالاهای خارجی تمایل پیدا کنند.

رهبر بصیر انقلاب اسلامی، تلفیق «هنر و توانایی» ایرانی را زمینه‌ساز تقویت کیفیت تولیدهای داخلی برشمردند و افزودند: «برخی محصولات داخلی دارای قدرت رقابت و برخی دیگر به مراتب بهتر از کالاهای مشابه خارجی‌اند که باید این ویژگی را به تمامی کالاها و مواد تولیدی خوراکی، پوشاکی و وسایل زندگی تعمیم داد.» ایشان در همین زمینه افزودند: «باید عرصه‌ی تولید کالای برتر در داخل کشور را به همت کارگران، مهندسان و سرمایه‌گذاران، به عرصه‌ای دیگر برای تجلی شعار «ما می‌توانیم» تبدیل کنیم»

لذا کالای داخلی نه تنها می‌تواند قابل مصرف در داخل کشور باشد بلکه در خانه‌های مصرف ‌کنندگان خارجی نیز می تواند جایگاه خود را پیدا کرده و خودنمایی کند. اما این مهم نیازمند نهادینه کردن فرهنگ استفاده از کالای داخلی در بین خانواده‌های ایرانی است.

برای رسیدن به این هدف باید از تبلیغات صحیح و در عین حال واقعی استفاده کرد. در این خصوص، مقام معظم رهبری با اشاره به عده‌ای که مصرف کالای خارجی را نشانه‌ی نوعی «تشخص و برتری» می‏پندارند، می‌فرمایند: «دلبستگی به تولیدات بیگانه و بی‌اعتنایی به تلاش کارگر ایرانی، بیماری و عادت بدی است که پول و ثروت کشور را به جیب کارگر  خارجی سرازیر می‌کند.»

واقعیت این است که کشور اسلامی ما، از نظر جغرافیایی از موقعیت مطلوبی برخوردار است و باید از تمامی مزیت‌‌های نسبی خود به صورت عالمانه استفاده نماید و در بخش صادرات مجدد ارزش‌افزوده ایجاد کند. مصرف کالاهای داخلی زمینه‌ساز افتخار ملی، تشویق اقتصاد، پاسداری از اقتصاد، اشتغال‌زایی و… و خریداری کالای خارجی نابودی فرصت‌های شغلی، بیکاری جوانان ایرانی، تضعیف روحیه‌ی تولید کنندگان و وابستگی به بیگانگان را به دنبال دارد. مصرف کنندگان داخلی باید به این نکته توجه داشته باشند که مصرف کالاهای خارجی که مشابه داخلی آن در کشور با همان کیفیت وجود دارد به معنای تعطیلی صنایع و کارخانه‌ها و به دنبال آن بیکاری خیل عظیم جوانان ایرانی است که در این کارخانه‌ها مشغول فعالیت هستند و این تداوم مصرف سبب وابستگی به بیگانگان در جهت تأمین نیازهای کشور است. بنابراین ملت ایران باید دست در دست هم دهند و با یاری هم دیگر شعار «ایرانی، کالای ایرانی بخر» را محقق سازند و ان شاالله طبق فرمایش مقام معظم رهبری، فردای منطقه، به برکت همت و حرکت ملت‌ها در راه اسلام، به مراتب از امروز منطقه بهتر خواهد بود.

میلاد محرمی - مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه آزاداسلامی مشکین شهر

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.